admin

Πόσο ζυγίζει ο Ήλιος;

Ο Ήλιος είναι με διαφορά το μεγαλύτερο σώμα του ηλιακού μας συστήματος. Ζυγίζει περίπου 2 x 1027 τόνους (το 2 ακολουθούμενο από 27 μηδενικά) και είναι σχεδόν 333.000 φορές βαρύτερος από τη Γη. Ακόμη και σε σχέση με το Δία, που είναι μεγαλύτερος με διαφορά πλανήτης του ηλιακού μας συστήματος, ο Ήλιος είναι ένας γίγαντας, αφού ζυγίζει περίπου 1.046 φορές περισσότερο.

Μάλιστα, ο Ήλιος καταλαμβάνει περισσότερο από το 99% της συνολικής μάζας του ηλιακού μας συστήματος. Από τη στιγμή, όμως, που γεννήθηκε, και σε όλη τη διάρκεια της εξέλιξής του, ο Ήλιος γίνεται συνεχώς ελαφρύτερος. Η ενέργεια που παράγει το άστρο του ηλιακού μας συστήματος προέρχεται από διαδικασίες σύντηξης στον πυρήνα του, όπου υδρογόνο μετασχηματίζεται σε ήλιο. Η ενέργεια προκύπτει από το γεγονός ότι ένας ατομικός πυρήνας ηλίου ζυγίζει λίγο λιγότερο από τέσσερις ατομικούς πυρήνες υδρογόνου που συμμετέχουν στη διαδικασία. Η διαφορά μάζας μεταξύ ενός ατόμου ηλίου και τεσσάρων ατόμων υδρογόνου μετατρέπεται σε ενέργεια, σύμφωνα με την περίφημη εξίσωση του Άλμπερτ Αϊνστάιν Ε=mc2. Κατ’ αυτό τον τρόπο, η Ήλιος χάνει τέσσερα εκατομμύρια τόνους μάζας το δευτερόλεπτο. Ακόμη κι αν αυτό ακούγεται πολύ, πρόκειται για αμελητέα ποσότητα σε σχέση με τη συνολική του μάζα.

Γιατί η ημισέληνος είναι το σύμβολο του Ισλάμ;

Τι αντιπροσωπεύει η ημισέληνος ως σύμβολο του ισλαμισμού;

Το ισλαμικό ημερολόγιο βασίζεται στις φάσεις της Σελήνης. Πάντως, η ημισέληνος δεν είναι επίσημο σύμβολο του ισλαμισμού. Η Σελήνη συμβόλιζε πολλά πράγματα σε πολλούς πολιτισμούς, για παράδειγμα τη θηλυκότητα, την αρρενωπότητα, τη γονιμότητα, αλλά και το πέρασμα του χρόνου. Η ημισέληνος υπήρξε κατά καιρούς μια ιδιαίτερα δημοφιλής παράσταση. Όταν οι Οθωμανοί Τούρκοι κατέλαβαν την Κωνσταντινούπολη το 1453, υιοθέτησαν το σύμβολο της Πόλης, που ήταν η ημισέληνος. Κόσμησαν με αυτή τη σημαία τους και τα τζαμιά τους. Από τότε, η ημισέληνος πέρασε στις σημαίες και άλλων μουσουλμανικών κρατών.

Χρησιμοποιούν τα ζώα ονόματα;

Ένα όνομα είναι μια έκφραση με μια αναφορική λειτουργία. Όταν προφέρουμε το όνομα «Γιώργος», παράγουμε έναν ήχο, τον οποίο οι άλλοι αντιλαμβάνονται σαν μια αναφορά στο πρόσωπο Γιώργος. Η χρήση, επομένως, ονομάτων απαιτεί έναν πολύ ανεπτυγμένο εγκέφαλο, ο οποίος μπορεί να αναγνωρίσει το υποδεικνυόμενο άτομο από τον ήχο.

Πολλά ζώα, όπως οι λύκοι, οι πίθηκοι και ορισμένα πτηνά, μπορούν να αναγνωρίσουν το ένα το άλλο από τους ήχους που παράγουν, αλλά αυτό δεν έχει να κάνει με ονόματα. Η αναγνώριση εδώ σχετίζεται με ήχους που παράγουν τα ζώα και που η ιδιαιτερότητά τους έχει να κάνει με το «φωνητικό μηχανισμό» του κάθε ατόμου του είδους.

Αντίθετα, τα ρινοδέλφινα φαίνεται πως χρησιμοποιούν «ονόματα» με τρόπο παρεμφερή με το δικό μας. Το σφύριγμα κάθε ρινοδέλφινου λειτουργεί ως μια χαρακτηριστική και εντελώς ιδιαίτερη «ηχητική υπογραφή», την οποία μάλιστα κάθε δελφίνι επινοεί στη νεαρή του ηλικία. Τα υπόλοιπα δελφίνια του κοπαδιού μπορούν να αναγνωρίζουν αυτό τον ήχο.

