ΕΝ ΣΥΝΤΟΜΙΑ

Γιατί οι σκύλοι έχουν μαύρη μύτη;

Το ότι οι σκύλοι έχουν μαύρη μύτη είναι πιθανότατα αποτέλεσμα της εξελικτικής διαδικασίας. Το χρώμα οφείλεται στη μελανίνη, η οποία προστατεύει τη μύτη από τις βλαβερές υπεριώδεις ακτίνες του ήλιου.

Έτσι, το μαύρο χρώμα της μύτης συμβάλλει στην αποτροπή εγκαυμάτων και, κατά συνέπεια, μειώνει τον κίνδυνο να πάθει ο σκύλος καρκίνο του δέρματος. Το υπόλοιπο σώμα των περισσότερων σκύλων προστατεύεται από τρίχωμα, το οποίο εμποδίζει τις ακτίνες του ήλιου να φτάσουν στο ευαίσθητο δέρμα.

Οι περισσότερες ράτσες σκύλων έχουν μαύρη μύτη, αλλά υπάρχουν και ράτσες με κοκκινωπή ή γκρίζα μύτη.

Υπάρχουν πολλές εκδοχές της Βίβλου;

Ναι, υπάρχουν διαφορετικοί «Βιβλικοί κανόνες», όπως λέγονται. Γενικά, η χριστιανική Βίβλος αποτελείται από δύο μέρη: τα 27 βιβλία που γράφτηκαν μετά το Χριστό –και μάλιστα γράφτηκαν στα ελληνικά–, τα οποία αποτελούν την Καινή Διαθήκη, και μια εκδοχή της εβραϊκής Βίβλου, που αποτελεί την Παλαιά Διαθήκη.

Η ελληνιστική μετάφραση της εβραϊκής Βίβλου, γνωστή και ως «μετάφραση των Εβδομήκοντα», την οποία αποδέχεται η Ορθόδοξη εκκλησία, περιέλαβε και ορισμένα κείμενα τα οποία δεν υπήρχαν στην εβραϊκή Βίβλο, και τα οποία χαρακτηρίζονται ως «δευτεροκανονικά». Στις αρχές του 5ου αιώνα, η Βίβλος μεταφράστηκε στα λατινικά από τον πατέρα της Εκκλησίας Ιερώνυμο, ο οποίος χρησιμοποίησε ως επί το πλείστον το εβραϊκό πρωτότυπο. Η μετάφραση αυτή, η Βουλγάτα, αναγνωρίστηκε από τη Ρωμαιοκαθολική εκκλησία.

Κατά την προτεσταντική Μεταρρύθμιση, τη δεκαετία του 1520, ο Λούθηρος μετέφρασε τη Βουλγάτα στα γερμανικά, αλλά άφησε έξω τα «δευτεροκανονικά» κείμενα, αν και ορισμένα από αυτά τα εξέδωσε χωριστά.

Πάντως, τα λεγόμενα «Απόκρυφα της Καινής Διαθήκης», όπως το Ευαγγέλιο του Θωμά και το πρόσφατα ανακαλυφθέν Ευαγγέλιο του Ιούδα, δεν συμπεριλήφθηκαν σε κανένα Βιβλικό κανόνα. Επιπλέον, οι διαφοροποιήσεις στις μεταφράσεις αποτυπώνουν, όπως είναι φυσικό, τις θρησκευτικές προσεγγίσεις και τις απόψεις για τη ζωή κατά τις διαφορετικές χρονικές περιόδους.

Τι αποστάσεις μπορεί να διασχίσει ένας τυφώνας;

Ο τυφώνας Faith κατέχει το ρεκόρ. Από τις 21 Αυγούστου ως τις 6 Σεπτεμβρίου του 1966 ταξίδεψε από τις δυτικές ακτές της Αφρικής μέχρι το Βόρειο Παγωμένο ωκεανό, όπου και ξεθύμανε – μια απόσταση 12.000 χιλιομέτρων.

