admin

Γιατί ζουν τα λιοντάρια σε αγέλες;

Σε αντίθεση με άλλα αιλουροειδή, τα λιοντάρια ζουν και κυνηγούν σε αγέλες. Γιατί έχει το λιοντάρι αυτή την ιδιαίτερη συμπεριφορά;

Το λιοντάρι, υπό μία έννοια, είναι το πιο ασυνήθιστο από τα περίπου 40 είδη αιλουροειδών που υπάρχουν στον κόσμο. Τα αιλουροειδή συνήθως δεν είναι πολύ κοινωνικά ζώα, και πολλά από αυτά δεν ανέχονται καθόλου να βρίσκονται κοντά σε ομοειδή τους, με εξαίρεση την εποχή του ζευγαρώματος. Σε κάποια από τα είδη κάπου κάπου βλέπουμε μεμονωμένες περιπτώσεις ζώων που περπατούν μαζί, αλλά δε σχηματίζουν ποτέ αγέλες σε σταθερή βάση, όπως τα λιοντάρια.

Συνήθως δεν είναι εύκολο να δοθεί απάντηση σε μια ερώτηση τέτοιου τύπου. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να δώσουμε εκ των υστέρων μια εξήγηση, με βάση τα πλεονεκτήματα που η εκάστοτε συμπεριφορά προσφέρει στους οργανισμούς. Έτσι, φαίνεται πως το γεγονός ότι τα λιοντάρια ζουν και κυνηγούν στην ανοιχτή σαβάνα, όπου η κύρια πηγή τροφής τους είναι τα μεγάλα χορτοφάγα θηλαστικά, τα οδήγησε να αναπτύξουν τη συνεργασία και τον ομαδικό τρόπο διαβίωσης. Αυτό το είδος κυνηγιού απαιτεί συντονισμό και αλληλοσυνεννόηση, κάτι που μπορεί να επιτευχθεί μόνο αν οι θηρευτές γνωρίζονται καλά μεταξύ τους, όπως συμβαίνει σε μια αγέλη. Είναι ενδεικτικό το ότι οι αγέλες των λιονταριών αποτελούνται κατά βάση από συγγενικά θηλυκά άτομα (αδελφές, θείες, εξαδέλφες κτλ.).

Σε αντίθεση με το λιοντάρι, όλα σχεδόν τα υπόλοιπα αιλουροειδή είναι ζώα που κυνηγούν στήνοντας ενέδρες σε δενδρόφυτες περιοχές (δάση κτλ.). Καλό παράδειγμα είναι η τίγρη, η οποία μοιάζει πολύ με το λιοντάρι, έχει παρόμοια σωματική διάπλαση και τρέφεται επίσης με μεγάλα χορτοφάγα. Επειδή όμως η τίγρη ζει στο δάσος, μπορεί να γλιστρήσει σιωπηρά κοντά στη λεία της, πριν της επιτεθεί. Αυτό κάνει το κυνήγι της ατομική υπόθεση και δε χρειάζεται να είναι κοινωνική, όπως το λιοντάρι.

Κάποια άλλα αιλουροειδή, όπως ο γατόπαρδος και η γάτα της ερήμου (Felis margarita), ζουν σε ανοιχτές εκτάσεις, όπως και το λιοντάρι. Η συμπεριφορά τους όμως είναι διαφορετική. Ο γατόπαρδος είναι ένας σπρίντερ, που κυνηγάει πολύ μικρότερα ζώα, ενώ η γάτα της ερήμου είναι νυκτόβια και τρέφεται με έντομα και άλλα μικρά ζώα, τα οποία ένα μοναχικό ζώο μπορεί να πιάσει μόνο του.

Γιατί τα ζώα του αυτού είδους είναι τόσο ίδια;

Εμείς οι άνθρωποι είμαστε πολύ διαφορετικοί ο ένας από τον άλλον. Γιατί τότε τα ζώα είναι τόσο ίδια μεταξύ τους;

Μια σύντομη απάντηση είναι ότι τα ζώα δεν είναι τόσο ίδια μεταξύ τους –απλώς έτσι μας φαίνονται. Ζώα όπως οι ζέβρες και οι καμηλοπαρδάλεις είναι γνωστό ότι αποτελούν σχεδόν πιστά αντίγραφα το ένα του άλλου, αλλά, αν κοιτάξει κανείς πιο προσεκτικά, θα διακρίνει πάρα πολλές διαφορές. Σε αυτές βασίζονται, μεταξύ άλλων, τα ίδια τα ζώα, για να αναγνωρίζονται μεταξύ τους.

