ΡΩΤΗΣΤΕ ΜΑΣ

Γιατί τα κωνοφόρα δέντρα δεν χάνουν τις βελόνες τους;

Τα περισσότερα κωνοφόρα δέντρα είναι αειθαλή και δεν χάνουν τις βελόνες τους το φθινόπωρο, όπως τα φυλλοβόλα που χάνουν όλα τους τα φύλλα. Οι βελόνες έχουν χαρακτηριστική διάρκεια ζωής για το δέντρο –από ένα έως τέσσερα χρόνια– και αντικαθίστανται από καινούργιες.

Η συντονισμένη απόρριψη των φύλλων το φθινόπωρο είναι μια προσαρμογή των φυλλοβόλων δένδρων στο κρύο, την οποία δεν ανέπτυξαν τα κωνοφόρα.

Τα κωνοφόρα δέντρα είναι συνήθως προσαρμοσμένα σε χώμα που είναι φτωχό σε θρεπτικές ουσίες και δεν περιέχει ιδιαίτερα μεγάλες ποσότητες ενώσεων αζώτου, φωσφόρου και καλίου. Τα αειθαλή δέντρα έχουν κορμούς και ρίζες που ζουν περισσότερο από τις ρίζες και τους κορμούς των φυλλοβόλων και οι βελόνες τους έχουν μεγαλύτερη διάρκεια ζωής από εκείνη των φύλλων των φυλλοβόλων. Αυτό σημαίνει ότι τα κωνοφόρα αξιοποιούν τη διαθέσιμη τροφή καλύτερα από τα φυλλοβόλα. Κι έτσι σε μια γη φτωχή σε θρεπτικές ουσίες τα κωνοφόρα μπορούν να ανταγωνιστούν τα φυλλοβόλα και να τα εκτοπίσουν.

Επίσης τα κωνοφόρα δέντρα μπορούν σε γενικές γραμμές να αξιοποιήσουν όλο το έτος την ηλιακή ενέργεια και τη φωτοσύνθεση. Τα φυλλοβόλα δεν έχουν αυτή τη δυνατότητα γιατί κατά τη διάρκεια του έτους μπορούν να φωτοσυνθέτουν μόνο κατά την περίοδο εκείνη που έχουν φρέσκα πράσινα φύλλα.

Πώς αποφεύγουν τη σύγκρουση τα ψάρια που κινούνται σε κοπάδι;

Μπορεί να υπάρχουν πολλά εκατομμύρια ψάρια σ’ ένα κοπάδι. Πώς λοιπόν δεν συγκρούονται μεταξύ τους;

Τα ψάρια ενός κοπαδιού βρίσκονται μονίμως πολύ κοντά το ένα στο άλλο. Αυτό καθίσταται δυνατό γιατί οι αισθήσεις τους τούς επιτρέπουν την πολύ στενή επαφή και τους δίνουν ταχεία ικανότητα αντίδρασης. Η όραση είναι μάλλον η σημαντικότερη αίσθηση των ψαριών ενός κοπαδιού αλλά και το όργανο που ονομάζεται πλευρική γραμμή είναι εξίσου καθοριστικό για να μπορούν να καταγράφουν το ένα τις κινήσεις του άλλου και να αντιδρούν σε γρήγορες αλλαγές.

Οι συγκρούσεις εντός του κοπαδιού δεν μπορούν να αποφευχθούν εντελώς. Ωστόσο δεν αποτελεί άμεση προτεραιότητα κάθε ψαριού η αποφυγή της σύγκρουσης, αλλά η παραμονή μέσα στο κοπάδι η οποία παρέχει πλεονεκτήματα όταν επιτίθενται αρπακτικά ψάρια. Σε ορισμένες περιόδους της ζωής τους τα περισσότερα ψάρια κολυμπούν με άλλα άτομα του είδους τους, κατά μεγάλες ή μικρές ομάδες.

Συχνά πρόκειται για χαλαρά ενωμένες ομάδες, αλλά περίπου στα μισά είδη οστεϊχθύων και κάτω από ειδικές συνθήκες τα ψάρια της ομάδας βρίσκονται πολύ κοντά το ένα στο άλλο και επιδεικνύουν ουσιαστικά συμπεριφορά κοπαδιού προκειμένου να αναζητήσουν τροφή ή να προστατευτούν από την επίθεση των θηρευτών τους.

Συμπεριφορά κοπαδιού σημαίνει ότι τα ψάρια κινούνται συντονισμένα και συγχρονισμένα, έτσι που να φαίνεται το κοπάδι σαν ένας ενιαίος οργανισμός που ακολουθεί τη δική του λογική κινήσεων. Η μορφή του κοπαδιού ποικίλλει πολύ ανάλογα με το σκοπό του.

