admin

Γιατί τα κουνούπια βουίζουν τόσο πολύ;

Δε θα ήταν πιο λογικό τα κουνούπια να είναι αθόρυβα, ώστε να πλησιάζουν ευκολότερα τα θύματά τους;

Για τους κυνηγούς της φύσης αποτελεί μεγάλο πλεονέκτημα το να κάνουν όσο το δυνατόν λιγότερο θόρυβο. Το γεγονός ότι τα κουνούπια και άλλα έντομα που ρουφούν αίμα δεν είναι πάντα αθόρυβα οφείλεται ενδεχομένως σε άλλους παράγοντες, που είναι γι’ αυτά πολύ σημαντικότεροι.

Τα κουνούπια αναπαράγονται φυλετικά, κι επομένως είναι απαραίτητο για τα αρσενικά και τα θηλυκά να αναγνωρίζουν τα μεν τα δε, μέσα σε ένα περιβάλλον που βρίθει από άλλα έντομα και ζώα.

Τα αρσενικά κουνούπια βρίσκουν τα ομοειδή τους θηλυκά συλλαμβάνοντας τη συχνότητα που παράγουν με τα φτερά τους κατά την πτήση. Τα θηλυκά κάθε είδους έχουν μια ιδιαίτερη συχνότητα πτήσης, ώστε τα αρσενικά να μην κάνουν λάθος και να ζευγαρώσουν με τα ομοειδή τους θηλυκά. Τα αρσενικά συλλαμβάνουν αυτή τη συχνότητα των θηλυκών με αισθητήρια τριχίδια που διαθέτουν σε δύο από τις κεραίες που έχουν στο κεφάλι τους, κι έτσι ο ήχος φτάνει σε αυτά στερεοφωνικά, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να προσδιορίσουν την κατεύθυνση από τη οποία «εκπέμπουν» τα θηλυκά.

Οι παχύσαρκοι διατηρούν τη θερμότητα καλύτερα απ' ό,τι οι αδύνατοι;

Το λίπος μονώνει, και είναι γεγονός ότι οι άνθρωποι στις αρκτικές περιοχές έχουν περισσότερο σωματικό λίπος απ’ ό,τι οι άνθρωποι σε θερμότερα γεωγραφικά πλάτη. Γενικά όμως, δεν ισχύει η άποψη ότι οι παχύσαρκοι άνθρωποι διατηρούν τη θερμότητα ευκολότερα από τους αδύνατους – συμβαίνει το αντίθετο. Κι αυτό γιατί το πάχος δυσχεραίνει την κυκλοφορία του αίματος.

Γιατί μια επιφάνεια αφής αντιδρά μόνο στο δάκτυλο;

Η επιφάνεια αφής του υπολογιστή μου αντιδρά όταν κινώ πάνω της το δάκτυλό μου, αλλά όχι όταν κινώ ένα χαρτί, για παράδειγμα. Γιατί;

Τελευταία, έχουν αναπτυχθεί κάποιες τεχνολογίες που κάνουν τις οθόνες να αντιδρούν στο άγγιγμα. Η τεχνολογία, που χρησιμοποιείται μεταξύ άλλων σε φορητούς υπολογιστές, ονομάζεται χωρητική. Κάτω από ένα προστατευτικό κάλυμμα, βρίσκεται μια πλακέτα, της οποίας η επιφάνεια είναι ηλεκτρικά φορτισμένη. Ένα τέτοιο εξάρτημα αποκαλείται πυκνωτής. Αλλά και εμείς οι άνθρωποι λειτουργούμε ως περιφερόμενοι πυκνωτές. Όταν αγγίζουμε την επιφάνεια αφής, μια ελάχιστη ποσότητα ηλεκτρικού φορτίου μεταφέρεται στο δάκτυλό μας. Έτσι, μειώνεται τοπικά το φορτίο στη μεταλλική πλακέτα και αυτό καταγράφεται από μικρούς αισθητήρες στις τέσσερις γωνίες της. Με τη βοήθεια υπολογισμών, οι αισθητήρες εντοπίζουν πού παρουσιάστηκε απώλεια φορτίου, άρα και πού ακριβώς βρίσκεται το δάκτυλο στην πλακέτα. Αυτό είναι το σήμα που αξιοποιεί ο υπολογιστής για να μετατοπίσει τον κέρσορα στην οθόνη, όπως κάνει και με το σήμα από το ποντίκι.