Πειράματα που διεξήγαγαν οι ερευνητές δελφινιών V.M. Janik, L.S. Sayigh και R.S. Wells έδειξαν ότι οι ήχοι λειτουργούν σαν ονόματα. Αναπαράγοντας σε υπολογιστή γνήσιες ηχητικές υπογραφές δελφινιών μαζί με επεξεργασμένους ήχους, οι ερευνητές παρατήρησαν ότι οι ηχητικές υπογραφές αναγνωρίζονταν από τη χροιά του ήχου και όχι από τα ποσοτικά χαρακτηριστικά του. Αυτό σημαίνει πως η ηχητική υπογραφή είναι χαρακτηριστική για ένα συγκεκριμένο ρινοδέλφινο, όταν αυτός ο ήχος παράγεται από κάποιο άλλο ρινοδέλφινο. Επομένως, θα μπορούσαμε να πούμε ότι τα ρινοδέλφινα χρησιμοποιούν «ονόματα».

Υπάρχουν άνθρωποι που δεν αισθάνονται πόνο;

Μερικές εκατοντάδες άνθρωποι στον κόσμο υποφέρουν από μία εκ γενετής πάθηση, εξαιτίας της οποίας δεν μπορούν να αισθανθούν πόνο. Μία μετάλλαξη δεν επιτρέπει στα αισθητήρια νεύρα –τα οποία διαβιβάζουν νευρικά σήματα από το σώμα στον εγκέφαλο και στο νωτιαίο μυελό– να αναπτυχθούν επαρκώς. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην αισθάνονται πόνο, αλλά ούτε και κρύο ή ζέστη. Η νόσος ονομάζεται Congenital Insensitivity to Pain with Anhidrosis (στα ελληνικά «συγγενής αναισθησία στον πόνο με ανίδρωση») – και εν συντομία CIPA. Ένα βασικό χαρακτηριστικό αυτής της σπάνιας νόσου είναι ότι το σώμα αδυνατεί να επιτελέσει τη λειτουργία της εφίδρωσης, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να ψυχθεί μόνο του.

Το να μην μπορεί κανείς να αισθανθεί πόνο ίσως ακούγεται δελεαστικό, αλλά, στην πραγματικότητα, η ασθένεια είναι πολύ σοβαρή και ανίατη. Οι μισοί απ’ όσους πάσχουν από τη νόσο CIPA πεθαίνουν πριν κλείσουν τα τρία τους χρόνια. Ο πόνος είναι ο συναγερμός του σώματος, που μας προειδοποιεί ότι κάτι δεν πάει καλά. Οι ασθενείς με CIPA μπορεί να σπάσουν το πόδι τους ή να υποφέρουν από πολύ επικίνδυνες παθήσεις, όπως η οξεία σκωληκοειδίτιδα, χωρίς να το αντιληφθούν. Αν ασθένειες τέτοιου είδους δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα, μπορεί να οδηγήσουν στο θάνατο.

Γιατί αλλάζουμε δόντια;

Τα δόντια της πρώτης οδοντοφυΐας είναι κατάλληλα, ως προς το μέγεθός τους, για τα μικρά παιδιά, αλλά θα ήταν άχρηστα στους ενήλικες. Η παιδική οδοντοφυΐα –ή νεογιλή, όπως λέγεται– δεν ταιριάζει στο μέγεθος του προσώπου και του στόματος των ενηλίκων. Γι’ αυτό, η φυσική επιλογή οδήγησε σε αυτό που συμβαίνει σήμερα, στο να αναπτύσσονται, δηλαδή, δύο οδοντοφυΐες. Τα νεογιλά δόντια αρχίζουν να αναπτύσσονται ήδη από την έβδομη εβδομάδα της κύησης. Τα παιδιά γεννιούνται, κατά κανόνα, χωρίς δόντια. Αυτά, όμως, βρίσκονται ήδη κάτω από τα ούλα τους, και το πρώτο δόντι ξεπροβάλλει συνήθως σε ηλικία τεσσάρων έως οκτώ μηνών.

Στα περισσότερα παιδιά, και τα 20 νεογιλά δόντια έχουν φυτρώσει πριν από τα τρία τους χρόνια. Τα νεογιλά δόντια αρχίζουν να αντικαθίστανται σε ηλικία έξι περίπου ετών. Η μόνιμη οδοντοφυΐα αποτελείται από 32 δόντια, μαζί με τους φρονιμίτες. Τα δόντια της παιδικής και της μόνιμης οδοντοφυΐας έχουν την ίδια ακριβώς δομή και σύσταση όσον αφορά τη μύλη, τον πολφό και τη ρίζα. Το γεγονός ότι ένα νεογιλό δόντι που πέφτει μοιάζει σαν να μην έχει ρίζα οφείλεται στο ότι η πίεση από το νέο, μόνιμο δόντι διαλύει το νεογιλό από το εσωτερικό του.

