admin

Υπάρχουν ανάποδα μηνύματα;

Ορισμένα ροκ συγκροτήματα έχουν κατηγορηθεί ότι στους στίχους τραγουδιών τους κρύβουν σατανιστικά μηνύματα, τα οποία ακούγονται μόνο αν ο δίσκος παιχτεί ανάποδα. Ισχύει αυτό; Και αν ναι, μπορεί όντως κάποιοι να επηρεαστούν;

Πολλά συγκροτήματα, όπως οι Beatles, οι Led Zeppelin και οι Eagles, έχουν κατά καιρούς κατηγορηθεί για τέτοιου είδους «ανάποδα μηνύματα». Το 1985, οι Judas Priest κατηγορήθηκαν ότι σατανιστικά μηνύματα σε τραγούδια τους οδήγησαν δύο νεαρά αγόρια σε απόπειρα αυτοκτονίας. Το συγκρότημα, ωστόσο, απαλλάχθηκε των κατηγοριών, αφού αποδείχθηκε ότι ανάλογα μηνύματα μπορεί κανείς, αν το θελήσει, να βρει ακόμη και σε θρησκευτική μουσική.

Στο ίδιο συμπέρασμα κατέληξε και μια έρευνα των Αμερικανών ψυχολόγων John Vokey και Don Read το 1985. Σε ένα πείραμα, που οι συμμετέχοντας άκουγαν ένα μουσικό κομμάτι ανάποδα, χωρίς να έχουν καμιά πληροφορία ότι υπάρχει κάποιο μήνυμα, λιγότεροι από το 10% αναγνώρισαν ότι κάτι υπάρχει. Αντίθετα, όταν τους ζητήθηκε να ακούσουν μια συγκεκριμένη φράση, που στην πραγματικότητα είχε επιλεγεί εντελώς τυχαία, το ποσοστό αυτών που την αναγνώρισαν εκτοξεύτηκε στο 90%.

Πολλοί από τους ισχυρισμούς περί ανάποδων μηνυμάτων προέρχονται από την αμερικανική νεοσυντηρητική δεξιά, όπου ένα πλήθος οργανώσεων –με επικεφαλής τη Moral Majority («Ηθική Πλειοψηφία»)– θεωρεί εδώ και χρόνια ότι η ροκ μουσική ευθύνεται, σε μεγάλο βαθμό, για όλα τα δεινά που μαστίζουν τις δυτικές κοινωνίες.

Ωστόσο, όπως σχολίασαν χαρακτηριστικά οι Judas Priest, το να προτρέπεις τους θαυμαστές σου να αυτοκτονήσουν δεν είναι και το καλύτερο μάρκετινγκ. Αν τα ανάποδα μηνύματα είχαν όντως κάποια επίδραση, τότε οι καλλιτέχνες θα επέλεγαν να βάλουν στους δίσκους τους μηνύματα του τύπου «Αγοράστε περισσότερους δίσκους μας».

Χρησιμοποιούν τα ζώα φάρμακα;

Οι βιολόγοι γνωρίζουν αρκετές περιπτώσεις ζώων που χρησιμοποιούν φυσικά φάρμακα είτε από το στόμα είτε εξωτερικά. Το τελευταίο ισχύει, για παράδειγμα, για τους καπουτσίνους πιθήκους και τους λεμούριους, που αλείφουν τη γούνα τους με εντομοκτόνες ουσίες. Οι καπουτσίνοι πίθηκοι χρησιμοποιούν διάφορα φύλλα που περιέχουν δηλητηριώδεις ουσίες, ενώ οι λεμούριοι κυλιούνται πάνω σε σαρανταποδαρούσες, οι οποίες εκκρίνουν δηλητήριο όταν τις πειράξει κανείς.

Όλοι όσοι έχουν σκύλους και γάτες έχουν δει τα ζώα τους να μασουλάνε χόρτα και άλλα πράσινα φυτά. Χημικές αναλύσεις έδειξαν ότι τα φυτά αυτά περιέχουν διάφορες ουσίες που είτε κάνουν καλό στη βαρυστομαχιά είτε καταπολεμούν τα σκουλήκια των εντέρων και άλλα παράσιτα. Ένα από τα πιο ασυνήθιστα παραδείγματα αυτοθεραπείας παρατηρείται σε έγκυους θηλυκούς ελέφαντες. Τρώνε φύλλα από ορισμένα φυτά, τα οποία περιέχουν ουσίες που προκαλούν ωδίνες τοκετού.

Δε γνωρίζουμε ακριβώς πώς τα ζώα βρίσκουν τα κατάλληλα φυτά, αλλά προφανώς πρόκειται για συνδυασμό ενστίκτου και μάθησης. Όποια κι αν είναι όμως η εξήγηση, οι φαρμακοβιομηχανίες δείχνουν μεγάλο ενδιαφέρον γι’ αυτές τις ουσίες, ενώ πάνω σε αυτό τον τομέα διεξάγονται έρευνες σε πολλά μέρη του κόσμου.

