admin

Ποιες περιοχές στον κόσμο είναι οι πιο μολυσμένες;

Η ρύπανση είναι μια πολύ ευρεία έννοια. Οφείλουμε να λάβουμε υπ’ όψιν μας πολλούς παράγοντες προκειμένου να αποφανθούμε ποια μέρη είναι τα πιο μολυσμένα στον κόσμο.

Σύμφωνα με την αμερικανική οργάνωση The Blacksmith Institute, η πιο μολυσμένη περιοχή του κόσμου βρίσκεται στον Καύκασο: Είναι η πόλη Sumqayit του Αζερμπαϊτζάν. Κατά τη σοβιετική περίοδο, η πόλη διέθετε πλήθος χημικά εργοστάσια, που ρύπαιναν ετησίως το περιβάλλον με 120.000 τόνους βαρέα μέταλλα, πετρελαιοειδή και τοξικά αέρια. Μια από τις συνέπειες της πρωτοφανούς επιβάρυνσης που έχει δεχθεί η περιοχή είναι ότι τα κρούσματα καρκίνου εδώ είναι έως και 51 φορές υψηλότερα –αναλόγως του είδους του καρκίνου– απ’ ό,τι στην υπόλοιπη πρώην ΕΣΣΔ. Η συχνότητα των συγγενών δυσπλασιών, των σκελετικών παθήσεων και των νοητικών διαταραχών σε νεογέννητα παιδιά στην περιοχή είναι επίσης υψηλότατη. Η δεύτερη περιοχή στο σχετικό κατάλογο είναι το Chernobyl της Ουκρανίας. Οι επιπτώσεις από την έκρηξη στο πυρηνικό εργοστάσιο της πόλης, το 1986, είναι ακόμη φανερές. Η πυρηνική ρύπανση επηρεάζει 5,5 εκατομμύρια ανθρώπους, πολλοί από τους οποίους πλήττονται από καρκίνο του θυρεοειδούς.

Πολύ υψηλά στον κατάλογο βρίσκεται και η πόλη Dzerzhinsk της Ρωσίας. Εδώ η μόλυνση προέρχεται από τα χημικά εργοστάσια και τις πολεμικές βιομηχανίας και έχει οδηγήσει σε ένα προσδόκιμο ζωής που δεν ξεπερνάει τα 45 χρόνια – 15 με 20 χρόνια λιγότερα απ’ ό,τι στην υπόλοιπη Ρωσία. Το Blacksmith Institute κατάρτισε τον κατάλογο με τη συνεργασία ειδικών από τα Πανεπιστήμια Johns Hopkins, Harvard και Idaho. Ο κατάλογος δημοσιεύεται μια φορά το χρόνο.

Πώς επανέρχεται στη θέση της μια αναποδογυρισμένη χελώνα;

Μπορεί μια χελώνα που έχει ανατραπεί να επανέλθει στην κανονική της στάση;

Για ζώα όπως οι χελώνες και τα σκαθάρια, με σκληρό ραχιαίο περίβλημα, είναι ζωτικής σημασίας το να μπορούν να γυρίσουν, αν έχουν πέσει με την πλάτη. Ειδάλλως, θα είναι εντελώς ανήμπορα. Τέτοιου είδους ατυχήματα συμβαίνουν όταν, για παράδειγμα, προσπαθούν να περάσουν πάνω από εμπόδια, ή όταν τα αρσενικά παλεύουν μεταξύ τους. Σε ορισμένα είδη χελωνών, τα αρσενικά προσπαθούν να ανατρέψουν το ένα το άλλο.

Οι χελώνες έχουν αναπτύξει διάφορες τεχνικές για να μπορούν να γυρίσουν σε κανονική στάση. Οι τεχνικές αυτές εξαρτώνται κυρίως από το σχήμα του καβουκιού στα διάφορα είδη. Οι θαλάσσιες χελώνες έχουν, κατά κανόνα, ένα πεπλατυσμένο σκληρό καβούκι, με μυτερές άκρες, ένα σχήμα, δηλαδή, ιδανικό για πλεύση. Αν μια τέτοια χελώνα βρεθεί με την πλάτη προς τα κάτω, τεντώνει όσο γίνεται το λαιμό της έξω από το καβούκι της, ώστε στη συνέχεια να πιέσει κόντρα στο έδαφος, για να ανασηκωθεί το καβούκι της σε κάθετη θέση και να μπορέσει να γυρίσει στην κανονική της στάση.