Ωστόσο, σε ορισμένα ζώα δεν μπορούμε να διακρίνουμε διαφορές, όσο εξονυχιστικά κι αν τα εξετάσουμε. Συνήθως αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τα είδη αυτά δε χρησιμοποιούν την όραση για να αναγνωρίζονται μεταξύ τους. Πολλά θηλαστικά έχουν εκπληκτικά ανεπτυγμένη όσφρηση και αναγνωρίζουν το ένα το άλλο από τη μυρωδιά. Πολλά πουλιά, που φαίνονται σχεδόν όμοια, ξεχωρίζουν το ένα το άλλο από τις φωνές τους.

Το γεγονός ότι οι άνθρωποι είμαστε πολύ διαφορετικοί οφείλεται κυρίως στην τεράστια εξάπλωση που έχουμε ως είδος. Αυτό ισχύει επίσης και για είδη ζώων που έχουν μεγάλη εξάπλωση, τα οποία συχνά υποδιαιρούνται σε υποείδη με βάση κυρίως την εμφάνισή τους.

Γιατί έχουμε διαφορετικές ομάδες αίματος;

Είναι γεγονός ότι πρέπει να τρεφόμαστε με βάση την ομάδα αίματος που έχουμε; Τι σημαίνουν, αλήθεια, οι διαφορετικές ομάδες αίματος;

Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι υπάρχει κάποια σχέση ανάμεσα στην ομάδα αίματος και την προσωπικότητα, όπως επίσης ότι θα πρέπει να τρέφεται ή να γυμνάζεται κανείς ανάλογα με την ομάδα αίματος που έχει. Ωστόσο, οι θεωρίες αυτές στερούνται επιστημονικής βάσης. Με βάση τα επιστημονικά δεδομένα, η ομάδα αίματος παίζει μεγάλο ρόλο σε συγκεκριμένες μόνο περιπτώσεις, από τις οποίες η πιο συνηθισμένη είναι η μετάγγιση. Τότε, είναι απολύτως απαραίτητο η ομάδα του δότη και του λήπτη να είναι συμβατές. Μέχρι το 1900 περίπου, όταν ο Carl Landsteiner ανακάλυψε την ύπαρξη διαφορετικών ομάδων αίματος, πολλοί είχαν χάσει τη ζωή τους μετά τη λήψη ασύμβατου αίματος.

Στο αίμα διακρίνουμε πολλές διαφοροποιήσεις, αλλά μόνο η διάκριση των ομάδων Α, Β, και 0 και ο παράγοντας Ρέζους έχουν πρακτική σημασία. Στην επιφάνεια των ερυθρών αιμοσφαιρίων υπάρχουν δύο τύποι πρωτεϊνών, η Α και η Β. Ανάλογα με το αν κανείς έχει τη μία ή και τις δύο πρωτεΐνες, ή καμία από αυτές, τότε έχει ομάδα αίματος Α ή Β ή ΑΒ ή 0, κατά σειρά. Ταυτόχρονα, υπάρχουν στο αίμα αντιγόνα κατά των πρωτεϊνών που δε διαθέτει κάποιος. Εάν κάποιος έχει, για παράδειγμα, ομάδα αίματος ΑΒ, δεν έχει καθόλου αντιγόνα, και μπορεί συνεπώς να δεχτεί οποιοδήποτε τύπο αίματος. Απεναντίας, τα άτομα με ομάδα αίματος 0 δέχονται μόνο τον ίδιο τύπο αίματος, επειδή διαθέτουν αντιγόνα τόσο κατά των Α όσο και κατά των Β πρωτεϊνών.

Το ίδιο συμβαίνει και με το σύστημα Ρέζους, όπου είτε διαθέτει κανείς είτε δε διαθέτει συγκεκριμένες πρωτεΐνες (Ρέζους θετικό ή Ρέζους αρνητικό, αντίστοιχα).

Πόσο αργά μπορούν να πετούν τα πουλιά;

Δεν είναι εύκολο να πετάει ένα πουλί αργά, και ιδιαίτερα όταν πρόκειται για ενεργό πέταγμα – όχι μόνο για απλή αιώρηση. Ο ειδικός στον τομέα αυτό είναι η μπεκάτσα, που μπορεί να πετάει συνεχώς για μια ώρα καλύπτοντας μόλις 8 χιλιόμετρα.

Πόσους ιδρωτοποιούς αδένες έχουμε;

Ο άνθρωπος έχει έως και 3 εκατομμύρια ιδρωτοποιούς αδένες, τους περισσότερους στις παλάμες και στις πατούσες, ενώ κανένα στα χείλη. Σε περίπτωση σκληρής σωματικής προσπάθειας σε ζεστό περιβάλλον, οι αδένες εκκρίνουν 2 περίπου λίτρα ιδρώτα την ώρα.