Τα ηλεκτρικά φορτία που ανταλλάσσονται μεταξύ χρήστη και επιφάνειας αφής είναι εξαιρετικά μικρά και δε συνιστούν κίνδυνο. Αν χρησιμοποιήσουμε γάντια ή αγγίξουμε την επιφάνεια αφής με υλικό που είναι κακός αγωγός, η τεχνική δε λειτουργεί.

Ποιο είναι το πιο μαύρο υλικό που υπάρχει;

Αληθεύει ότι, στην πραγματικότητα, το μαύρο δεν είναι χρώμα; Ποιο υλικό στον κόσμο είναι το πιο μαύρο;

Το μαύρο και το άσπρο όντως δεν είναι χρώματα, όπως το κόκκινο, το πράσινο, το μπλε και το κίτρινο. Το φως αποτελείται από ηλεκτρομαγνητικά κύματα, και όταν το μάτι συλλαμβάνει φως, συσχετίζει το μήκος κύματός του με ένα συγκεκριμένο χρώμα. Αν, για παράδειγμα, το φως έχει ένα μήκος κύματος 700 νανομέτρων, θα γίνει αντιληπτό ως κόκκινο, ενώ με ένα βραχύτερο μήκος κύματος, 450 νανομέτρων, θα γίνει αντιληπτό ως μπλε.

Αν το μάτι δεχθεί ένα «μείγμα» όλων των χρωμάτων, το φως θα καταγραφεί ως λευκό. Αυτή είναι η περίπτωση του ηλιακού φωτός. Όταν το ηλιακό φως προσπίπτει σε μικρές σταγόνες βροχής, τότε έχουμε πολλές φορές την ευκαιρία να δούμε το λευκό φως να διαθλάται, σχηματίζοντας ένα πολύχρωμο ουράνιο τόξο. Το γεγονός ότι αντιλαμβανόμαστε ένα αντικείμενο να έχει κάποιο χρώμα οφείλεται στο ότι ένα μέρος του ηλιακού φωτός που προσπίπτει στο αντικείμενο απορροφάται, ενώ το υπόλοιπο φως ανακλάται. Ένα πράσινο φύλλο απορροφά όλα τα χρώματα, εκτός του πράσινου, που ανακλάται. Αν φωτίσουμε το φύλλο με φως που δεν περιέχει πράσινα μήκη κύματος, το φύλλο δε θα δείχνει πλέον πράσινο.

Ενώ το λευκό μπορεί να περιγραφεί σαν ανάμειξη όλων των χρωμάτων, το μαύρο περιγράφεται σαν απουσία χρώματος. Όταν ένα αντικείμενο είναι μαύρο, αυτό οφείλεται στο ότι δεν ανακλά καθόλου φως.

Η πιο μαύρη επιφάνεια που γνωρίζουμε κατασκευάστηκε από ερευνητές το 2002 στο National Physical Laboratory, κοντά στο Λονδίνο. Το υλικό, που ονομάζεται NPL Super Black, κατασκευάστηκε με τη χάραξη μικροσκοπικών κρατήρων σε ένα κράμα νικελίου και φωσφόρου. Η επιφάνειά του απορρόφησε το 99,7% του φωτός που έπεσε πάνω του. Μια τέτοια επιφάνεια μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οπτικά όργανα, όπου θέλουμε να αποκλείσουμε ανεπιθύμητες ανακλάσεις, όπως, για παράδειγμα, στις «αστρικές κάμερες», με τις οποίες προσανατολίζονται οι διάφορες διαστημοσυσκευές. Οι επιστήμονες πιστεύουν, επίσης, ότι οι καλλιτέχνες ευχαρίστως θα χρησιμοποιούσαν αυτή την όμορφη επιφάνεια, που θυμίζει μαύρο βελούδο.