Οι χερσαίες χελώνες, αντίθετα, έχουν κατά κανόνα ψηλά, θολωτά καβούκια, για καλύτερη προστασία από τα σαρκοβόρα. Τα είδη με πολύ θολωτά καβούκια έχουν πολύ κοντό λαιμό για να μπορούν να κάνουν χρήση της ίδιας τεχνικής με αυτή της θαλάσσιας χελώνας. Έτσι, οι χελώνες αυτές χρησιμοποιούν μια τεχνική που βασίζεται στη βαρύτητα. Συγκεκριμένα, κινούν έντονα τα άκρα τους και μετατοπίζουν το κέντρο βάρους του σώματός τους, βοηθούντος και του ιδιαίτερα καμπύλου σχήματος του καβουκιού τους.

Μαθηματικοί του Πανεπιστημίου της Βουδαπέστης απέδειξαν πρόσφατα ότι ορισμένα θολωτά καβούκια έχουν ακριβώς εκείνο το σχήμα που είναι το βέλτιστο γι’ αυτή την τεχνική. Στα είδη χελωνών στα οποία τα αρσενικά παλεύουν μεταξύ τους, προσπαθώντας να ανατρέψουν το ένα το άλλο, το καβούκι των αρσενικών έχει σχήμα πολύ πιο κατάλληλο για επαναφορά απ’ ό,τι το καβούκι των θηλυκών.

Άλλα είδη χελωνών χρησιμοποιούν ένα συνδυασμό των δύο προαναφερόμενων τεχνικών.

Γιατί εμφανίζονται αποτυπώματα στο δέρμα μας;

Όταν φοράμε πολύ σφιχτές κάλτσες, εμφανίζεται συχνά στο δέρμα μας ένα αποτύπωμα. Γιατί συμβαίνει αυτό;

Η πυκνότητα του δέρματός μας εξαρτάται, μεταξύ άλλων, και από την περιεκτικότητά του σε ιστικό υγρό. Όταν πιέζουμε δυνατά ένα σημείο στο δέρμα μας, ένα μέρος του ιστικού υγρού μετακινείται προς τα πλάγια. Επιπλέον, μειώνεται η κυκλοφορία του αίματος στη συγκεκριμένη περιοχή.

Στο σημείο λοιπόν που πιέζουμε, δημιουργείται ένα αποτύπωμα, λόγω της μειωμένης ποσότητας ιστικού υγρού και της μειωμένης ποσότητας αίματος στα αγγεία. Μόλις σταματήσουμε να πιέζουμε, το ιστικό υγρό επανέρχεται στην αρχική του θέση και τα αγγεία γεμίζουν και πάλι γρήγορα με αίμα, με αποτέλεσμα το αποτύπωμα να εξαφανιστεί.

Συνεχής πίεση στο δέρμα για μεγάλο χρονικό διάστημα μπορεί να προκαλέσει πληγές, όπως συμβαίνει στις κατακλίσεις. Οι ιστοί που συμπιέζονται στερούνται οξυγόνου και τροφικών στοιχείων, εξαιτίας της διακοπής της κυκλοφορίας του αίματος, κι έτσι τα κύτταρα νεκρώνονται.

Γιατί τεντωνόμαστε το πρωί;

Είναι κάτι που δεν το γνωρίζουμε με σιγουριά. Μια θεωρία υποστηρίζει ότι με το τέντωμα ξυπνάει το κορμί και ο εγκέφαλος. Όσο κοιμόμαστε, η καρδιά χτυπάει αργά, η πίεση του αίματος πέφτει, οι πνεύμονες συστέλλονται και οι μύες χαλαρώνουν.

