admin

Γιατί δεν μπορούμε να γαργαληθούμε μόνοι μας;

Επιστήμονες διεξήγαγαν τομογραφίες του εγκεφάλου για να διαπιστώσουν τι ακριβώς συμβαίνει στον εγκέφαλο ενός ανθρώπου όταν γαργαλιέται. Οι συμμετέχοντες στο πείραμα τοποθετήθηκαν σε τομογράφο, ενώ ένα ρομπότ γαργαλούσε την παλάμη τους. Το ρομπότ μπορούσε να ενεργοποιηθεί είτε από τους επιστήμονες είτε από τους ίδιους τους συμμετέχοντες. Κατόπιν, οι ερευνητές μελέτησαν τις διαφορές στις αντιδράσεις του εγκεφάλου σε ένα αναμενόμενο και ένα μη αναμενόμενο γαργαλητό.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η ιδιαίτερη αίσθηση του γαργαλητού εμφανίζεται στον εγκεφαλικό φλοιό. Αν, όμως, κάποιος προσπαθήσει να γαργαληθεί μόνος του, τότε η αίσθηση αυτή αμβλύνεται από σήματα που προέρχονται από την παρεγκεφαλίδα.

Το πείραμα απέδειξε ότι ο εγκέφαλος υποβαθμίζει την αυτόβουλη επίδραση, και κατά πάσα πιθανότητα το γαργαλητό –και το γέλιο που το συνοδεύει– έχουν σε μεγάλο βαθμό ως απαραίτητη προϋπόθεση την έκπληξη.

Γιατί δεν παθαίνουν τα πουλιά ηλεκτροπληξία;

Απ’ ό,τι φαίνεται, τα πουλιά δεν παθαίνουν ηλεκτροπληξία όταν κάθονται σε καλώδια υψηλής τάσης. Πώς γίνεται αυτό;

Το ηλεκτρικό ρεύμα, η ροή ηλεκτρονίων μέσα σε ένα ηλεκτρικό καλώδιο, οφείλεται στη διαφορά δυναμικού. Όταν το πουλί έχει και τα δύο πόδια του στο ίδιο καλώδιο, δεν υπάρχει διαφορά δυναμικού που θα επέτρεπε να περάσει ηλεκτρικό ρεύμα μέσα από το σώμα του. Αν όμως το πουλί ερχόταν σε επαφή και με το έδαφος, θα σκοτωνόταν αμέσως από το ρεύμα που θα προέκυπτε από τη μεγάλη διαφορά τάσης ανάμεσα στο έδαφος και το καλώδιο.

Μεγαλύτερα πουλιά, όπως οι αετοί και οι κουκουβάγιες, μπορούν κάλλιστα να σκοτωθούν από τα ηλεκτρικά καλώδια, αν τύχει να ακουμπήσουν δύο καλώδια ταυτόχρονα. Στην περίπτωση αυτή, η διαφορά τάσης ανάμεσα στα καλώδια δημιουργεί το ηλεκτρικό ρεύμα.

Υπάρχουν γιγάντια διαμάντια στο διάστημα;

Έχω ακούσει ότι στο διάστημα υπάρχουν τεράστια διαμάντια. Αληθεύει κάτι τέτοιο;

Από τη δεκαετία του 1960, οι αστροφυσικοί μιλούσαν για την ύπαρξη ορισμένων λευκών νάνων που, εν μέρει τουλάχιστον, αποτελούνται από κρυσταλλικό άνθρακα. Μπορεί κάλλιστα να έχουν τη μορφή διαμαντιού, το οποίο έχει πολύ σταθερή και συμπαγή κρυσταλλική δομή. Οι λευκοί νάνοι είναι οι πυρήνες πρώην άστρων, που έχουν εξαντλήσει τα πυρηνικά τους καύσιμα, μετατρέποντας αρχικά το υδρογόνο τους σε ήλιο και στην συνέχεια το ήλιο σε άνθρακα και οξυγόνο. Καθώς τα αστρικά αυτά υπολείμματα ψύχονται, ο πυρήνας τους σιγά σιγά αρχίζει να στερεοποιείται και να μετατρέπεται σε κρυσταλλικό άνθρακα.