Τι είναι το κόκκινο χιόνι;

Την άνοιξη και στις αρχές του καλοκαιριού, σε βουνά που καλύπτονται από χιόνι όλο το χρόνο, μπορεί να δει κανείς κόκκινο χιόνι. Το φαινόμενο αυτό οφείλεται σε ένα μικροσκοπικό μονοκύτταρο φύκος, το Chlamydomonas nivalis, που ζει στο χιόνι και διαθέτει μια κόκκινη χρωστική ουσία, την ασταξανθίνη, η οποία υπάρχει επίσης στις ντομάτες και στις κόκκινες πιπεριές.

Όταν το χιόνι αρχίζει να λιώνει, το φύκος ανθίζει και, με τη βοήθεια ενός ινιδίου, ανεβαίνει προς την επιφάνεια του χιονιού, εκεί όπου το ηλιακό φως είναι πιο δυνατό. Καθώς το υγρό χιόνι γίνεται πιο συμπαγές, το κόκκινο χρώμα γίνεται πιο εμφανές και το χιόνι θυμίζει σχεδόν το εσωτερικό ενός καρπουζιού.

Το φύκος έχει προσαρμοστεί να ζει στο δύσκολο περιβάλλον των χιονισμένων βουνών και αντέχει σε θερμοκρασίες έως και -360C. Ιδανικές συνθήκες σε αυτό το είδος παρέχει το πολύ παγωμένο νερό από το λιωμένο χιόνι, ενώ, αντίθετα, αν η θερμοκρασία ανέβει μόλις δυο βαθμούς πάνω από το σημείο τήξης του νερού, το φύκος πεθαίνει. Ωστόσο, το ψύχος δεν είναι η μεγαλύτερη πρόκληση. Τις ηλιόλουστες, ανοιξιάτικες μέρες, το φως του ήλιου στα βουνά είναι πολύ δυνατό και η υπεριώδης ακτινοβολία συνιστά σοβαρό κίνδυνο για όλους τους ζωντανούς οργανισμούς. Ευτυχώς, όμως, για το φύκος, η κόκκινη χρωστική ουσία του λειτουργεί σαν ηλιακό φίλτρο και το προστατεύει από την επιβλαβή υπεριώδη ακτινοβολία, ενώ επιτρέπει στο μπλε και στο κόκκινο φως που χρειάζεται για τη φωτοσύνθεσή του να περάσουν. Επιπλέον, η χρωστική ουσία είναι αντιοξειδωτική και αδρανοποιεί τις επικίνδυνες ελεύθερες ρίζες πριν προλάβουν να το βλάψουν.

Ποιο είναι το βαρύτερο ζώο που πετάει;

Ελάχιστα είναι τα πλάσματα του ζωικού βασιλείου που έχουν το χάρισμα να πετούν. Από τις πολλές ομάδες ζώων που υπάρχουν, μόνο τρεις διαθέτουν αυτή την απαιτητική και ενεργοβόρο δεξιότητα: τα έντομα, οι νυχτερίδες και τα πτηνά. Σε αυτά θα μπορούσαμε να προσθέσουμε και τους πτερόσαυρους, που όμως έχουν εξαφανιστεί προ πολλού. Κοινό χαρακτηριστικό αυτών των ομάδων είναι ότι, ως επί το πλείστον, πρόκειται για σχετικά μικρόσωμα ζώα. Το βάρος των εντόμων μετριέται σε γραμμάρια, οι μεγαλύτερες νυχτερίδες ζυγίζουν μετά βίας ένα δύο κιλά, όπως και τα περισσότερα πουλιά.