Θα βρίσκεται πάντα ο Πολικός Αστέρας στο βορρά;

Η Γη περιστρέφεται γύρω από τον άξονά της, ο οποίος περνάει νοητά από τους δύο πόλους της. Μια νοητή ευθεία από το Βόρειο Πόλο προς τα πάνω συναντά ένα σημείο του ουρανού, όπου τυγχάνει να βρίσκεται ένα ευδιάκριτο άστρο, ο Πολικός Αστέρας. Κατά τη διάρκεια της νύχτας, τα άστρα φαίνεται να κινούνται κυκλικά στον ουρανό γύρω από αυτό το άστρο, το οποίο μοιάζει σχεδόν ακίνητο.

Στην εποχή μας, ο Πολικός Αστέρας βρίσκεται περίπου μια μοίρα από το Βόρειο Πόλο. Καθώς όμως ο άξονας περιστροφής της Γης μετατοπίζεται με την κυκλική κίνηση, η εικόνα του ορίζονται αλλάζει με αργό ρυθμό. Σε εκατό χρόνια η απόσταση θα είναι μισή μοίρα, ενώ σε περίπου 12.000 χρόνια ο Πολικός Αστέρας θα έχει μετατοπιστεί αρκετά από τη σημερινή του θέση. Τη θέση του σαν «πολικό αστέρι» θα πάρει τότε ο αστέρας Vega.

Χάρη στη θέση του, ο Πολικός Αστέρας βοηθάει τους ναυτικούς από αρχαιοτάτων χρόνων να προσανατολίζονται τη νύχτα. Αυτή η δυνατότητα δεν υφίσταται στο νότιο ημισφαίριο, καθώς δεν υπάρχουν ευδιάκριτα, σταθερά άστρα κοντά στο Νότιο Πόλο.

Ποιο ζώο έχει την καλύτερη όσφρηση;

Οι νυχτοπεταλούδες του είδους Sphinx ligustri εκκρίνουν αρωματικές ουσίες για να προσελκύουν τα αρσενικά. Η ποσότητα των ουσιών είναι όμως είναι τόσο μικρή, που μόνο αρσενικά με καλή όσφρηση μπορούν να ανταποκριθούν. Πρωταθλητής είναι η νυχτοπεταλούδα Antheraea polyphemus της Βόρειας Αμερικής, το αρσενικό της οποίας μπορεί να εντοπίσει ακόμη και ένα μόριο της αρωματικής ουσίας των θηλυκών.

Τι προκαλεί την αχρωματοψία;

Είναι η αχρωματοψία μια πάθηση του ματιού ή μια αδυναμία του εγκεφάλου να κατανοήσει το οπτικό σήμα; Γιατί εμφανίζεται κυρίως σε άντρες;

Το γεγονός ότι μπορούμε να διακρίνουμε χρώματα οφείλεται στο ότι έχουμε τριών ειδών κωνία στα μάτια μας, τα οποία καταγράφουν φως σε διαφορετικά μήκη κύματος, που αντιστοιχούν στο κόκκινο, το πράσινο και το μπλε – τα τρία βασικά χρώματα. Αν κάποιοι από τους τύπους κωνίων δε λειτουργούν σωστά, είναι δύσκολο να ξεχωρίσουμε τα χρώματα. Συνήθως, τα ελαττωματικά κωνία είναι του κόκκινου ή του πράσινου χρώματος, με αποτέλεσμα να είναι δύσκολο να διακρίνει κανείς ανάμεσα στο κόκκινο και το πράσινο. Σε σπάνιες περιπτώσεις, δε λειτουργεί κανένας από τους τρεις τύπους κωνίων, και τότε διακρίνουμε μόνο αποχρώσεις του γκρι.

Η αχρωματοψία οφείλεται σε γενετικά αίτια. Όταν κληρονομεί κανείς το γονίδιο της πάθησης, τα κωνία δε διαθέτουν τη χρωστική ουσία που καταγράφει τα χρώματα, με αποτέλεσμα να μη μεταβιβάζεται η σωστή εικόνα στον εγκέφαλο.