Τη δεκαετία του 1990, όταν ανακαλύφθηκε ότι ο λευκός νάνος BPM 37093 πάλλεται, οι αστρονόμοι συνειδητοποίησαν ότι η μελέτη του θα παρείχε σημαντικά δεδομένα για τον έλεγχο της θεωρίας της κρυσταλλοποίησης του πυρήνα των λευκών νάνων και της σταδιακής μετατροπής του σε «διαμάντι». Έτσι και έγινε. Με τη μέθοδο της αστροσεισμολογίας, της μελέτης δηλαδή της εσωτερικής δομής ενός άστρου μέσω της ανάλυσης της ταλάντωσης της επιφάνειάς του, αστρονόμοι το 2004 βρήκαν ότι μεγάλο μέρος της μάζας του BPM 37093 είχε κρυσταλλοποιηθεί, και είχε γίνει σαν ένα γιγάντιο διαμάντι, με μάζα συγκρίσιμη με αυτή του Ήλιου. Στο διάστημα δημιουργούνται και μικρότερα διαμάντια. Οι επιστήμονες έχουν ανακαλύψει μικροσκοπικά διαμάντια σε μετεωρίτες που έχουν πέσει στη Γη.

Τι έχει εφευρεθεί από γυναίκες;

Σπάνια ακούμε για γυναίκες εφευρέτριες. Αληθεύει ότι οι γυναίκες δεν έχουν ποτέ εφεύρει κάτι;

Η ιστορία έχει να επιδείξει πολλές γυναίκες εφευρέτριες. Μπορούμε, για παράδειγμα, να αναφέρουμε την Υπατία από την Αλεξάνδρεια (περίπου 370-415 μ.Χ.), που εφηύρε μια συσκευή διύλισης, καθώς και το υδρόμετρο, που μετράει την πυκνότητα των υγρών.

Ωστόσο, ιστορικά, ήταν δύσκολο για τις γυναίκες εφευρέτριες να αυτοπροβληθούν. Μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα, οι γυναίκες στις ΗΠΑ και την Αγγλία δεν μπορούσαν να κατοχυρώνουν ευρεσιτεχνίες στο όνομά τους, μόνο και μόνο επειδή ήταν γυναίκες. Για παράδειγμα, η Sybilla Masters θεωρείται η πρώτη Αμερικανίδα εφευρέτρια. Το 1712, η Masters εφηύρε μια μηχανή καθαρισμού και επεξεργασίας του καλαμποκιού. Η ευρεσιτεχνία της μηχανής κατοχυρώθηκε τρία χρόνια αργότερα, αλλά στο όνομα του συζύγου της. Το 1886, η Josephine Cochrane εφηύρε το πλυντήριο πιάτων, ενώ γυναίκες εφηύραν επίσης την ηλεκτρική χύτρα και το σίδερο σιδερώματος.

Η Katherine Blodgett εφηύρε το 1938 το μη ανακλαστικό γυαλί, που βρήκε πολύ σημαντικές εφαρμογές στην κατασκευή γυαλιών όρασης, μικροσκοπίων και φωτογραφικών μηχανών. Στις μέρες μας, οι γυναίκες έχουν διακριθεί, μεταξύ άλλων, στην ιατρική έρευνα. Για παράδειγμα, η λιθουανικής καταγωγής Αμερικανίδα Gertrude Belle Elion κέρδισε βραβείο Νόμπελ και κατοχύρωσε 45 ευρεσιτεχνίες στον τομέα της ιατρικής.

Πώς λειτουργεί μια μάσκα αερίων;

Ποιοι χρησιμοποίησαν για πρώτη φορά μάσκα αερίων και πώς λειτουργεί μια σύγχρονη μάσκα; Οι περισσότεροι συνδέουν τις μάσκες αερίων με τον πόλεμο, αλλά οι πρώτες μάσκες χρησιμοποιήθηκαν σε περίοδο ειρήνης.

Στα τέλη του 19ου αιώνα υπήρχαν μάσκες αερίων που χρησιμοποιούνταν, μεταξύ άλλων, από εργάτες ορυχείων και πυροσβέστες.