Ωστόσο, στον κόσμο των πτηνών υπάρχουν και μερικά είδη που ανήκουν στην κατηγορία υπερβαρέων βαρών. Το βαρύτερο πτηνό που υπάρχει σήμερα, απ’ όσα μπορούν να πετάξουν, είναι ο αφρικανικός αγριόγαλος Kori, που μπορεί να φτάσει και τα 22 κιλά. Παλαιότερα όμως, υπήρχαν πτηνά αρκετά μεγαλύτερα και βαρύτερα από αυτόν. Ένα τέτοιο πτηνό ήταν ο –αφανισμένος πλέον– Τερατόρνις, ο οποίος πιθανότατα ζύγιζε μέχρι και 80 κιλά.

Ποια θρησκεία είναι η πιο διαδεδομένη;

Το ένα τρίτο των περίπου 6,5 δισεκατομμυρίων κατοίκων της Γης είναι χριστιανοί, κι επομένως ο χριστιανισμός είναι η πιο διαδεδομένη θρησκεία. Λίγο πάνω από τους μισούς χριστιανούς του κόσμου είναι καθολικοί.

Ποιος οργανισμός έχει τα λιγότερα γονίδια;

Το βακτήριο Carsonella ruddii τα βγάζει πέρα με 159.662 ζεύγη βάσεων DNA κατανεμημένα σε 182 γονίδια. Ο αριθμός αυτός προσεγγίζει το θεωρητικό όριο των 151 γονιδίων, το οποίο οι Αμερικανοί επιστήμονες Anthony Forster και George Church έχουν υπολογίσει ως το ελάχιστο όριο για ένα ζωντανό κύτταρο. Συγκριτικά, το ανθρώπινο γονιδίωμα αποτελείται από περίπου 20.000 γονίδια, που περιέχουν συνολικά τρία δισεκατομμύρια ζεύγη βάσεων.

Το βακτήριο Carsonella ruddii ζει στο σώμα εντόμων και δεν μπορεί να πολλαπλασιαστεί χωρίς τη βοήθεια κυττάρων-ξενιστών στο έντομο. Σε ανταπόδοση της φιλοξενίας, αυτό το απίστευτα απλό βακτήριο προσφέρει ζωτικά αμινοξέα στο έντομο, που κατά τα άλλα τρέφεται με χυμούς φυτών. Ουσιαστικά το έντομο και το Carsonella ruddii ζουν σε μια τόσο στενή συμβιωτική σχέση, που γεννάται το ερώτημα κατά πόσον το βακτήριο αυτό είναι ένας ανεξάρτητος οργανισμός. Είναι τόσο εξαρτημένο από τον ξενιστή του που θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι έχει γίνει μέρος του εντόμου.

Πότε άρχισε ο άνθρωπος να καπνίζει;

Η προέλευση του καπνίσματος πρέπει να αναζητηθεί στο πολύ μακρινό παρελθόν. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι οι προϊστορικοί άνθρωποι εισέπνεαν καπνό για να φτάσουν σε μια κατάσταση έκστασης, π.χ., στο πλαίσιο θρησκευτικών τελετών. Δε γνωρίζουμε πότε ακριβώς άρχισε ο άνθρωπος να χρησιμοποιεί τον καπνό, αλλά είναι απολύτως βέβαιο ότι οι πρώτοι καπνιστές ήταν οι Ινδιάνοι, και αυτό γιατί, πριν από τα ταξίδια του Κολόμβου στην Αμερική, το φυτό ευδοκιμούσε μόνο εκεί.

Τα παλαιότερα αρχαιολογικά τεκμήρια όσον αφορά τη συνήθεια του καπνίσματος στους Ινδιάνους έχουν ηλικία 4.700 ετών. Στην πολιτεία Αλμπέρτα του Καναδά, οι αρχαιολόγοι έφεραν στο φως μια λίθινη πίπα που χρονολογείται στο 2.700 π.Χ. Ωστόσο, οι απόψεις των ερευνητών σχετικά με το αν η πίπα αυτή χρησιμοποιούνταν για κάπνισμα διίστανται. Ένα αρκετά μεταγενέστερο εύρημα προέρχεται από το νησί Marajo της Βραζιλίας. Εδώ οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν πολλές κυλινδρικές πίπες, που χρονολογούνται περίπου στο 1000 π.Χ. Στην περίπτωση αυτή, οι επιστήμονες είναι βέβαιοι ότι οι πίπες χρησίμευαν για κάπνισμα καπνού. Αλλά και οι Μάγια του Μεξικού κάπνιζαν καπνό εδώ και πάνω από δύο χιλιάδες χρόνια.

