Αποχαιρετισμός στο Ηλιακό Σύστημα

Έπειτα από 35χρονο ταξίδι η διαστημοσυσκευή Voyager 1 βρίσκεται τώρα στις απώτερες περιοχές του ηλιακού συστήματος. Μαζί με την δίδυμή της διαστημοσυσκευή Voyager 2, έχουν τραβήξει τις πρώτες κοντινές φωτογραφίες των εξώτερων πλανητών. Σύντομα, το Voyager 1 θα αφήσει πίσω του το ηλιακό μας σύστημα και θα γίνει το πρώτο διαστημικό όχημα που θα εισέλθει στο μεσοαστρικό Διάστημα.

Μόλις δέκα χρόνια μετά το ξεκίνημα της εποχής του Διαστήματος δύο νεαροί μαθηματικοί υπολόγισαν τον τρόπο με τον οποίο ένα διαστημικό εξερευνητικό όχημα θα μπορούσε να επισκεφθεί όλους τους πλανήτες του εξωτερικού ηλιακού συστήματος.

Καθώς διαβάζετε αυτές τις γραμμές ο Voyager 1 έχει ήδη φτάσει στα πέρατα του ηλιακού συστήματος, ταξιδεύοντας με ταχύτητα μεγαλύτερη των 60.000 χλμ./ώρα. Το μακρινό ταξίδι έχει κρατήσει πάνω από 35 χρόνια και ξεκίνησε σε μια κατά πολλούς τρόπους διαφορετική εποχή.

Η διαστημοσυσκευή Voyager 1 εκτοξεύθηκε τοn Σεπτέμβριο του 1977, μόλις 20 χρόνια μετά την αρχή της διαστημικής εποχής. Τότε το διαστημικό ταξίδι είχε κάνει μεγάλη πρόοδο με αποκορύφωμα τις επανδρωμένες αποστολές στη Σελήνη. Ωστόσο, ενώ τα ταξίδια προς τη Σελήνη ήταν αναμενόμενα, κανείς δεν είχε υπολογίσει ότι από το 1977 κιόλας θα στέλναμε δύο διαστημοσυσκευές που θα επισκέπτονταν όλους τους πλανήτες του εξωτερικού ηλιακού συστήματος. Πόσο μάλλον ότι το ταξίδι αυτό θα οδηγούσε έξω από το ηλιακό μας σύστημα.

Το ταξίδι των δύο Voyager ήταν πάνω απ’ όλα αποτέλεσμα των πρωτοποριακών υπολογισμών δύο νεαρών μαθηματικών. Ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1960, ο Michael Minovitch και ο Gary Flandro είχαν αρχίσει να εξετάζουν τη δυνατότητα εξοικονόμησης καυσίμων, χρησιμοποιώντας τη βαρυτική έλξη των πλανητών ως ώθηση για τις διαστημοσυσκευές αλλά και για να μεταβάλουν όσο πρέπει την τροχιά τους, ώστε να τους κατευθύνουν από τον έναν πλανήτη στον άλλο.

Σήμερα χρησιμοποιείται ευρέως η τεχνική αυτή, αλλά τότε ήταν μια εντελώς νέα ιδέα. Αρχικώς, συγκέντρωσαν την προσοχή τους σε ταξίδια στο εσώτερο ηλιακό σύστημα, αλλά το 1965 ο Gary Flandro έκανε ένα βήμα παραπέρα και στράφηκε προς τους μεγάλους πλανήτες. Υπολόγισε ότι ένα διαστημικό όχημα θα μπορούσε να περάσει δίπλα από τους τέσσερις μεγάλους πλανήτες στη διάρκεια ενός και μόνο ταξιδιού. Η διαστημοσυσκευή θα κατευθυνόταν αρχικά προς τον Δία ο οποίος θα μετέβαλλε «όσο έπρεπε» με τη βαρυτική του έλξη την τροχιά του οχήματος και θα του έδινε την απαραίτητη ώθηση για να κινηθεί προς τον Κρόνο. Ο Κρόνος, με τον ίδιο τρόπο, θα έστελνε το διαστημικό όχημα προς τον Ουρανό, ο οποίος και θα εκτελούσε την τελευταία ώθηση προς τον Ποσειδώνα.

Ωστόσο το ταξίδι απαιτούσε μια πολύ ειδική διάταξη των πλανητών, και η πραγματοποίηση του προγράμματος θα ήταν εφικτή μόνο αν το διαστημικό όχημα εκτοξευόταν την περίοδο 1976-1979. Η ιδιαίτερη αυτή διάταξη των πλανητών συμβαίνει μόνο κάθε 176 χρόνια και η επόμενη ευκαιρία θα δινόταν το 2153. Η NASA συμφώνησε με την όλη ιδέα, αλλά υπήρξαν δυσκολίες στην αποδοχή της από το Κογκρέσο, και το πρόγραμμα συρρικνωνόταν συνεχώς.

Τα πρώτα σχέδια για την αποστολή τεσσάρων διαστημοσυσκευών με προορισμό τους εξώτερους πλανήτες –του Πλούτωνα συμπεριλαμβανομένου, παρότι στις μέρες μας ο Πλούτωνας δεν θεωρείται πλέον πλανήτης αλλά πλανήτης-νάνος– είχαν απλώς ως αποτέλεσμα μια αποστολή διάρκειας τεσσάρων ετών κατά την οποία οι διαστημοσυσκευές θα επισκέπτονταν μόνο δυο από τους πιο απομακρυσμένους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος, τον Δία και τον Κρόνο.

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο στο τεύχος Νο 87

Ο ΜΠΕΤΟΒΕΝ ΣΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ

Καθένα από τα διαστημικά οχήματα Voyager φέρει έναν επίχρυσο δίσκο ακτίνας 30 εκατοστών. Ο δίσκος περιέχει χαιρετισμούς σε 55 γλώσσες, 115 αναλογικώς κωδικοποιημένες φωτογραφίες ανθρώπων και ζώων καθώς και 90 λεπτά μουσικής που εκτείνεται από τραγούδια κοριτσιών της φυλής των Πυγμαίων μέχρι και τη μουσική του Μπετόβεν. Επίσης, ένας χάρτης στην εμπρόσθια όψη δείχνει τη θέση του Ήλιου στο γαλαξία σε σχέση με μια σειρά παλλόμενων ραδιοπηγών.