Σήμερα χρησιμοποιούνται σε πολλούς τομείς της βιομηχανίας, για προστασία, π.χ., από την εισπνοή χρωστικών ουσιών ή σκόνης που είναι επικίνδυνη για το αναπνευστικό. Η πρώτη φορά που χρησιμοποιήθηκαν μάσκες αερίων σε πόλεμο ήταν το 1915, στον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο, όταν έγινε χρήση χημικών όπλων κατά τη διάρκεια των μακροχρόνιων επιχειρήσεων στα χαρακώματα.

Το σημαντικότερο εξάρτημα μιας μάσκας αερίων είναι το φίλτρο της, το οποίο καθαρίζει τον εισπνεόμενο αέρα. Το φίλτρο αποτελείται, κατά κανόνα, από πολλές επιστρώσεις. Στο εξωτερικό μέρος υπάρχει ένα φίλτρο σωματιδίων, που κατακρατεί ακόμη και πολύ μικρές ακαθαρσίες. Τα καλύτερα φίλτρα σωματιδίων κατακρατούν ακόμη και ιούς. Μετά το φίλτρο σωματιδίων υπάρχει ένα στρώμα ενεργού άνθρακα, που είναι εξαιρετικά πορώδες. Ένα και μόνο γραμμάριο ενεργού άνθρακα μπορεί να έχει μια επιφάνεια έως και 2.000 τετραγωνικών μέτρων. Χάρη σε αυτή τη μεγάλη επιφάνεια, ο άνθρακας απορροφά και αδρανοποιεί σχεδόν όλες τις βλαβερές οργανικές ουσίες. Το φίλτρο άνθρακα μπορεί επίσης να εμποτιστεί με ουσίες που δεσμεύουν συγκεκριμένες χημικές ουσίες, των οποίων την εισπνοή θέλουμε να αποφύγουμε.

Μετά το φίλτρο άνθρακα υπάρχει ένα ακόμη φίλτρο, που δεσμεύει τα σωματίδια άνθρακα. Ένα από τα προβλήματα της μάσκας αερίων είναι ότι με τον καιρό τα φίλτρα βουλώνουν, και συνεπώς χάνουν την αποτελεσματικότητά τους. Επιπλέον, ο ενεργός άνθρακας απορροφά νερό με το πέρασμα του χρόνου, κάτι που μειώνει περαιτέρω τη δραστικότητά του.

Πόσες τρίχες έχουμε στο κεφάλι μας;

Στο κεφάλι μας έχουμε περίπου 100.000 τρίχες. Υπάρχουν, φυσικά, μεγάλες διαφοροποιήσεις, και τα ξανθά άτομα έχουν περισσότερες τρίχες από τους μελαχρινούς ή τους κοκκινομάλληδες.

Μπορούν όλοι να μάθουν να τραγουδούν;

Όταν τραγουδάμε, παράγουμε μουσική με το σώμα μας, χωρίς τη χρήση κάποιου άλλου, βοηθητικού μέσου. Το σώμα μας γίνεται, δηλαδή, από μόνο του ένα μουσικό όργανο.

Σύμφωνα με τους δασκάλους φωνητικής, όλοι μπορούν να μάθουν να τραγουδούν, να χρησιμοποιούν δηλαδή τα φωνητικά τους όργανα για να παράγουν μουσική.

Πρώτα απ’ όλα, πρέπει κανείς να μάθει τη φωνή του, και να κάνει κάποιες ασκήσεις, ώστε η φωνή να βγαίνει όσο το δυνατόν καλύτερα. Είναι, μεταξύ άλλων, σημαντικό να μάθουμε να αναπνέουμε σωστά, χωρίς να σφιγγόμαστε. Μετά από κάποια εξάσκηση, που ασφαλώς απαιτεί υπομονή, οι περισσότεροι μπορούν να αποκτήσουν ένα εύρος φωνής δύο περίπου οκτάβες, που αντιστοιχεί σε 13 με 14 συνεχόμενα πλήκτρα στο πιάνο. Με μια τέτοια τονική γκάμα, μπορεί κανείς να τραγουδήσει τα περισσότερα δημοφιλή τραγούδια.