Το κάπνισμα έφτασε στην Ευρώπη με την ανακάλυψη της Αμερικής από τον Κολόμβο το 1492. Ο Κολόμβος είδε τους Ινδιάνους να καπνίζουν καπνό, και επιστρέφοντας στην Ευρώπη έφερε μαζί του το φυτό.

Γιατί οι υψηλότερες κορυφές βρίσκονται όλες στα Ιμαλάια;

Η οροσειρά των Ιμαλαΐων σχηματίστηκε από την κίνηση της Ινδικής ηπειρωτικής πλάκας προς το βορρά τα τελευταία 70-80 εκατομμύρια χρόνια. Πριν από περίπου 50 εκατομμύρια χρόνια, η Ινδική πλάκα συγκρούστηκε με την Ευρασιατική, κι έτσι αναδύθηκαν τα βουνά, όπως ακριβώς θα συμβεί αν βάλουμε δύο πλάκες μαλακού πηλού πάνω σε ένα τραπέζι και σπρώξουμε τη μία προς την άλλη.

Για τα γεωλογικά δεδομένα, τα Ιμαλάια είναι μια πολύ νέα οροσειρά, που εξακολουθεί να βρίσκεται υπό διαμόρφωση. Αυτός είναι και ένας από τους λόγους που τα βουνά αυτά είναι τόσο ψηλά. Όλα τα βουνά με ύψος άνω των 7.000 μέτρων βρίσκονται στην περιοχή όπου εφάπτονται οι δύο ηπειρωτικές πλάκες. Σήμερα, η Ινδική πλάκα συνεχίζει να κινείται βόρεια κατά πέντε εκατοστά περίπου το χρόνο, και τα Ιμαλάια εξακολουθούν να ψηλώνουν. Οι γεωλόγοι πιστεύουν πως η συνεχιζόμενη μετατόπιση της Ινδίας και η σύγκρουσή της με την Ευρασιατική ηπειρωτική πλάκα έχει σαν αποτέλεσμα να ψηλώνουν τα Ιμαλάια κατά πέντε χιλιοστά ετησίως, και η επίδραση αυτή υπερισχύει της φυσικής διάβρωσης από τον άνεμο και άλλα καιρικά φαινόμενα, που μειώνει το ύψος της οροσειράς κατά δύο με τρία χιλιοστά ετησίως.

Άλλες μεγάλες οροσειρές, όπως οι Άνδεις στη Λατινική Αμερική και οι Άλπεις στην Ευρώπη είναι επίσης σχετικά μικρής ηλικίας και δεν έχουν διαβρωθεί τόσο πολύ όσο άλλες, πανάρχαιες οροσειρές, όπως τα Απαλάχια της Βόρειας Αμερικής. Εδώ η αποσάθρωση επί πολλά εκατομμύρια χρόνια έχει συμβάλει ώστε το ύψος των βουνών να είναι πολύ χαμηλότερο από αυτό των Ιμαλαΐων.

Αυξάνει το καυτερό φαγητό το μεταβολισμό;

Ορισμένα καρυκεύματα έχουν την ιδιότητα να αυξάνουν το μεταβολισμό. Αν φάμε, για παράδειγμα, πολλή καυτερή πιπεριά, ο μεταβολισμός μας θα αυξηθεί κατά 8% σε σχέση με τα φυσιολογικά επίπεδα. Ωστόσο, η επίδραση αυτή δε διαρκεί πολύ.