Για παράδειγμα, ένα κοπάδι ψαριών που βρίσκεται σε φάση μετακίνησης έχει σφηνοειδή μορφή η οποία βοηθά την υδροδυναμική του εξοικονομώντας ενέργεια.

Τα κοπάδια των ψαριών μπορεί να είναι τεράστια και να αποτελούνται από εκατοντάδες εκατομμύρια άτομα, όπως για παράδειγμα συμβαίνει με τις ρέγγες.

Ποιο χέρι γράφει περισσότερα σύμβολα;

QWERTY είναι το όνομα της κατανομής των πλήκτρων στο πληκτρολόγιο ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή.

Τα πλήκτρα κατανεμήθηκαν κατ’ αυτό τον τρόπο στις πρώτες γραφομηχανές έτσι ώστε να μην μπλέκονται οι τυπογραφικοί βραχίονες.

Ωστόσο, η κατανομή αυτή είχε ως αποτέλεσμα να μη γράφουν και τα δύο χέρια το ίδιο.

Το αριστερό χέρι κάνει το 56% της δουλειάς, αφού γράφει 15 γράμματα μεταξύ των οποίων είναι τα E, A, T, R και S.

Πώς ανοιγοκλείνουν τα μάτια τους τα πουλιά;

Άκουσα πως τα πουλιά ανοιγοκλείνουν τα μάτια τους διαφορετικά από τους ανθρώπους. Ισχύει;

Τα πουλιά είναι η κατηγορία των σπονδυλοζώων που έχει την οξύτερη όραση. Η καλή όρασή τους υποβοηθείται από το γεγονός ότι ανοιγοκλείνουν τα μάτια τους με έναν ιδιαίτερο τρόπο.

Όπως κι εμείς, έτσι και τα πουλιά έχουν ένα επάνω κι ένα κάτω βλέφαρο που μπορούν και κλείνουν το μάτι.

Κατά κανόνα τα βλέφαρα αυτά τα χρησιμοποιούν τα πουλιά μόνο όταν κοιμούνται. Όταν τα πουλιά θέλουν ν’ ανοιγοκλείσουν τα μάτια τους, χρησιμοποιούν μια μεμβράνη ανοιγοκλεισίματος.

Είναι ένα είδος ελαστικής μεμβράνης που βρίσκεται κάτω από τα βλέφαρα και σύρεται επί του οφθαλμού από το πλάι. Έτσι, η μεμβράνη ανοιγοκλεισίματος κρατάει καθαρό τον κερατοειδή χιτώνα από ξένα αντικείμενα και εμποδίζει την ξήρανση του ματιού.

Εκτός από αυτό, λιπαίνει και συντηρεί τον κερατοειδή με ένα αδενικό έκκριμα ώστε να είναι πάντα άριστες οι οπτικές ιδιότητες του ματιού.

Η μεμβράνη ανοιγοκλεισίματος είναι κατά κανόνα διαφανής, κι έτσι το πουλί διατηρεί την όρασή του κατά το μεγαλύτερο μέρος, ακόμη κι αν η μεμβράνη καλύπτει το μάτι.

Οι βιολόγοι θεωρούν ότι τα πουλιά επωφελούνται από αυτή την ιδιότητα όταν πετούν και κάνουν βουτιά. Στον αέρα η μεμβράνη εμποδίζει την ξηρασία του ματιού, ενώ στο νερό το προστατεύει, μεταξύ άλλων, από το αλάτι.

Είναι ταχύτερα τα παγοπέδιλα ή το snowboard;

Στα σκι το βάρος μοιράζεται σε δύο σημεία, ενώ στο snowboard μόνο σε ένα. Ποιο είναι πραγματικά το ταχύτερο;

Η μεγαλύτερη ταχύτητα που μπορεί να επιτευχθεί με σκι είναι τα 251,4 χλμ./ώρα, ενώ το ρεκόρ για το snowboard είναι μόνο 201,9 χλμ./ώρα.

Ακόμη και σε πιο συνηθισμένες συνθήκες, τα σκι είναι ταχύτερα από το snowboard. Η διαφορά οφείλεται πρωτίστως στο ότι η τριβή είναι μεγαλύτερη για ένα snowboard.

Βέβαια, ένα snowboard έχει μόνο μία επιφάνεια επαφής με το χιόνι, ενώ τα σκι έχουν δύο. Όμως η επιφάνεια επαφής ενός snowboard είναι μεγαλύτερη, με αποτέλεσμα να αυξάνεται και η τριβή.