Ωστόσο, το ότι κάποιος έχει μάθει αυτή την τεχνική δε σημαίνει απαραίτητα ότι έγινε και καλός τραγουδιστής. Εξακολουθεί να είναι απαραίτητο να έχει κανείς ταλέντο και ανεπτυγμένη μουσικότητα, κάτι που συνήθως είναι έμφυτο.

Πώς ζευγαρώνουν οι μέδουσες;

Οι μέδουσες δεν είναι οι καλύτεροι κολυμβητές του κόσμου, και τα ισχυρά ρεύματα τις παρασύρουν. Όταν όμως βρίσκονται σε ήρεμα νερά, κινούνται αρκετά καλά με τις δικές τους δυνάμεις.

Χάρη στις κολυμβητικές τους ικανότητες και τη συνήθειά τους να κολυμπούν όλες μαζί προς μια κατεύθυνση, ανάλογα με το φως, τον άνεμο, τα ρεύματα και τις καιρικές συνθήκες εν γένει, οι μέδουσες έχουν την τάση να συγκεντρώνονται σε συγκεκριμένες περιοχές. Τότε λαμβάνει χώρα και το ζευγάρωμά τους, και όσο μεγαλύτερο είναι το πλήθος των μεδουσών που συγκεντρώνονται τόσο μεγαλύτερες είναι και οι πιθανότητες να είναι το ζευγάρωμα επιτυχές.

Τα αρσενικά εκλύουν σπερματοζωάρια υπό μορφή συνδεδεμένων ινιδίων, που τα τρώνε τα θηλυκά. Στην πραγματικότητα, δηλαδή, η γονιμοποίηση καθαυτή λαμβάνει χώρα στο στομάχι του θηλυκού. Από τη διαδικασία αυτή προκύπτουν προνύμφες, οι οποίες προσκολλώνται αρχικά στα πλοκάμια των θηλυκών. Αργότερα, απελευθερώνονται στο νερό, και στο εξής πρέπει να τα βγάζουν πέρα μόνες τους. Κάθε προνύμφη κατευθύνεται προς το βυθό, στον οποίο και προσκολλάται. Εκεί παίρνει τη μορφή ενός πολύποδα, ενός μικρού, προσκολλημένου στο βυθό επιμήκους ζώου, με μακριά, λεπτά πλοκάμια. Οι πολύποδες μπορούν να ζήσουν έτσι για μεγάλο χρονικό διάστημα, πριν τελικά περάσουν στο επόμενο στάδιο της εξέλιξής τους. Τα πλοκάμια μαραίνονται, και το επίμηκες σώμα του πολύποδα αρχίζει να διαιρείται κάθετα πολλές φορές, μέχρι που καταλήγει να θυμίζει μια στοίβα από ταλαντευόμενα πιάτα. Μετά από λίγο, αυτά τα «πιάτα» διαχωρίζονται και καθένα από αυτά εξελίσσεται σε ενήλικη μέδουσα.

Πόσα είδη ζώων υπάρχουν;

Φαίνεται ότι οι βιολόγοι συνεχίζουν να ανακαλύπτουν νέα ζώα. Γνωρίζουμε πόσα είδη ζώων υπάρχουν;

Είναι αδύνατον να προσδιορίσουμε επακριβώς πόσα είδη ζώων υπάρχουν, κι αυτό αφενός επειδή ανακαλύπτονται συνεχώς νέα είδη –ειδικά έντομα και άλλα ασπόνδυλα ζώα– και αφετέρου επειδή για πολλές ομάδες ζώων δεν έχει γίνει μια συγκεντρωτική καταγραφή όλων των ειδών τους που έχουν περιγραφεί επιστημονικά. Δεν υπάρχει επίσης μια πλήρης βάση δεδομένων όλων των ειδών. Ο αριθμός των ειδών έχει να κάνει επιπλέον και με το πώς ορίζουμε το είδος. Πάνω σε αυτό δεν υπάρχει ομοφωνία στους κόλπους της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας.