Όταν το πρωί χτυπάει το ξυπνητήρι, το σώμα πρέπει να ξυπνήσει, και με το τέντωμα ενεργοποιούμε του μυς μας, ανοίγουμε τους πνεύμονές μας και βάζουμε μπρος το κυκλοφορικό μας σύστημα. Το αίμα διοχετεύει στο σώμα περισσότερο οξυγόνο, ενώ ταυτόχρονα αποβάλλει τις άχρηστες ουσίες που έχουν συσσωρευθεί τη νύχτα. Επιπλέον, ο εγκέφαλος πληροφορείται ότι πρέπει να βγει από την κατάσταση του ύπνου και να μεταβεί σε αυτή της αφύπνισης.

Δεν τεντωνόμαστε μόνο το πρωί. Το κάνουμε επίσης όταν το σώμα μας βρίσκεται για πολλή ώρα στην ίδια στάση. Ορισμένοι ερευνητές πιστεύουν ότι τεντωνόμαστε για να «νιώσουμε» το κορμί μας, αλλά και για να αποκομίσουμε μια αίσθηση του χώρου.

Το τέντωμα παρατηρείται στους ενήλικες, στα παιδιά, αλλά ακόμη και στα έμβρυα και στα ζώα. Τα ψάρια εκτείνουν το σώμα τους και κουνάνε τα πτερύγιά τους, οι σκύλοι και οι γάτες τεντώνουν τα μπροστινά τους πόδια και λυγίζουν τη ραχοκοκαλιά τους, ενώ οι κότες τεντώνουν το λαιμό και απλώνουν τη φτερούγα και το πόδι της μιας πλευράς τους. Εφόσον το φαινόμενο αυτό παρατηρείται και στα ζώα, η πλειονότητα των επιστημόνων συμφωνεί ότι το τέντωμα έχει κάποια ιδιαίτερη σημασία. Ωστόσο, δε συμφωνούν ως προς την ερμηνεία του φαινομένου.

Μπορεί κανείς να υποστεί βλάβη στα μάτια από την τηλεόραση;

Είναι επικίνδυνο να καθόμαστε πολλή ώρα μπροστά στην τηλεόραση ή την οθόνη του υπολογιστή;

Γενικά, το να παρακολουθούμε τηλεόραση δεν είναι επικίνδυνο για τα μάτια μας. Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα μάτια στεγνώνουν πιο εύκολα, γιατί τα ανοιγοκλείνουμε σπανιότερα. Αυτό συμβαίνει συχνά όταν για μεγάλο χρονικό διάστημα προσπαθούμε να συγκεντρωθούμε σε κάτι. Ευτυχώς, αυτή η ξηροφθαλμία είναι παροδική και αντιμετωπίζεται εύκολα – για παράδειγμα, με το να κλείσουμε την τηλεόραση, ή χρησιμοποιώντας οφθαλμικές σταγόνες.

Υπάρχουν, ωστόσο, μελέτες που υποδεικνύουν ότι η πολύωρη εργασία μπροστά σε οθόνη υπολογιστή μπορεί να δημιουργήσει σοβαρότερα οφθαλμικά προβλήματα. Τα μάτια κουράζονται και ξηραίνονται συχνά, με αποτέλεσμα να τσούζουν, αλλά μπορεί να παρουσιαστεί ακόμη και διπλωπία. Οι επιστήμονες δε γνωρίζουν επακριβώς τις αιτίες αυτών των προβλημάτων, αλλά πάντως δεν υπάρχει κάτι χειροπιαστό που να μας λέει ότι ενήλικα άτομα μπορούν να υποστούν μόνιμες οφθαλμικές βλάβες επειδή δουλεύουν πολλές ώρες μπροστά σε έναν υπολογιστή. Δεν υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι η οθόνη προκαλεί μυωπία.

