admin

Τι είναι οι ηλιακές κηλίδες;

Στο τηλεσκόπιο βλέπουμε σκοτεινές περιοχές στον Ήλιο. Γνωρίζουμε τι είναι αυτές οι κηλίδες;

Στην επιφάνεια του Ήλιου, η θερμοκρασία ανέρχεται στους 5.800 βαθμούς περίπου. Οι ηλιακές κηλίδες είναι κάποιες περιοχές με θερμοκρασία σχετικά χαμηλότερη. Γι’ αυτό και φαίνονται πιο σκοτεινές.

Όσο ανεβαίνουμε προς την επιφάνεια του Ήλιου, η ενέργεια που απελευθερώνεται στο εσωτερικό του παύει να διαδίδεται μέσω της ακτινοβολίας ή της διάχυσης και αρχίζει να θυμίζει καζάνι που βράζει. Στο τελευταίο 20% της ακτίνας του, η ενέργεια αυτή αναδύεται προς την επιφάνεια με τη βοήθεια αέριων φυσαλίδων, που, αφού «απελευθερώσουν» τη θερμότητά τους, ξαναβυθίζονται στη συνέχεια ψυχρότερες. Οι ηλιακές κηλίδες δεν είναι παρά περιοχές οι οποίες, για μικρό χρονικό διάστημα, εμπεριέχουν ένα μαγνητικό πεδίο τόσο ισχυρό, που παρεμποδίζει τις αέριες φυσαλίδες να αναδυθούν μεταφέροντας θερμότητα στην επιφάνεια. Σε αυτές τις περιοχές, που συνήθως εμφανίζονται ανά ζεύγη ή ομάδες διαφορετικής πολικότητας, οι δυναμικές γραμμές του ισχυρότατου μαγνητικού πεδίου που εμπεριέχουν «διαπερνούν» την επιφάνεια του Ήλιου. Επειδή, όμως, ο Ήλιος δεν περιστρέφεται σαν ένα συμπαγές σώμα (στον ισημερινό του ο χρόνος περιστροφής είναι 25 μερόνυχτα, ενώ στους πόλους 35), οι δυναμικές γραμμές σε αυτές τις περιοχές αρχίζουν να «τυλίγονται» γύρω από τον εαυτό τους. Καθώς η μαγνητική ενέργεια συνεχίζει να συσσωρεύεται, μπορεί ξαφνικά να απελευθερωθεί βίαια, σχηματίζοντας γιγάντιες ηλιακές εκλάμψεις.

Η έντονη ηλιακή δραστηριότητα αυξάνεται και μειώνεται ακολουθώντας τον 11ετή Ηλιακό κύκλο, που επηρεάζει, απ’ ό,τι φαίνεται, τον καιρό και το κλίμα του πλανήτη μας. Ο μηχανισμός σχηματισμού ηλιακών κηλίδων και εκλάμψεων αλλά και η αλληλεπίδραση Ήλιου και Γης δεν έχουν ακόμη κατανοηθεί πλήρως.

Γιατί δε βλέπουμε καθαρά μέσα στο νερό;

Όταν είμαστε μέσα στο νερό, τα βλέπουμε όλα πιο θολά. Γιατί τότε δε λειτουργεί εξίσου καλά η όρασή μας;

Το ανθρώπινο μάτι είναι προσαρμοσμένο για να βλέπει στον αέρα. Όταν το φως πέφτει στο μάτι, ο κερατοειδής χιτώνας ξεκινά την πρώτη φάση στη διαδικασία της εστίασης. Κατόπιν το φως διέρχεται μέσα από τον κρυσταλλοειδή φακό, ο οποίος ολοκληρώνει τη σύγκλιση των φωτεινών ακτίνων. Κάτω από το νερό, όμως, το φως διαθλάται διαφορετικά και ο κερατοειδής, που είναι προσαρμοσμένος να λειτουργεί στον αέρα, δεν είναι σε θέση να συμβάλει στην εστίασή του. Έτσι, επειδή η λειτουργία αυτή εκτελείται αποκλειστικά από το φακό, το φως δεν εστιάζεται σωστά, με αποτέλεσμα να βλέπουμε θολά.