Υπολογίζεται ότι μέχρι σήμερα έχουν περιγραφεί περίπου 1,5 με 2 εκατομμύρια διαφορετικά είδη έμβιων οργανισμών, από τα οποία τα 1,2 εκατομμύρια περίπου είναι ζώα. Από αυτά, τα έντομα αποτελούν μακράν τη μεγαλύτερη ομάδα, καθώς έχουν ανακαλυφθεί κάπου 1 εκατομμύριο είδη εντόμων. Στο άλλο άκρο της κλίμακας βρίσκονται πολύ μικρές ομάδες ζώων, όπως τα αρθρόποδα της ομοταξίας Μηρόστομα, στην οποία ανήκουν μόλις τέσσερα είδη. Οπωσδήποτε, υπάρχει μεγάλη διαφορά ανάμεσα στον αριθμό των ειδών που έχουν ανακαλυφθεί και περιγραφεί και το συνολικό αριθμό ειδών που υπάρχουν στην πραγματικότητα. Είναι δύσκολο να εκτιμήσουμε πόσα είδη μένει ακόμη να ανακαλυφθούν. Από τα μέσα του 19ου αιώνα, όταν ο Άγγλος βιολόγος Richard Owen υποστήριζε ότι τα περισσότερα είδη ζώων είχαν ήδη ανακαλυφθεί, αναθεωρούμε συνεχώς τις εκτιμήσεις μας για τα ζωικά είδη που υπάρχουν στον πλανήτη.

Χάρη στη λεπτομερή εξερεύνηση νέων περιοχών και τη βοήθεια των νέων τεχνολογιών, ο αριθμός των υπαρχόντων ειδών αποδεικνύεται διαρκώς σημαντικά μεγαλύτερος από τον αναμενόμενο. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι δεν προλαβαίνουμε να ταρακουνήσουμε ένα δέντρο σε ένα τροπικό δάσος, και πέφτει ένα νέο, άγνωστο είδος ζώου. Ακόμη και οι πιο προσεκτικοί υπολογισμοί του συνολικού αριθμού ειδών ξεκινούν από την εκτίμηση ότι έχουμε ανακαλύψει το πολύ τα μισά από τα ζωικά είδη που υπάρχουν. Κάποιοι, μάλιστα, ισχυρίζονται ότι υπάρχουν περισσότερα από 100 εκατομμύρια διαφορετικά είδη ζώων.

Γιατί δε χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι Αιγύπτιοι αψίδες;

Στην Αίγυπτο υπάρχουν πολλοί αρχαίοι ναοί που έχουν χτιστεί με μεγάλους ογκόλιθους, αλλά τα κτίσματα με αψίδες που έχουν σωθεί είναι ελάχιστα. Υπάρχουν πάντως τέτοια κτίρια, αν και οι αψίδες τους δεν είναι τόσο εξελιγμένες όσο οι ρωμαϊκές αψίδες ή οι αψίδες που γνωρίζουμε από τον ευρωπαϊκό Μεσαίωνα. Οι θολωτές αψίδες που σχηματίζουν ημικύκλιο ως προς έναν οριζόντιο άξονα ήταν γνωστές στην Αίγυπτο από το 2600 π.Χ. περίπου. Χρησιμοποιούνταν κυρίως σε σπίτια, αποθήκες και σε υπόγειες στοές νεκρικών θαλάμων.

Η μεγαλύτερη διατηρημένη αψίδα βρίσκεται στους στάβλους του ταφικού μνημείου Medinet Habu, που χτίστηκε επί Ραμσή Γ΄ (περίπου 1198-1166 π.Χ.), δηλαδή πριν από τουλάχιστον 3.170 χρόνια. Το άνοιγμα της αψίδας είναι 8,6 μέτρα. Στις σιταποθήκες του ναού του Ραμσή Β΄ (περίπου 1291-1225 π.Χ.) συναντάμε ακόμη παλιότερες αψίδες. Το άνοιγμα ορισμένων από αυτές είναι 4,10 μέτρα και το ύψος τους 2,43 μέτρα.

Οι Αιγύπτιοι δε γνώριζαν πώς να κατασκευάζουν τοξωτές αψίδες με τετραγωνισμένες οροφές. Αυτές επινοήθηκαν από τους Ρωμαίους.