Πώς λειτουργεί ένα CD;

Ένα CD μπορεί να περιέχει πολλή μουσική. Πώς γίνεται όμως η εγγραφή της στο δίσκο;

Πρώτα η μουσική πρέπει να μεταφραστεί σε ψηφιακό κώδικα, που θα αποτελείται από 1 και 0. Γι’ αυτό χρησιμοποιείται ένα σύστημα το οποίο διαβάζει τα ηχητικά κύματα με αστραπιαία ταχύτητα και τα χωρίζει σε σημεία, που ονομάζονται «δείγματα» (samples). Για την καλύτερη δυνατή αναπαραγωγή του ήχου, απαιτούνται 44.100 δείγματα ανά δευτερόλεπτο. Κάθε δείγμα χρειάζεται 2 bytes και, επειδή η μουσική θα παίζεται με στερεοφωνικό ήχο, απαιτούνται σχεδόν 783 εκατομμύρια bytes για ένα δίσκο με 74 λεπτά μουσικής.

Αυτά τα bytes αποθηκεύονται στη συνέχεια στο μικρό δίσκο του CD. Το μεγαλύτερο μέρος του CD αποτελείται από καθαρό, χυτό πλαστικό. Στην κάτω επιφάνειά του αποτυπώνεται μια μακριά σπείρα με μικροσκοπικές αυλακώσεις, οι οποίες αντιπροσωπεύουν όλα τα bytes. Πάνω από αυτήν τοποθετείται μία στρώση μετάλλου που ανακλά το φως (αλουμίνιο, χρυσός ή ασήμι), η οποία, με τη σειρά της, καλύπτεται από μία στρώση προστατευτικού ακριλικού υλικού. Η σπείρα με τα δεδομένα μπορεί κατόπιν να διαβαστεί με τη βοήθεια μιας ακτίνας λέιζερ, η οποία διαπερνάει το πλαστικό και ανακλάται από τη στρώση του μετάλλου.

Οι αυλακώσεις θα πρέπει, φυσικά, να είναι πολύ μικροσκοπικές για να χωρέσουν. Οι μικρότερες δεν ξεπερνούν το 1/1000 του χιλιοστού, ενώ όλη η σπείρα με τα δεδομένα, αν ξεδιπλωθεί, έχει μήκος 5 χιλιομέτρων.

Μπορούν οι φυσικοί να διαλύσουν τη Γη;

Πριν από μερικά χρόνια, γινόταν λόγος για ορισμένα πειράματα στη φυσική των στοιχειωδών σωματιδίων, από τα οποία θα μπορούσε να καταστραφεί η Γη. Για τι ακριβώς πρόκειται και υπάρχει ακόμη αυτός ο κίνδυνος;

Το ερώτημα αυτό τέθηκε για πρώτη φορά στα τέλη της δεκαετίας του 1990, λίγο πριν αρχίσουν τα πειράματα στον επιταχυντή RHIC στη Νέα Υόρκη. Εκεί θα συγκρούονταν μετωπικά ιόντα χρυσού με μια ταχύτητα που θα πλησίαζε την ταχύτητα του φωτός. Στόχος των πειραμάτων ήταν η αναδημιουργία της «αρχέγονης σούπας» του σύμπαντος, ενός πλάσματος κουάρκ-γλουονίων.

Τότε, ορισμένοι ερευνητές είχαν υποστηρίξει ότι η λειτουργία του νέου επιταχυντή ενδεχομένως να είχε καταστροφικές συνέπειες για την ανθρωπότητα. Μερικοί, μάλιστα, από αυτούς είχαν αναφερθεί στην πιθανότητα σχηματισμού μιας μίνι μαύρης τρύπας, η οποία θα μεγάλωνε και θα κατάπινε τη Γη. Άλλοι, πάλι, προειδοποιούσαν ότι τα λεγόμενα «παράξενα» κουάρκ που θα σχηματίζονταν θα συγκροτούσαν μικρούς σβόλους παράξενης ύλης, τα λεγόμενα «strangelets». Κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις, αυτά τα strangelets θα μπορούσαν να μετατρέψουν την κανονική ύλη σε παράξενη ύλη, μέχρι να αφανιστεί ολόκληρη η Γη.