Το γεγονός ότι η αχρωματοψία οφείλεται σε γενετικά αίτια εξηγεί επίσης γιατί είναι περίπου 20 φορές συχνότερη στους άντρες. Το γονίδιο της αχρωματοψίας υπάρχει στο χρωμόσωμα Χ, αλλά επειδή είναι υπολειπόμενο, η γυναίκα πρέπει να έχει το γονίδιο και στα δύο χρωμοσώματα Χ για να πάσχει από αχρωματοψία. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει και οι δύο γονείς της είτε να έχουν αχρωματοψία οι ίδιοι είτε να είναι φορείς του γονιδίου. Οι άντρες, αντίθετα, επειδή έχουν ένα χρωμόσωμα Υ και ένα Χ, παθαίνουν αχρωματοψία όταν το ένα αυτό χρωμόσωμα Χ περιέχει το γονίδιο.

Πότε επινοήθηκε ο αριθμός μηδέν;

Ο Iνδός μαθηματικός και αστρονόμος Βραχμαγκούπτα ήταν αυτός που εισήγαγε τον αριθμό μηδέν όπως τον χρησιμοποιούμε σήμερα. Στο μεγάλο του έργο Brahma Sphuta Siddhanta, από το 628 μ.Χ., θέτει μια σειρά κανόνων για τη χρήση τόσο του μηδενός όσο και των αρνητικών αριθμών σε υπολογισμούς – κανόνες που ισχύουν και σήμερα.

Ωστόσο, και πριν από τον Βραχμαγκούπτα σε αρκετούς πολιτισμούς υπήρχε ένα σύμβολο για το «τίποτα». Το αρχαιότερο είναι το μηδέν του βαβυλωνιακού αριθμητικού συστήματος, από τον 3ο αιώνα π.Χ., ενώ αργότερα εμφανίστηκε και το ελληνιστικό μηδέν καθώς και το μηδέν των Μάγια. Ωστόσο, το ινδικό μηδέν φαίνεται ότι προέκυψε ανεξάρτητα από τις παλαιότερες εκδοχές.

Το πρώιμο μηδέν δεν εκλαμβανόταν ως το μέσο ενός άξονα με θετικούς και αρνητικούς αριθμούς. Γι’ αυτό, οι άνθρωποι σε εκείνες τις εποχές δεν μπορούσαν να κάνουν υπολογισμούς του τύπου –3 + 5 = 2, ούτε μπορούσαν να χειριστούν μαθηματικά έννοιες όπως το χρέος και το έλλειμμα. Αντίθετα, το μηδέν αρχικά λειτουργούσε ως σύμβολο που «δέσμευε» θέσεις. Για παράδειγμα, όταν γραφόταν ο αριθμός 104, το μηδέν υποδήλωνε ότι δεν υπάρχουν δεκάδες.

Έχει ατμόσφαιρα η σελήνη;

Σε αντίθεση με την κοινή πεποίθηση, η Σελήνη έχει ατμόσφαιρα – μόνο που είναι εξαιρετικά αραιή. Η συνολική της μάζα υπολογίζεται ότι δεν ξεπερνάει τους 10 τόνους. Τα κυριότερα συστατικά της είναι το υδρογόνο, το ήλιο και το νέο. Οι επιστήμονες φοβούνται, ωστόσο, ότι τα ταξίδια στη Σελήνη έχουν ήδη μολύνει την ατμόσφαιρά της.

Πώς προσανατολίζονται οι μέλισσες;

Πώς γνωρίζουν οι μέλισσες προς το πού πρέπει να πετάξουν, όταν δημιουργείται ένα νέο μελίσσι;

Όταν μια αποικία μελισσών διαιρείται την άνοιξη, μόνο ελάχιστες μέλισσες –οι λεγόμενες μέλισσες-ανιχνευτές– γνωρίζουν το δρόμο για το νέο μελίσσι. Μέχρι στιγμής υπάρχουν δύο θεωρίες για το πώς αυτές οδηγούν την αποικία στο σωστό δρόμο.

Ορισμένοι βιολόγοι συμπεριφοράς θεωρούν ότι οι μέλισσες-ανιχνευτές πετούν πολλές φορές μέσα από το σμήνος με μεγάλη ταχύτητα. Με τον τρόπο αυτό, υποδεικνύουν στις άλλες μέλισσες προς ποια κατεύθυνση βρίσκεται η νέα φωλιά. Άλλοι ερευνητές πιστεύουν ότι οι ανιχνευτές πετούν μπροστά από το σμήνος και καθοδηγούν τις υπόλοιπες μέλισσες αφήνοντας πίσω τους στον αέρα ένα αρωματικό «ίχνος» από φερομόνες, τις οποίες απελευθερώνουν από έναν αδένα στο πίσω μέρος του σώματός τους.

