Το ξέσπασμα του Ήλιου

Στις 10 Μαρτίου 1989, ημέρα Παρασκευή, οι αστρονόμοι παρατήρησαν μια γιγαντιαία έκρηξη στον Ήλιο. Μέσα σε λίγα λεπτά απελευθερώθηκαν στο Διάστημα τεράστιες ποσότητες ενέργειας και φορτισμένων σωματιδίων, τα οποία ταξίδευαν προς τη Γη με ταχύτητα μισό εκατομμύριο χιλιόμετρα ανά ώρα.

Η μαγνητική αυτή θύελλα που έφτασε στη Γη δύο ημέρες αργότερα ήταν τόσο ισχυρή που οι κάτοικοι της Αβάνας στην Κούβα ήταν σε θέση να δουν το βόρειο σέλας – ένα φαινόμενο που φυσιολογικά είναι ορατό μόνο στην ευρύτερη περιοχή γύρω από τους πόλους του πλανήτη. Την ίδια ημέρα, η ισχυρή μαγνητική καταιγίδα χτύπησε το Κεμπέκ, προκαλώντας την ολική κατάρρευση του ηλεκτρικού δικτύου της περιοχής και κατά συνέπεια ένα γενικό blackout.

Ύστερα από δύο λεπτά η πόλη έχασε όλο το ηλεκτρικό της ρεύμα και για τις επόμενες δώδεκα ώρες το Κεμπέκ βρισκόταν στη σιωπή και στο σκοτάδι. Οι κάτοικοί του ξύπνησαν μέσα σε κρύα σπίτια, χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα, το συγκοινωνιακό δίκτυο της πόλης κατέρρευσε και ορισμένοι Καναδοί παρέμειναν εγκλωβισμένοι για ώρες μέσα σε ακινητοποιημένους ανελκυστήρες. Αυτού του είδους οι καταιγίδες κορυφώνονται σε ένταση όταν κορυφώνεται και η ηλιακή δραστηριότητα, τη στιγμή δηλαδή που ο Ήλιος πλησιάζει προς το μέγιστο του ενδεκαετούς κύκλου του.

Καταιγίδες εν όψει

Το 1989 δεν ήταν μια τυχαία χρονιά. Όπως ακριβώς και σήμερα, η ηλιακή δραστηριότητα πλησίαζε στο απόγειό της. Ο αριθμός των ηλιακών κηλίδων, καθώς και των άλλων φαινομένων της ηλιακής δραστηριότητας, όπως οι ηλιακές εκλάμψεις, οι προεξοχές και οι εκτινάξεις μάζας από το στέμμα του Ήλιου, αυξομειώνεται συνεχώς, ακολουθώντας έναν κατά προσέγγιση ενδεκαετή κύκλο. Ο κύκλος αυτός ξεκινά με ένα ελάχιστο όπου ο Ήλιος δεν έχει σχεδόν καθόλου κηλίδες.

Στα 5-6 χρόνια που ακολουθούν αυξάνεται σταθερά ο αριθμός των κηλίδων ώσπου φτάνει σε μια κορύφωση, στο μέγιστο. Σύμφωνα με τις τελευταίες προβλέψεις των επιστημόνων, η επόμενη κορύφωση της ηλιακής δραστηριότητας αναμένεται μέσα στο 2013, ωστόσο θα είναι μειωμένης ισχύος σε σχέση με εκείνη του προηγούμενου ηλιακού μεγίστου. Σ’ αυτές, όμως, τις περιόδους κορύφωσης της ηλιακής δραστηριότητας, οι μαγνητικές καταιγίδες που ξεσπούν μπορεί να προκαλέσουν εκτεταμένες βλάβες σε δορυφόρους, να βραχυκυκλώσουν εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος και να επηρεάσουν το διαδίκτυο.

Η ηλιακή δραστηριότητα, όμως, επηρεάζει σε βάθος χρόνου και το κλίμα της Γης. Ένα παρατεταμένης διάρκειας ηλιακό ελάχιστο, για παράδειγμα, μπορεί να μειώσει τη μέση θερμοκρασία του πλανήτη. Για το λόγο αυτό οι ερευνητές παρατηρούν με μεγάλη προσοχή τις ηλιακές κηλίδες και προσπαθούν να βρουν ποια είναι η πραγματική τους φύση.

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο στο Τεύχος 86