Πώς μετράμε την ταχύτητα ενός σερβίς;

Στα τουρνουά τένις βλέπουμε συχνά σε ένα φωτεινό πίνακα την ταχύτητα του σερβίς ενός παίκτη. Πώς υπολογίζεται η ταχύτητα της μπάλας και ποιος κατέχει το ρεκόρ;

Η ταχύτητα του σερβίς μετράται από ένα ραντάρ που εκπέμπει ένα ραδιοσήμα μικρού κύματος. Όταν το ραδιοσήμα συναντήσει τo μπαλάκι, ανακλάται σε έναν αισθητήρα. Επειδή, όμως, το μπαλάκι βρίσκεται σε κίνηση, τα ραδιοκύματα συμπιέζονται. Αυτό σημαίνει πως τα ραδιοκύματα που συναντούν το μπαλάκι επιστρέφουν με λίγο υψηλότερη συχνότητα. Από αυτήν τη διαφορά στη συχνότητα, ένας υπολογιστής μπορεί να καταγράψει την ταχύτητα της μπάλας.

Η μέτρηση βασίζεται σε ένα φυσικό φαινόμενο που είναι γνωστό ως φαινόμενο Doppler και συναντάται επίσης στα ηχητικά κύματα. Για παράδειγμα, όταν ένα ασθενοφόρο πλησιάζει, η σειρήνα του ακούγεται διαφορετικά απ’ ό,τι όταν απομακρύνεται. Τα ραντάρ είναι τοποθετημένα διακριτικά στις δύο άκρες του γηπέδου, ώστε να μην τα αντιλαμβάνονται οι θεατές.

Το σχετικό ρεκόρ ανήκει σε έναν από τους καλύτερους τενίστες του κόσμου, τον Αμερικανό Andy Roddick, που πέτυχε χτύπημα με ταχύτητα 249,4 χιλιομέτρων την ώρα.

Ποιος μπορεί να δει πιο πίσω στο γενεαλογικό του δέντρο;

Πολλοί άνθρωποι ερευνούν τις οικογενειακές τους ρίζες, αλλά ποιος άνθρωπος μπορεί σήμερα να γνωρίζει περισσότερους προγόνους του;

Οι επιστήμονες δεν μπορούν να έχουν μια σαφή απάντηση για το ποιοι είναι αυτοί που γνωρίζουν τους περισσότερους προγόνους τους, γιατί αυτό εξαρτάται από το πώς ορίζει κανείς τη συγγένεια και πόσο υψηλές είναι οι απαιτήσεις τεκμηρίωσής της.

Τα γενεαλογικά δέντρα των βασιλικών οίκων της Αγγλίας και της Δανίας φτάνουν περίπου 1.000 χρόνια πίσω. Πρόκειται για πρότυπα επαρκώς τεκμηριωμένων γενεαλογικών δέντρων. Τα σημερινά μέλη της βασιλικής οικογένειας της Δανίας έλκουν την καταγωγή τους από το βασιλιά Γκορμ τον Πρεσβύτερο, που πέθανε το 958. Ο Δανός πρίγκιπας Κρίστιαν μπορεί να πάει 53 γενεές πίσω – αν και με κάποια κενά.

Όταν κανείς δεν ενδιαφέρεται να αναζητήσει πληροφορίες για όλους τους ανιόντες συγγενείς του, αλλά θέλει να τεκμηριώσει τη συγγένειά του με κάποιο προϊστορικό πρόσωπο, αυτό μπορεί να γίνει με μια ανάλυση DNA. Το 1997, επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης ανακάλυψαν πως ο καθηγητής ιστορίας Adrian Targett συγγενεύει με τον Άνθρωπο του Cheddar, ένα σκελετό ηλικίας 9.000 ετών που βρέθηκε κοντά στο ομώνυμο χωριό το 1903. Ανάμεσα στον Targett και τον Άνθρωπο του Cheddar μεσολαβούν τουλάχιστον 300 γενεές.

Αργότερα, ωστόσο, αποδείχτηκε ότι ο Targett δεν ήταν ο μόνος εν ζωή άνθρωπος που το προφίλ του DNA του ταυτιζόταν με εκείνο του Ανθρώπου του Cheddar. Μεταξύ άλλων, δύο μαθητές από το Cheddar αποδείχθηκε ότι συγγενεύουν επίσης με τον Άνθρωπο του Cheddar, και ορισμένοι ερευνητές πιστεύουν ότι το DNA του 1% των Άγγλων θα πρέπει να ταυτίζεται με το DNA του Ανθρώπου του Cheddar.