Μια νέα έρευνα, που έγινε από το Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ της Αυστραλίας και το Πανεπιστήμιο Cornell των ΗΠΑ, δείχνει ότι μάλλον ισχύει η πρώτη θεωρία. Σε πειράματα όπου χρησιμοποιήθηκαν έως και 11.500 μέλισσες, οι επιστήμονες κάλυψαν με χρώμα τους αδένες φερομόνης των μελισσών, αποκλείοντας έτσι την έκλυση της αρωματικής ουσίας. Αποδείχθηκε ότι αυτές οι μέλισσες εύρισκαν τη φωλιά το ίδιο εύκολα και γρήγορα με τα δύο σμήνη ελέγχου του πειράματος. Η θεωρία ενισχύεται και από άλλες παρατηρήσεις, στις οποίες ορισμένες μέλισσες πετούσαν γρήγορα μέσα από το σμήνος.

Μιλούν οι γυναίκες περισσότερο από τους άντρες;

Παρά την κοινή πεποίθηση ότι οι γυναίκες είναι πιο ομιλητικές από τους άντρες, μια έρευνα που έγινε στο Πανεπιστήμιο Syddansk της Δανίας έδειξε ότι στην πραγματικότητα οι άντρες είναι που δεν κρατάνε το στόμα τους κλειστό. Τα δύο φύλλα έχουν διαφορές ως προς τον τρόπο που συζητούν. Οι γυναίκες δίνουν ζωντάνια στο διάλογο θέτοντας ερωτήσεις και σχολιάζοντας, ενώ οι άντρες παραμένουν συχνά σιωπηλοί. Όταν, όμως, αρχίσουν να μιλάνε, καταφεύγουν σε μακροσκελείς μονολόγους.

Τα στοιχεία της έρευνας δείχνουν ότι οι άντρες καταλαμβάνουν ως και το 65% του συνολικού χρόνου ομιλίας μέσα στην οικογένεια. Ερευνήθηκε επίσης και ο τρόπος που συζητούν τα δύο φύλα. Μεταξύ αντρών οι συζητήσεις είναι συχνά ένα είδος διαγωνισμού, όπου κάθε φορά ένας παίρνει το λόγο. Όταν τελειώσει, η σκυτάλη περνάει στον επόμενο, ο οποίος συνήθως προσπαθεί να πει κάτι ακόμη πιο ενδιαφέρον. Αντίθετα, όταν συνομιλούν γυναίκες, ο διάλογος χαρακτηρίζεται από συχνές παρεμβολές και σχόλια από τις συμμετέχουσες.

Γιατί οι κρεμαστές γέφυρες είναι τόσο γερές;

Οι περισσότερες από τις μεγάλες γέφυρες του κόσμου είναι κρεμαστές. Φαίνεται κάπως επισφαλές να κρέμεται ολόκληρος αυτοκινητόδρομος από καλώδια. Επομένως, τι πλεονεκτήματα έχει μια κρεμαστή γέφυρα;

Η βασική αρχή στην οποία στηρίζεται ο σχεδιασμός μιας κρεμαστής γέφυρας είναι ότι μια ελκτική δύναμη είναι πολύ πιο εύκολο να εξουδετερωθεί σε σχέση με μια δύναμη συμπίεσης – σκεφθείτε το παράδειγμα ενός λεπτού σύρματος, που εύκολα μπορούμε να το λυγίσουμε με τα δάκτυλά μας, αλλά είναι σχεδόν αδύνατον να το σπάσουμε τραβώντας τις άκρες του.

Το βάρος μιας κρεμαστής γέφυρας εξουδετερώνεται με τη βοήθεια ελκτικών δυνάμεων. Εφόσον η επίδραση της έλξης είναι σχετικά εύκολο να απορροφηθεί, το άνοιγμα ανάμεσα σε δύο πυλώνες της γέφυρας μπορεί να γίνει πολύ μεγάλο. Όλη αυτή η τεράστια πίεση απορροφάται από τους πανίσχυρους πυλώνες και τα θεμέλιά τους, που μπορούν να σηκώσουν σχεδόν απεριόριστο βάρος, υπό την προϋπόθεση ότι έχει γίνει σωστή πόντιση.

Χάρη σε αυτή την εξειδικευμένη τεχνική, μπορούν να κατασκευαστούν γέφυρες με άνοιγμα αψίδας πολλών χιλιομέτρων. Η μεγαλύτερη κρεμαστή γέφυρα του κόσμου είναι η γέφυρα Akashi-Kaikyo, που ενώνει δύο νησιά στην Ιαπωνία. Έχει άνοιγμα αψίδας 1.991 μέτρα, αλλά από τεχνικής απόψεως είναι εφικτή η κατασκευή κρεμαστών γεφυρών και με ακόμη μεγαλύτερο άνοιγμα. Μεταξύ άλλων, υπάρχουν σχέδια για την κατασκευή μιας γέφυρας πάνω από το στενό του Γιβραλτάρ. Θα έχει τρεις πυλώνες και δύο ανοίγματα. Το κάθε άνοιγμα θα έχει μήκος 5 χιλιόμετρα.