Μπορούμε πράγματι να πιστέψουμε στη θεωρία της εξέλιξης;

Οι θρησκευόμενοι που υποστηρίζουν την εκδοχή της Δημιουργίας αναφέρουν συχνά το μάτι σαν ένα όργανο το οποίο η θεωρία της εξέλιξης αδυνατεί να εξηγήσει. Υπάρχει μια καλή απάντηση σε αυτό;

Το μάτι των θηλαστικών είναι ένα εξαιρετικά πολύπλοκο αισθητήριο όργανο και, αν αφαιρέσουμε έστω και ένα μικρό τμήμα του –π.χ., τον αμφιβληστροειδή–, παύει να λειτουργεί. Όμως, τόσο στα σημερινά ζώα όσο και σε εκείνα που έχουν εκλείψει, μπορεί κανείς να βρει όλα τα ενδιάμεσα στάδια που απαιτούνται για να αναπτυχθεί εξελικτικά ένα λειτουργικό μάτι. Αυτό το έχει αποδείξει, μεταξύ άλλων, και ο Σουηδός βιολόγος Dan-Eric Nilsson.

Σε ένα πρωταρχικό στάδιο, ορισμένα φωτοευαίσθητα κύτταρα στο δέρμα ενός ζώου που ζει στα βάθη της θάλασσας μπορούν να προσφέρουν σ’ αυτό ένα συγκριτικό πλεονέκτημα. Όταν το φως διεγείρει τα κύτταρα, το ζώο γνωρίζει ότι είναι εκτεθειμένο και, συνεπώς, αποτελεί εύκολη λεία. Όταν πέσει πάνω στα κύτταρα η σκιά ενός αρπακτικού, το ζώο ίσως προλάβει να κρυφτεί. Σε ένα δεύτερο στάδιο, θα μπορούσε να σκεφτεί κανείς ότι, αν τα φωτοευαίσθητα κύτταρα βρίσκονται πιο βαθιά στο δέρμα ή σε ένα θύλακο, θα είναι πιο προστατευμένα. Εάν όλα μαζί σχηματίσουν και ένα ημισφαίριο, τότε το ζώο θα μπορεί επιπλέον να αντιληφθεί από πού προέρχεται, π.χ., η σκιά του αρπακτικού, ανάλογα με τη θέση των κυττάρων που διεγείρονται. Μια διαφανής εξωτερική μεμβράνη μπορεί, στη συνέχεια, να λειτουργήσει ως προ-στατευτική ασπίδα για τα κύτταρα, και, αν αυτή διαθλά ταυτόχρονα το φως, τότε μπορεί να αυξήσει τη φωτοευαισθησία του οργάνου.

Κάθε μεμονωμένο βήμα αποτελεί μια βελτίωση ενός ήδη λειτουργικού συστήματος. Συνεπώς, είναι εύκολο να αντιληφθεί κανείς ότι με συνεχείς βελτιώσεις του συστήματος μέσω της εξέλιξης μπορέσαμε να φτάσουμε μέχρι το ανθρώπινο μάτι. Έτσι, καταρρίπτεται αυτό το θρησκευτικό επιχείρημα υπέρ της «Δημιουργίας». Σύνθετα μάτια, μάλιστα, έχουν αναπτυχθεί ανεξάρτητα σε αρκετές ομάδες ζώων.