Μεταξύ άλλων οφείλεται και στο γεγονός ότι το snowboard κατασκευάστηκε από την αρχή για να πραγματοποιεί ακροβατικά και όχι για να πηγαίνει κανείς γρήγορα, ενώ η εξέλιξη των σκι είχε να κάνει με την αύξηση της ταχύτητας.

Ωστόσο, σε γενικές γραμμές, κάποιος που κάνει snowboard πρέπει να κρατά ισορροπία όταν κατεβαίνει μια πίστα σαν αστραπή. Αλλά είναι αναγκασμένος να στρίβει λίγο και κατά συνέπεια να επιβραδύνει κάπως.

Αντίθετα, ένας σκιέρ έχει δύο σημεία στήριξης και γι’ αυτό μπορεί να κατηφορίσει πιο ευθεία.

Ποια είναι η προέλευση των ονομάτων των ηπείρων;

Όλοι γνωρίζουμε τα ονόματα των ηπείρων του πλανήτη μας. Ξέρουμε όμως πώς προέκυψαν;

Δεν είναι πάντα εύκολη υπόθεση να βρούμε πώς προήλθαν τα ονόματα των ηπείρων του κόσμου, και για κάποιες ηπείρους η ακριβής εξήγηση είναι άγνωστη.

Το όνομα Ευρώπη είναι συνδεδεμένο -από την εποχή της αρχαίας Ελλάδας- με την πριγκήπισσα Ευρώπη που, σύμφωνα με τη μυθολογία, την είχε απαγάγει ο Δίας.

Ωστόσο, νεότερες έρευνες δείχνουν πως η λέξη αυτή προέρχεται από τη σημιτική λέξη ereb/ερεμπ, δηλαδή, «χώρα της εσπέρας/εσπερία».

Η προέλευση του ονόματος Ασία είναι επίσης αβέβαιη, αλλά ίσως προέρχεται από τη σημιτική λέξη asu, δηλαδή «ανατολή» (του ήλιου).

Για τη λέξη Αφρική υπάρχουν πολλές θεωρίες. Το όνομα αυτό μπορεί να προέρχεται από το όνομα της ρωμαϊκής επαρχίας Africa. Μια άλλη θεωρία είναι πως προέρχεται από τη λατινική λέξη aprica, δηλαδή «ηλιόλουστη» ή από την ελληνική λέξη αφρική, δηλαδή «άνευ ψύχους».

Πολύ πιο εύκολο είναι το ζήτημα της προέλευσης της λέξης Αμερική. Η ήπειρος πήρε το όνομά της από τον Ιταλό ταξιδευτή-εξερευνητή Amerigo Vespucci.

Η λέξη Αυστραλία προέρχεται από τη λατινική λέξη australis, που σημαίνει «νότος». Κατά την αρχαιότητα, οι Έλληνες θεωρούσαν ότι στο νότο βρισκόταν μια άγνωστη χώρα την οποία αργότερα οι χαρτογράφοι ονόμασαν Terra Australis Incognita, δηλαδή «άγνωστη χώρα στο νότο».

Τέλος, έχουμε το όνομα Ανταρκτίς, από την ελληνική λέξη ανταρκτικός, που σημαίνει «αντίθετη αρκούδα». Είναι η αρκούδα του αστερισμού της Μεγάλης Άρκτου πάνω από το βόρειο πόλο.

Μπορεί να αφαιρεθεί εντελώς ένα τατουάζ;

Τα τατουάζ μπορούν, βέβαια, να αφαιρεθούν αλλά είναι κάτι που κοστίζει πιο ακριβά από το να τα φτιάξει κανείς, ενώ είναι και πιο επώδυνο. Παράλληλα, υπάρχει ο κίνδυνος η όλη διαδικασία να αφήσει ουλή και το τατουάζ να μην εξαφανιστεί εντελώς.

Για να αφαιρεθούν τα ανεπιθύμητα τατουάζ χρησιμοποιείται σχεδόν πάντα αγωγή με λέιζερ – με το Q-switched laser όπως ονομάζεται. Η αρχή του βασίζεται στο ότι η ενέργεια της ακτίνας λέιζερ σπάει σε μικροσκοπικά κομμάτια το χρωματικό κόκκο του μελανιού του τατουάζ, τα οποία ύστερα απομακρύνονται φυσιολογικά από το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος.