Πώς προκύπτουν οι έμμονες ιδέες;

Τι συμβαίνει όταν αισθανόμαστε ότι πρέπει οπωσδήποτε να κάνουμε κάτι που δεν έχουμε καμιά όρεξη να το κάνουμε;

Οι έμμονες ιδέες είναι σκέψεις ή παραστάσεις που στριφογυρίζουν στο μυαλό μας προκαλώντας άγχος. Συχνά, προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε το άγχος αυτό με ψυχαναγκαστικές πράξεις. Το πιο κλασσικό παράδειγμα είναι ο φόβος για τα μικρόβια, που οδηγεί στην έμμονη ιδέα της μόλυνσης, η οποία με τη σειρά της έχει σαν αποτέλεσμα να πλένουμε συνεχώς τα χέρια μας ή να κάνουμε συνεχώς καθαριότητα στο σπίτι.

Επί πολλά χρόνια, οι επιστήμονες συνέδεαν τις έμμονες ιδέες με τα χαμηλά επίπεδα του νευροδιαβιβαστή σεροτονίνη στον εγκέφαλο, αλλά πρόσφατες τομογραφίες PET μας έδωσαν νέες, εντελώς διαφορετικές ενδείξεις. Ο Lewis Baxter Jr του Πανεπιστημίου της Φλόριντα παρατήρησε ότι άτομα με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή είχαν αυξημένη εγκεφαλική δραστηριότητα στα λεγόμενα βασικά γάγγλια του εγκεφάλου. Η Judith Rapoport του Εθνικού Ινστιτούτου Υγείας των ΗΠΑ ανέπτυξε τη θεωρία ότι αυτή η αυξημένη δραστηριότητα των βασικών γαγγλίων ενεργοποιεί ανεπιθύμητα πρότυπα συμπεριφοράς, που είχαν απωθηθεί σαν κατάλοιπα του παρελθόντος μας. Επειδή τα βασικά γάγγλια δεν ελέγχονται από τα κέντρα του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνα για τις συνειδητές λειτουργίες μας, οι ψυχαναγκαστικές πράξεις έχουν την τάση να επιμένουν και να επεκτείνονται.

Πόσο μυτερό μπορεί να γίνει ένα αντικείμενο;

Ερευνητές του Πανεπιστημίου της Αλμπέρτα στον Καναδά κατασκεύασαν μια βελόνα, η μύτη της οποίας αποτελείται από ένα μόλις άτομο βολφραμίου. Δύσκολα μπορεί να γίνει ένα αντικείμενο ακόμη πιο αιχμηρό. Οι βελόνες βολφραμίου χρησιμοποιούνται σε μικροσκόπια με τα οποία παρατηρούμε αντικείμενα σε μέγεθος ατόμου.

Βλέπουν οι πίθηκοι χρώματα;

Έχουν όλα τα πρωτεύοντα θηλαστικά την ικανότητα να διακρίνουν χρώματα;

Όλα τα πρωτεύοντα θηλαστικά έχουν καλή χρωματική όραση, η οποία τα βοηθά να ξεχωρίζουν πιο εύκολα αντικείμενα και τροφή στο περιβάλλον τους. Έχει μεγάλη σημασία για την επιβίωσή τους να μπορούν, για παράδειγμα, να διακρίνουν κόκκινα φρούτα μέσα σε πράσινα φύλλα.

Ωστόσο, η ικανότητα των πρωτευόντων θηλαστικών να διακρίνουν τα χρώματα διαφέρει, και αυτό σχετίζεται με το ότι αυτή η εξελιγμένη χρωματική όραση ειδικά στα ανώτερα πρωτεύοντα εξελίχθηκε για να μπορούν να βλέπουν κοκκινίλες στο δέρμα των ομοειδών τους. Κι αυτό γιατί είναι σημαντικό για τα πιο κοινωνικά ζώα να μπορούν να αποκωδικοποιήσουν τα εξωτερικά σημάδια που δείχνουν τι συμβαίνει στο σώμα των μελών της ομάδας. Στους χιμπαντζήδες, για παράδειγμα, τα κόκκινα οπίσθια των θηλυκών υποδηλώνουν περίοδο οργασμού, ενώ σε πολλά πρωτεύοντα ένα κοκκινισμένο πρόσωπο μπορεί να υποδηλώνει θυμό και εκνευρισμό. Ιδιαίτερη ικανότητα να ξεχωρίζουν το κόκκινο χρώμα έχουν τα πρωτεύοντα με άτριχες περιοχές στο σώμα τους.