Νέες έρευνες δείχνουν, ωστόσο, πως είναι εφικτή η εκπαίδευση του ματιού μας, ώστε να βλέπει καλύτερα μέσα στο νερό. Τα μέλη της φυλής Moken, που ζουν σαν νομάδες της θάλασσας στη νοτιοανατολική Ασία, βλέπουν αισθητά καλύτερα μέσα στο νερό σε σχέση με το μέσο όρο των ανθρώπων. Η διαφορά δεν είναι γενετική, όπως ίσως θα πίστευε κανείς, αλλά οφείλεται στην εξάσκηση. Οι Moken είναι γνωστοί για τις καταδυτικές τους ικανότητες. Επιδίδονται σε καταδύσεις καθημερινά από πολύ μικρή ηλικία, κι έτσι έχουν εξασκήσει τα μάτια τους να βλέπουν καλά σε αυτές τις συνθήκες. Η Σουηδέζα ερευνήτρια Anna Gislen υπολόγισε ότι τα παιδιά της φυλής Moken βλέπουν περίπου τρεις φορές καλύτερα μέσα στο νερό απ’ ό,τι τα παιδιά στη Σουηδία. Ωστόσο, ύστερα από εντατική εκπαίδευση ενός μήνα, η υποβρύχια όραση μιας ομάδας παιδιών από τη Σουηδία βελτιώθηκε σημαντικά.

Γιατί μερικοί πίθηκοι έχουν κόκκινο πρόσωπο;

Ορισμένοι πίθηκοι στη Λατινική Αμερική έχουν κατακόκκινο πρόσωπο. Σε τι οφείλεται αυτό;

Πρόκειται για δύο είδη πιθήκων του γένους Cacajao, που ονομάζονται ουακάρι και ζουν στα τροπικά δάση της Λατινικής Αμερικής. Το πρόσωπο των πιθήκων αυτών είναι άτριχο και κόκκινο. Δεν είναι γνωστό γιατί συμβαίνει αυτό, αλλά οι ζωολόγοι εικάζουν ότι σχετίζεται με την ανάγκη για αναγνώριση των ατόμων του ίδιου είδους μέσα στα πυκνά φυλλώματα του τροπικού δάσους ή με τη δήλωση καλής υγείας, καθώς η ένταση του χρώματος μειώνεται στα άρρωστα άτομα αλλά και σε συνθήκες αιχμαλωσίας.

Γιατί οι δρομείς τρέχουν αριστερόστροφα;

Οι αγώνες στίβου και αυτοκινήτων, οι ιπποδρομίες και πολλά άλλα αγωνίσματα διεξάγονται κατά κανόνα αριστερόστροφα. Για ποιο λόγο;

Έχει παρατηρηθεί ότι εμάς τους ανθρώπους –τουλάχιστον τους δεξιόχειρες– μας διευκολύνει να στρίβουμε προς αριστερά. Για παράδειγμα, πολλές έρευνες δείχνουν ότι παραμένουμε μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και ψωνίζουμε περισσότερα πράγματα σε ένα καταστήματα, όταν κινούμαστε με κατεύθυνση αντίθετη από τη φορά των δεικτών του ρολογιού. Γι’ αυτό και πολλά μεγάλα καταστήματα έχουν υιοθετήσει την ανάλογη διαρρύθμιση.

Δε γνωρίζουμε ακριβώς το λόγο για τον οποίο οι αγώνες διεξάγονται αριστερόστροφα. Αν πάρουμε τους αγώνες δρόμου στο στίβο, για παράδειγμα, μία εξήγηση μπορεί να είναι ότι, έτσι, το συνήθως δυνατότερο δεξί πόδι θα τρέξει τη μεγαλύτερη απόσταση. Αν, ωστόσο, παρατηρήσει κανείς διάφορους δρομείς στις προπονήσεις τους στο στίβο, θα διαπιστώσει ότι οι περισσότεροι τρέχουν και τότε αριστερόστροφα.