Για να γίνει όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικά, πρέπει το μήκος κύματος της ακτίνας λέιζερ να συμφωνεί με το μήκος κύματος του φωτός που ο χρωματικός κόκκος απορροφά περισσότερο. Αυτό το μήκος κύματος εξαρτάται από το χρώμα του μελανιού.

Επομένως, για να αφαιρεθεί ένα πολύχρωμο τατουάζ πρέπει κανείς να υποβληθεί πολλές φορές σε αγωγή με λέιζερ, με διαφορετικό εξοπλισμό λέιζερ κάθε φορά.

Γενικά, είναι ευκολότερη η αφαίρεση σκούρων χρωμάτων, ενώ για την αφαίρεση ανοιχτών χρωμάτων απαιτούνται πολλές θεραπευτικές αγωγές. Οι πλούσιες σε ενέργεια ακτίνες λέιζερ πάντα θα πληγώνουν ως ένα βαθμό το δέρμα, γι’ αυτό συχνά πρέπει να μεσολαβούν τουλάχιστον έξι εβδομάδες μεταξύ των αγωγών ώστε να προφταίνει να γίνεται η επούλωση των πληγών του δέρματος.

Επομένως, μπορεί να χρειάζεται πάνω από ένας χρόνος για να αφαιρεθεί κάποιο τατουάζ.

Είναι το βαμβάκι χρήσιμο στη φύση;

Το βαμβάκι δεν χρησιμεύει στη φύση περισσότερο από άλλα φυτά. Το φυτό του βαμβακιού έχει καλλιεργηθεί τόσο πολύ ώστε να μην πολλαπλασιάζεται πια σε άγρια κατάσταση. Υπάρχουν μερικά βλαβερά έντομα που τρώνε βαμβακόσπορους και τις κάψες του βαμβακιού, αλλά δεν υπάρχουν κάποια ζώα που να εξαρτώνται άμεσα από το βαμβάκι για τη διατροφή τους.

Το φυτό του βαμβακιού κατάγεται από την Ινδία όπου και καλλιεργείται εδώ και 3.000 χρόνια τουλάχιστον. Το βαμβάκι είναι οι μικρές λεπτές ίνες που περικλείουν και προστατεύουν τα σπέρματα. Τα σπέρματα βρίσκονται μέσα σε μια κάψα μεγέθους καρυδιού και αποτελούν τον καρπό του φυτού. Όταν ο καρπός είναι ώριμος, οι ίνες που περιβάλλουν τα σπέρματα γεμίζουν όλη την κάψα. Η κάψα ανοίγει και οι ίνες σχηματίζουν μια μεγάλη μπάλα, ή «χνούδι σπερμάτων». Το χνούδι βοηθά στη εξάπλωση των σπερμάτων.

Σήμερα στον κόσμο, περισσότερο από το 40% των υφασμάτινων ινών που χρησιμοποιούνται είναι φτιαγμένες από βαμβάκι. Το βαμβάκι χρησιμεύει και ως ζωοτροφή.

Απομακρύνεται η Γη από τον Ήλιο;

Πολλοί παράγοντες επηρεάζουν την απόσταση της Γης από τον Ήλιο. Ένας από αυτούς είναι οι παλιρροϊκές δυνάμεις που αναπτύσσονται μεταξύ της Γης και του Ηλίου, αντίστοιχες αλλά πολύ μικρότερες από αυτές που αναπτύσσονται μεταξύ της Γης και της Σελήνης.

Στην πραγματικότητα, το αποτέλεσμα αυτού του φαινομένου είναι απειροελάχιστο, αφού η Γη μέσα σ’ ένα χρόνο μετακινείται κατά ένα μικρόμετρο μόνο μακριά από τον Ήλιο.

Αυτό σημαίνει πως η Γη μέσα σε 1 εκατομμύριο χρόνια μετακινείται κατά ένα 1 μέτρο μακριά από τον Ήλιο, όταν η μέση απόσταση Γης – Ηλίου είναι 150 εκατομμύρια χιλιόμετρα.

Υπάρχει, ωστόσο, μια άλλη επίδραση που αυξάνει επίσης την απόσταση μεταξύ Γης – Ηλίου. Ο Ήλιος χάνει συνεχώς μάζα καθώς αποκτά την ενέργειά του μέσω μιας διαδικασίας πυρηνικής σύντηξης κατά την οποία η μάζα μετατρέπεται σε ενέργεια – χάνει περίπου 4,6 εκατομμύρια τόνους ανά δευτερόλεπτο από τη μάζα του.