Το ζήτημα θεωρήθηκε σοβαρό, γι’ αυτό και ο διευθυντής του εργαστηρίου Brookhaven John Marburger ανέθεσε το 1999 σε μια ομάδα διακεκριμένων φυσικών να διερευνήσει εάν αυτά τα σενάρια καταστροφής θα μπορούσαν να έχουν πραγματική βάση. Το συμπέρασμα της επιτροπής, την οποία αποτελούσαν διακεκριμένοι φυσικοί από το MIT και από τα Πανεπιστήμια του Yale και του Princeton, ήταν ότι ο κίνδυνος είναι ουσιαστικά ανύπαρκτος.

Πόσα άστρα μπορεί να δει κανείς με γυμνό μάτι;

Μια νύχτα με καλή ορατότητα και καθαρή ατμόσφαιρα, ένας άνθρωπος που έχει κανονική όραση μπορεί να δει περίπου 3.000 άστρα. Αν συμπέσουν κάποιες συγκεκριμένες ατμοσφαιρικές συνθήκες, άνθρωποι με οξύτατη όραση μπορούν να διακρίνουν έως και διπλάσιο αριθμό άστρων.

Πώς μπορεί μια οδοντόκρεμα να έχει τρία χρώματα;

Πώς γίνεται και δεν ανακατεύονται μεταξύ τους τα χρώματα στο σωληνάριο μιας οδοντόκρεμας;

Τα σωληνάρια με οδοντόκρεμα ριγέ διαφορετικών χρωμάτων γεμίζονται με τη βοήθεια ενός σωλήνα ροής που εισχωρεί βαθιά στο εσωτερικό τους. Έτσι, ο σωλήνας γεμίζει το σωληνάριο με κρέμα από το βάθος προς τα έξω, πιέζοντας ταυτόχρονα τις δύο ή τρεις στήλες διαφορετικού χρώματος. Επειδή οι ρίγες αυτές έχουν την ίδια παχύρρευστη σύνθεση, πιέζονται εξίσου και με την ίδια ταχύτητα, δεν αναμειγνύονται κατά το γέμισμα. Επίσης, τα χρώματα δεν είναι υδατοδιαλυτά, και γι’ αυτό διατηρούνται χωριστά.

Οι πολύχρωμες οδοντόκρεμες αρχικά επινοήθηκαν για να δείχνουν ότι έχουν περισσότερες από μία λειτουργίες.

Σημαδεύουν οι κόμπρες τα μάτια;

Είναι αλήθεια ότι οι κόμπρες σημαδεύουν πάντα τα μάτια; Με πόση ακρίβεια βρίσκουν το στόχο;

Στην Αφρική υπάρχουν τουλάχιστον 4 είδη κόμπρας που έχουν αναπτύξει την ικανότητα να φτύνουν. Πράγματι στοχεύουν στα μάτια του θύματος, ανθρώπου ή ζώου, επειδή το σάλιο τους περιέχει δηλητήρια που σε σύντομο χρονικό διάστημα τυφλώνουν.

Γερμανοί ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Βόννης ανακάλυψαν πρόσφατα γιατί οι κόμπρες πετυχαίνουν με τόσο μεγάλη ακρίβεια το στόχο τους, όταν φτύνουν από απόσταση. Κινηματογράφησαν τα φίδια με κάμερα υψηλής ταχύτητας και αποδείχθηκε ότι, ακριβώς τη στιγμή που εκτοξεύουν το δηλητήριο, οι κόμπρες κινούν το κεφάλι τους δεξιά-αριστερά και κυκλικά. Αυτές οι κινήσεις δεν είναι ορατές στο ανθρώπινο μάτι, αλλά συντελούν στη μεγαλύτερη διασπορά του δηλητηρίου, ώστε το φίδι να έχει περισσότερες πιθανότητες να βρει το στόχο του. Οι επιστήμονες παραλληλίζουν την τεχνική των φιδιών με το πότισμα. Συχνά, όταν ποτίζουμε, κουνάμε το ποτιστήρι, έτσι ώστε να ραντίσουμε με το νερό μεγαλύτερη επιφάνεια.

Οι δηλητηριώδεις κόμπρες έχουν στα δόντια τους ειδικούς διαύλους, οι οποίοι έχουν διαμορφωθεί έτσι ώστε να εκβάλλουν προς τα εμπρός. Οι δίαυλοι αυτοί, επίσης, στενεύουν στο άνοιγμά τους, έτσι ώστε το δηλητήριο να βγαίνει με πίεση και με μεγάλη δύναμη, όπως όταν τοποθετούμε ένα μπεκ στο λάστιχο του ποτίσματος.

Αυτό, μαζί με τις κινήσεις του κεφαλιού, επιτρέπει στις κόμπρες να πετυχαίνουν τα μάτια του θύματός τους από απόσταση 3 μέτρων, με μια ευστοχία που αγγίζει το 100%.