Μια άλλη θεωρία εστιάζει στην οπτική γωνία των θεατών. Ίσως οι θεατές να παρακολουθούν πιο άνετα τους δρομείς ή τα άλογα, όταν εισέρχονται στην τελική ευθεία από τα αριστερά προς τα δεξιά – όπως ακριβώς διαβάζουμε στη δική μας περιοχή του κόσμου. Αυτή η θεωρία υποστηρίζεται και από το γεγονός ότι στην αρχαία Ελλάδα η κατεύθυνση της γραφής από τα αριστερά προς τα δεξιά παγιώθηκε σχεδόν ταυτόχρονα με αυτήν των αγώνων δρόμου, γύρω στο 500 π. Χ. Η παράδοση αυτή συνεχίστηκε αργότερα και από τους Ρωμαίους.

Πόσο αίμα μπορεί να χάσει κανείς;

Ένας ενήλικας έχει πέντε περίπου λίτρα αίμα και αντέχει να χάσει μέχρι ένα μέρος του. Ένας αιμοδότης δίνει μισό λίτρο αίμα χωρίς κανένα πρόβλημα. Αν όμως, π.χ., σε ένα ατύχημα, χάσει κανείς περισσότερο από ενάμισι λίτρο, τότε υπάρχει σοβαρός κίνδυνος για τη ζωή του.

Ποιο ζώο έχει το μεγαλύτερο μήκος;

Ο θαλάσσιος σκώληκας Lineus longissimus, που ανήκει στο φύλο των Νημερτίνων, είναι το ζώο με το μεγαλύτερο μήκος στην εποχή μας. Ένα τέτοιο εκβράστηκε στη Σκοτία το 1864 και το μήκος του μετρήθηκε στα 55 μέτρα!

Τι είναι το πλάσμα;

Γνωρίζουμε ότι η ύλη εμφανίζεται σε στερεά, υγρή και αέρια κατάσταση. Τι είναι όμως το πλάσμα;

Το πλάσμα, η 4η κατάσταση της ύλης, όπως συχνά αποκαλείται, αποτελείται από ελεύθερα κινούμενα ηλεκτρόνια και ιόντα, δηλαδή θετικά φορτισμένα άτομα, που έχουν χάσει κάποια από τα ηλεκτρόνιά τους. Για να μετατραπεί ένα αέριο σε πλάσμα, χρειάζεται μεγάλη ποσότητα ενέργειας, ικανή να αποσπάσει τα ηλεκτρόνια από τα άτομά τους. Γι’ αυτό και το πλάσμα είναι μια ηλεκτρικά αγώγιμη μορφή ύλης, που αντιδρά σε ηλεκτρικά και μαγνητικά πεδία. Αυτή ακριβώς η ιδιότητά του χρησιμοποιείται για το «περιορισμό» του πλάσματος σε πυρηνικούς αντιδραστήρες σύντηξης. Περισσότερο από το 99% του ορατού σύμπαντος, τα άστρα αλλά και η μεσοαστρική ύλη αποτελείται από κάποια μορφή πλάσματος.

Στη Γη, αντίθετα, οι εμφανίσεις πλάσματος είναι σχετικά σπάνιες και παρατηρούνται, για παράδειγμα, στους κεραυνούς ή στο Βόρειο Σέλας. Η φυσική πλάσματος έχει γνωρίσει μεγάλη ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια, αφού εκτός από τη σημασία της στην αστροφυσική, έχει βρει αναρίθμητες εφαρμογές, που ξεκινούν από την αποστείρωση επικίνδυνων αποβλήτων και καταλήγουν στην ιατρική και στην παραγωγή ενέργειας.

Κατά τα άλλα, οι φυσικοί ερευνούν και άλλες μορφές της ύλης, όπως το συμπύκνωμα Bose-Einstein , το πλάσμα κουάρκ-γλουονίων, την παράξενη ύλη κτλ.