Από πού βγαίνει η λέξη σνομπ;

Λέμε συχνά ότι ο τάδε «είναι σνομπ». Βέβαια, η λέξη δεν είναι ελληνική, αλλά από πού προέρχεται;

Κατ’ αρχάς, η λέξη παραπέμπει σήμερα σε ένα άτομο κενόδοξο, κατά κανόνα νεόπλουτο, που αυτοπροβάλλεται διαρκώς και έχει την τάση να υποτιμά τους άλλους. Είναι αυτός που θαυμάζει και μιμείται άκριτα τη συμπεριφορά, τις συνήθειες και τις αντιλήψεις της θεωρούμενης ανώτερης κοινωνικής τάξης και περιφρονεί ό,τι δεν προέρχεται από αυτή.

Υπάρχουν δύο εκδοχές για την προέλευση της λέξης, χωρίς να αποκλείεται να ισχύουν και οι δύο: Μετά τη βιομηχανική επανάσταση, τα βρετανικά πανεπιστήμια πιέστηκαν να δέχονται για φοίτηση τα παιδιά της νέας ανερχόμενης κοινωνικής τάξης, της αστικής, τα οποία κατέβαλαν υψηλά δίδακτρα. Για να δεχθούν, όμως, οι λόρδοι να φοιτούν τα δικά τους παιδιά μαζί με τα παιδιά των νεόπλουτων, υποχρεώνονταν τα δεύτερα να φορούν ένα περιβραχιόνιο με τα αρχικά S.NOB. (από το Sine Nobilitate = χωρίς τίτλο ευγενείας). Οι τρόποι που ανέπτυξαν αυτοί οι νεαροί, προκειμένου να αισθάνονται ότι συμπεριφέρονται ως ευγενείς, χαρακτήρισε τη νοοτροπία ολόκληρης της τάξης τους στη Βρετανία, και αργότερα και στον υπόλοιπο κόσμο.

Στην αργκό του Πανεπιστημίου του Cambridge, πάντως, σνομπ λέγεται αυτός που δεν είναι μέλος της πανεπιστημιακής κοινότητας (snob = τσαγκάρης).

Μπορεί ένας κουφός να υποφέρει από βουητό στα αυτιά;

Ακόμα και κουφοί ενδέχεται να υποφέρουν από εμβοή, αυτό το ενοχλητικό σύριγμα, που παρουσιάζεται στο ένα ή και στα δύο αυτιά. Κατά κανόνα, το βουητό είναι συνεχές και πολλοί συνηθίζουν να ζουν με αυτό.

Γιατί μερικές φορές έχουμε μια γεύση αίματος στο στόμα;

Κάποιες φορές, όταν πιεζόμαστε πολύ, νιώθουμε μια μεταλλική γεύση αίματος στο στόμα – χωρίς να βλέπουμε αίμα. Από πού προέρχεται αυτή η αίσθηση;

Πολλοί άνθρωποι που αθλούνται έχουν αισθανθεί κάτι τέτοιο. Όταν πλησιάζουν στο νήμα, επιστρατεύουν όλες τους τις δυνάμεις και, κάποιες φορές, ξεπερνούν τα όριά τους. Ακριβώς όταν πιέζεται ιδιαίτερα, ένας δρομέας μπορεί να νιώσει αυτή τη μεταλλική γεύση στο στόμα. Η αιτία γι’ αυτό το φαινόμενο εδράζεται στους πνεύμονες.

