Γιατί δημιουργούνται πτυχώσεις στην άμμο;

Έχω αναρωτηθεί πολλές φορές γιατί στις ερήμους, αλλά και στο βυθό της θάλασσας, η άμμος δημιουργεί πτυχώσεις. Γιατί συμβαίνει αυτό;

Για να κατανοήσουμε πώς δημιουργούνται αυτοί οι σχηματισμοί στην άμμο της ερήμου πρέπει να λάβουμε υπ’ όψη μας μια θεμελιώδη αρχή της αεροδυναμικής: Η πίεση του αέρα μειώνεται όταν αυτός κινείται με αυξανόμενη ταχύτητα. Αυτό το φαινόμενο είναι που, μεταξύ άλλων, δίνει δύναμη ανύψωσης στις πτέρυγες του αεροπλάνου. Όταν ο αέρας κινείται με ταχύτητα πάνω από το φτερό ενός αεροπλάνου, η πίεσή του πέφτει. Και επειδή η πίεση κάτω από το φτερό είναι μεγαλύτερη απ’ ό,τι στο πάνω μέρος του, το φτερό δέχεται μια δύναμη άντωσης.

Το ίδιο συμβαίνει και με την άμμο της ερήμου. Όταν ο άνεμος, δηλαδή μια αέρια μάζα, κινείται πάνω από την άμμο, θα συναντήσει στην πορεία του χαλικάκια και άλλα μικρά εμπόδια. Έτσι, ο αέρας, για ελάχιστο χρονικό διάστημα, θα αυξήσει λίγο την ταχύτητά του και θα μειώσει την πίεσή του πάνω από την επιφάνεια της άμμου. Η υποπίεση που δημιουργείται είναι αρκετή για να μπορέσει ο αέρας να σηκώσει μερικούς μικρούς κόκκους άμμου και να τους ρίξει λίγο πιο κάτω, μόλις μειωθεί η ταχύτητα και αυξηθεί η πίεσή του. Με αυτό τον τρόπο, η άμμος μεταφέρεται λίγα εκατοστά πιο πέρα από το εμπόδιο που συνάντησε ο αέρας. Αυτό το μικρό ύψωμα θα λειτουργήσει σαν ένα νέο εμπόδιο για τον αέρα, με αποτέλεσμα η διαδικασία να επαναληφθεί και να δημιουργηθεί ένα νέο λοφάκι. Αυτό μπορεί να συνεχίζεται επ’ άπειρον, και το αποτέλεσμα είναι αυτά τα χαρακτηριστικά, όμορφα σχήματα, που θυμίζουν κύματα στην έρημο.

Ακριβώς το ίδιο ισχύει και για τα υγρά, όπου επίσης δημιουργείται μια υποπίεση, καθώς η ταχύτητα του υγρού αυξάνεται όταν συναντάει ένα εμπόδιο. Έτσι, οι πτυχώσεις της άμμου στο βυθό της θάλασσας, που αισθανόμαστε στα πέλματά μας, έχουν δημιουργηθεί με τον ίδιο ακριβώς τρόπο.