Φαίνεται να είναι πολύ αλλά είναι απειροελάχιστη μάζα σε σχέση με τη συνολική μάζα του Ηλίου που είναι 1,989×1030 κιλά. Σε όλη τη διάρκεια της ζωής του ο Ήλιος χάνει στην πραγματικότητα μόνο το 0,1% της μάζας του. Η απώλεια αυτή έχει, ωστόσο, επίδραση στην τροχιά της Γης γιατί η ελκτική δύναμή του καθίσταται λίγο ασθενέστερη.

Το αποτέλεσμα είναι πως η απόσταση της Γης από τον Ήλιο αυξάνεται κάθε χρόνο κατά ένα ποσοστό μεγαλύτερο από αυτό της προηγούμενης περίπτωσης, ίσως και πάνω από 1 εκατοστό το χρόνο.

Πώς είναι η τρύπα που αφήνει πίσω της μια ατομική βόμβα;

Γνωρίζουμε όλοι μας το νέφος από μια πυρηνική έκρηξη, αλλά πώς γίνεται μια υπόγεια έκρηξη;

Σήμερα, όλες οι δοκιμές ατομικών εκρήξεων γίνονται βαθιά μέσα στο έδαφος. Ο λόγος είναι ότι θέλουν να εμποδίσουν τη διαρροή ραδιενεργού υλικού στην ατμόσφαιρα. Γι’ αυτό, πριν γίνει η ανατίναξη της ατομικής βόμβας σκάβουν ένα φρέαρ βάθους 200-800 μέτρων. Στον πυθμένα του φρέατος δημιουργούν μια κάμαρα με επιφάνεια 2-3 μ2. Στην κάμαρα αυτή τοποθετούν την ατομική βόμβα. Ταυτόχρονα τοποθετούνται όλα τα όργανα μέτρησης για την παρακολούθηση της έκρηξης μέσα σ’ ένα γερό δοχείο επενδυμένο με μόλυβδο που βρίσκεται στο εσωτερικό του φρέατος. Στο τέλος γεμίζουν πλήρως το φρέαρ με πέτρες και αμμοχάλικο.

Ο ακριβής τρόπος που γίνονται οι μετρήσεις σε μια δοκιμαστική ατομική έκρηξη και ο χρόνος που επιζούν τα εργαλεία κρατούνται μυστικά, πάντως δεν επιζούν παραπάνω από κλάσματα του δευτερολέπτου μετά την ανατίναξη της ατομικής βόμβας.

Όταν εκρήγνυται η ατομική βόμβα δημιουργείται μια τεράστια πίεση και μια υπερβολική θερμότητα που επηρεάζουν το γύρω πέτρωμα. Η πύρινη σφαίρα που σχηματίζεται προκαλεί κατά πρώτο λόγο την εξαέρωση του γύρω πετρώματος, δημιουργώντας έτσι μια οπή σφαιρικού σχήματος που περιβάλλεται από μια στρώση λιωμένης πέτρας.

Όταν εξαφανίζεται η πύρινη σφαίρα καταρρέει και ο λάκκος, αλλά συχνά υπάρχει στον πυθμένα του μια λίμνη λιωμένης πέτρας που αργότερα στερεοποιείται. Ωστόσο, αυτό είναι κάτι που σχεδόν δεν το βλέπει κανείς γιατί η λίμνη θάβεται κάτω από τόνους κατακρημνιζόμενων πετρωμάτων.

Αυτός ο ισχυρά ραδιενεργός σωρός μεγάλων και μικρών λίθινων όγκων γεμίζει το μεγαλύτερο μέρος του αρχικού λάκκου. Αν το φρέαρ δεν είναι αρκετά βαθύ, οι ανώτερες στρώσεις καταρρέουν μέσα και σχηματίζεται ένας κρατήρας στην επιφάνεια του εδάφους.

Ωστόσο, αυτή είναι μια κατάσταση που προσπαθεί κανείς να αποφύγει γιατί η ύπαρξη κρατήρα σημαίνει ότι μπορεί να διαρρεύσει ραδιενεργό υλικό στην ατμόσφαιρα. Παρ’ όλα αυτά, είναι γνωστά αρκετά παραδείγματα τέτοιων κρατήρων μετά από υπόγειες δοκιμαστικές εκρήξεις.

Απ’ όσο γνωρίζουμε, οι υπόγειες δοκιμές δεν έχουν γίνει ποτέ αιτία πρόκλησης σεισμών, αλλά καταγράφεται συχνά ένας «μετασεισμός» ο οποίος θεωρείται ότι δημιουργείται όταν ο λάκκος που έχει σχηματιστεί από την έκρηξη καταρρέει όλο και περισσότερο.