Το σύστημα των πνευμόνων περιλαμβάνει έναν κεντρικό αεραγωγό, ο οποίος διακλαδίζεται σε πολλούς μικρότερους αγωγούς αέρα μέσα τους πνεύμονες. Στις απολήξεις όλων αυτών των αεραγωγών υπάρχουν μικροί πνευμονικοί σάκοι, οι λεγόμενες κυψελίδες. Ο ανθρώπινος πνεύμονας έχει περίπου 300 εκατομμύρια κυψελίδες, που περιβάλλονται από ένα δίκτυο πολύ ευαίσθητων αιμοφόρων αγγείων. Τις κυψελίδες χωρίζει από τα αιμοφόρα αγγεία μια μεμβράνη, που δεν είναι παχύτερη από 0,2 μικρόμετρα, και μέσω της οποίας βρίσκει το οξυγόνο δίοδο στο κυκλοφορικό. Ακριβώς επειδή τα τοιχώματα των κυψελίδων είναι τόσο λεπτά, όταν δέχονται μεγάλη επιβάρυνση, ενδέχεται να υποστούν βλάβη. Όταν αθλούμαστε εντατικά, το αίμα αντλείται με μεγάλη δύναμη προς όλα τα αγγεία του σώματος, και η πίεση στα μικρά αιμοφόρα αγγεία γύρω από τις κυψελίδες αυξάνεται πολύ, λόγω της εξαιρετικά μικρής διαμέτρου τους. Αυτό, σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να κάνει τα λεπτότατα τοιχώματα των κυψελίδων να διαρραγούν. Έτσι, μια μικρή ποσότητα αίματος ενδέχεται να διαρρεύσει στους πνεύμονες.

Πρόκειται για απειροελάχιστες ποσότητες, που όμως είναι αρκετές για να δώσουν αυτή τη γεύση του αίματος στο στόμα. Ίσως αυτό λειτουργεί και ως προειδοποιητικό σήμα, προκειμένου να κατεβάσουμε κάπως το ρυθμό μας.

Γιατί οι μύγες πετάνε γύρω από τις λάμπες;

Έχω αναρωτηθεί γιατί οι μύγες πετάνε γύρω από τις λάμπες που κρέμονται από το ταβάνι. Σε τι οφείλεται αυτό;

Πρόκειται για τη μικρή οικιακή μύγα, που βλέπουμε συχνά να πετά σε ακανόνιστες τροχιές στα σπίτια μας. Πολλά έντομα έλκονται από το φως, αλλά δεν είναι αυτή η εξήγηση της ιδιαίτερης πτητικής συμπεριφοράς της μύγας, αφού αυτή πετάει ακόμη και γύρω από σβηστές λάμπες. Γεγονός είναι ότι μόνο οι αρσενικές μύγες πετούν γύρω από κρεμαστές λάμπες.

Η ερμηνεία θα πρέπει να αναζητηθεί πιθανότατα στο φυσικό περιβάλλον της μύγας, που είναι το δάσος.

Στο δάσος, οι αρσενικές μύγες σχηματίζουν συχνά μικρά σμήνη κάτω από δέντρα, γύρω από ένα σημείο σμήνους, όπως αποκαλείται, που μπορεί να είναι, για παράδειγμα, το κλαδί ενός μεγάλου δέντρου. Οι πτήσεις κατά σμήνη είναι ένα μέρος του παιχνιδιού του ζευγαρώματος, κατά το οποίο οι θηλυκές πετούν μέσα στο σμήνος των αρσενικών για να βρουν ταίρι.

Τι μπορεί να γίνει αν ένας αστροναύτης αρρωστήσει;

Μέχρι στιγμής, κανένας αστροναύτης δεν έχει αρρωστήσει σοβαρά κατά τη διάρκεια αποστολής στο διάστημα. Βέβαια, πολλοί υποφέρουν –κυρίως στην αρχή μιας αποστολής– από τη λεγόμενη ασθένεια του διαστήματος, που τα συμπτώματά της μοιάζουν με αυτά που αισθάνονται ορισμένοι όταν διαβάζουν στο αυτοκίνητο (ζαλάδες, πονοκέφαλος κτλ.). Μεταξύ των πιο σοβαρών περιπτώσεων αστροναυτών που αρρώστησαν είναι αυτή του Fred Haise, που έπαθε ουρολοίμωξη κατά τη διάρκεια της αποστολής του Apollo 13.