Ποιο είναι το πιο μεγάλο λουλούδι;

Πόσο μεγάλα γίνονται τα λουλούδια; Τους προσφέρει το μέγεθος κάποιο πλεονέκτημα;

Το λουλούδι Rafflesia arnoldii, που φυτρώνει στη νοτιοανατολική Ασία, έχει το μεγαλύτερο άνθος στον κόσμο. Η διάμετρός του μπορεί να φτάσει το ένα μέτρο και το βάρος του τα 11 κιλά. Το Rafflesia arnoldii παρασιτεί στις ρίζες άλλων φυτών και το ίδιο δε διαθέτει ούτε ρίζες ούτε φύλλα αλλά ούτε και μίσχο.

Το φυτό ανθίζει ανά διαστήματα αρκετών ετών και η ανθοφορία του διαρκεί λίγες μόνο ημέρες. Καθώς οι αποστάσεις μεταξύ θηλυκών και αρσενικών λουλουδιών είναι μεγάλες, είναι σημαντικό για το φυτό να προσελκύει τα έντομα, τα οποία είναι αναγκαία για τη μεταφορά της γύρης του. Και αυτό το επιτυγχάνει με τα μεγάλα του άνθη, αλλά και αναδίνοντας μια έντονη οσμή σαπίλας.

Γιατί γελάμε;

Τι ρόλο παίζει το γέλιο στην ανθρώπινη συμπεριφορά;

Πολλοί ερευνητές συσχετίζουν το γέλιο με τη δημιουργία και τη σύσφιξη των ανθρώπινων σχέσεων. Ο ανθρωπολόγος Mahadev Apte υποστηρίζει ότι το γέλιο προκύπτει όταν οι άνθρωποι αισθάνονται άνετα με την παρουσία άλλων ανθρώπων, και αποκαλύπτει ότι αισθάνονται ανοιχτοί και ελεύθεροι. Επιπλέον, όσο περισσότερο γέλιο υπάρχει σε μια συγκέντρωση ανθρώπων, τόσο περισσότερο συσφίγγονται οι σχέσεις μεταξύ των ατόμων. Αυτό, σε συνδυασμό με την κοινή επιθυμία των μελών της ομάδας να μην απομονωθούν από το σύνολο, ίσως να αποτελεί και το λόγο για τον οποίο το γέλιο είναι «μεταδοτικό».

Έρευνες δείχνουν, επίσης, ότι οι κυρίαρχες προσωπικότητες σε ένα περιβάλλον –το «αφεντικό», ο φύλαρχος ή ο αρχηγός της οικογένειας– χρησιμοποιούν το χιούμορ πιο συχνά από τους «υφισταμένους» τους. Αυτό μπορεί να το παρατηρήσει κανείς, για παράδειγμα, σε ένα γραφείο, όπου όλοι γελούν όταν γελάει ο διευθυντής. Ο φιλόσοφος John Moreall πιστεύει ότι σε τέτοιες περιπτώσεις ο έλεγχος του γέλιου σε μία ομάδα είναι ένας τρόπος άσκησης εξουσίας, μέσω του ελέγχου της συναισθηματικής κατάστασης της ομάδας. Άλλοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι το γέλιο είναι ένα κοινωνικό σήμα και ότι σε μια επαπειλούμενη σύγκρουση, για παράδειγμα, μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν μια χειρονομία συμφιλίωσης ή ως τρόπος αποφυγής του θυμού, καθώς, εάν ένα επιθετικό άτομο «παρασυρθεί» στο γέλιο, ο κίνδυνος της σύγκρουσης θα ελαττωθεί.

Γιατί τρεμοπαίζουν τα άστρα;

Το λαμπύρισμα δεν είναι μια ιδιότητα των ίδιων των άστρων, αλλά οφείλεται στις αναταράξεις της γήινης ατμόσφαιρας. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και όταν, μια πολύ ζεστή μέρα, βλέπουμε να τρεμοπαίζουν κάποια μακρινά αντικείμενα, π.χ., στο δρόμο. Το φαινόμενο οφείλεται στον ανερχόμενο θερμό αέρα.