Όπως και να ’χει, οι αστροναύτες είναι εκπαιδευμένοι στις πρώτες βοήθειες. Τόσο στα διαστημόπλοια όσο και στο διεθνή διαστημικό σταθμό ISS υπάρχει φαρμακείο και κουτί πρώτων βοηθειών, μαζί με ένα εγχειρίδιο, έτσι ώστε, με τη συνεργασία γιατρών από τον επίγειο σταθμό ελέγχου, να είναι δυνατή η διάγνωση και η αντιμετώπιση διαφόρων ασθενειών. Ακόμη και στην περίπτωση μιας απροσδόκητα επικίνδυνης κατάστασης, υπάρχει σχέδιο αντιμετώπισης. Η τροχιά ενός διαστημοπλοίου είναι συνήθως στα 300 με 400 χιλιόμετρα από το έδαφος, και, σε σοβαρά περιστατικά, μπορεί να ενεργοποιηθεί μια επείγουσα διαδικασία προσγείωσης, ώστε το διαστημόπλοιο να επιστρέψει στη Γη μέσα σε 90 λεπτά.

Οι αστροναύτες που είναι σε υπηρεσία στο διεθνή διαστημικό σταθμό μπορούν να μεταφερθούν στη Γη με τη μικρή διαστημοσυσκευή Soyuz, που έχει χώρο για τρεις αστροναύτες.

Γιατί μια χάρτινη σακούλα σκάει με κρότο;

Όταν φουσκώνουμε μια χάρτινη σακούλα και τη χτυπάμε δυνατά, σκάει με ένα δυνατό ήχο. Γιατί;

Είναι πράγματι δύσκολο να δοθεί μια ικανοποιητική απάντηση στο ερώτημα αυτό. Οι ήχοι γενικά υποδηλώνουν αλλαγές πίεσης στον αέρα. Μια μεγάλη, απότομη αλλαγή πίεσης μπορεί να προκύψει με πολλούς τρόπους. Μεταξύ άλλων, αυτό συμβαίνει όταν κλείνουμε μια πόρτα με πάταγο, όταν σκοτώνουμε ένα κουνούπι με μια εφημερίδα και, όπως αναφέρθηκε, όταν σκάμε μια χαρτοσακούλα. Όταν σκάμε τη χαρτοσακούλα, ο αέρας συμπιέζεται, κι έτσι η εσωτερική πίεση αυξάνεται τάχιστα. Δημιουργείται μια τρύπα, και ο συμπιεσμένος αέρας εκπέμπει μονομιάς ένα ωστικό κύμα. Το ωστικό κύμα φτάνει στο αυτί μας, που το εκλαμβάνει σαν ένα δυνατό ήχο.

Και τα μπαλόνια επίσης κάνουν κρότο όταν τα τρυπάμε. Υποθέτουμε ότι πρόκειται για τον ίδιο μηχανισμό, αλλά αυτό δεν είναι απολύτως βέβαιο. Έρευνα που πραγματοποιήθηκε το 2004 στο Πανεπιστήμιο του Τέξας έδειξε ότι οι ρωγμές που διαμελίζουν ένα μπαλόνι όταν το τρυπάμε με καρφίτσα «ταξιδεύουν» στο λάστιχο του μπαλονιού με ταχύτητα μεγαλύτερη από την ταχύτητα του ήχου. Το γεγονός αυτό συντελεί στη δημιουργία κυμάτων παρόμοιων με αυτά που προκαλούνται από ένα αεριωθούμενο που σπάει το φράγμα του ήχου.