Ποιος ανακάλυψε την κονσέρβα;

Την ιδέα της συντήρησης τροφίμων σε γυάλα ή κονσέρβα τη συνέλαβε ουσιαστικά ο Ναπολέων. Το 1800, ανακοίνωσε ότι θα έδινε αμοιβή σε όποιον επινοούσε μια μέθοδο με την οποία θα μπορούσαν να συντηρούνται μεγάλες ποσότητες τροφίμων για τις ανάγκες του στρατού. Ο ζαχαροπλάστης Nicolas François Appert πειραματίστηκε για αρκετά χρόνια, και το 1809 κέρδισε το βραβείο. Γέμισε γυάλινα δοχεία με κρέας, αυγά, λαχανικά, γάλα και μαγειρεμένα φαγητά, και τα σφράγισε με φελλούς. Περιτύλιξε τα δοχεία με ύφασμα και τα έβρασε. Ο Appert κατοχύρωσε την ευρεσιτεχνία του· το μειονέκτημα, όμως, ήταν ότι τα δοχεία ήταν βαριά και δε μεταφέρονταν εύκολα στο μέτωπο.

Ο Βρετανός Peter Durand σκέφτηκε τον επόμενο χρόνο να χρησιμοποιήσει δοχεία από κασσίτερο, που δεν έσπαγαν εύκολα. Η ιδέα διαδόθηκε γρήγορα. Αργότερα, ο κασσίτερος αντικαταστάθηκε από ατσάλι και λευκοσίδηρο.

Υπάρχουν φακοί επαφής για νυχτερινή όραση;

Κάποιες εταιρείες υποστηρίζουν ότι έχουν κατασκευάσει ειδικούς φακούς επαφής που επιτρέπουν σε αυτόν που τους φορά να βλέπει με ευκρίνεια ακόμη και τη νύχτα.

Ωστόσο, δεν υπάρχουν συγκεκριμένες αποδείξεις γι’ αυτό· προς το παρόν, έχουμε μάλλον να κάνουμε με ευγενείς προθέσεις. Το πρόβλημα εδράζεται στο γεγονός ότι η ποσότητα του φωτός τη νύχτα είναι ελάχιστη, και οι φακοί επαφής δεν μπορούν να υποδεχθούν την τεχνολογία ενίσχυσής του που εφαρμόζεται στα κιάλια νυκτός και τις κάμερες νυχτερινής λήψης. Η τεχνολογία αυτή αξιοποιεί το λιγοστό φως που υπάρχει τη νύχτα.

Το φως αποτελείται από φωτόνια, τα οποία μια φωτοκάθοδος μετατρέπει σε ηλεκτρόνια. Χάρη σε μια διαφορά ηλεκτρικής τάσης, τα ηλεκτρόνια περνούν μέσα από ένα λεπτό δίσκο κατασκευασμένο από υλικό που έχει την ιδιότητα να απελευθερώνει χιλιάδες ηλεκτρόνια, όταν ένα ηλεκτρόνιο προσπίπτει πάνω του. Όταν εν συνεχεία αυτός ο χείμαρρος ηλεκτρονίων προσπίπτει σε μια ειδική οθόνη, αυτή εκπέμπει ένα κύμα φωτονίων, τα οποία και παράγουν την ορατή εικόνα. Αυτή η εικόνα, μάλιστα, είναι ελαφρώς πρασινωπή.

Με δυο λόγια, θα λέγαμε ότι τα κιάλια νυκτός ενδυναμώνουν το φως που ήδη υπάρχει. Οι πολλές διαδοχικές φάσεις αυτής της διαδικασίας απαιτούν ορισμένη ενέργεια, κι επομένως υπάρχει ένα όριο στο πόσο μικρό μέγεθος μπορεί να έχει ο σχετικός εξοπλισμός. Είναι μάλλον απίθανο να περιοριστεί στο μέγεθος ενός φακού επαφής.

Ποιο ζώο είναι ο μεγαλύτερος χασομέρης;

Ποιο ζώο έχει τον περισσότερο ελεύθερο χρόνο μετά το φαγητό και τον ύπνο του;

Μια και τα ζώα εκ των πραγμάτων ξοδεύουν ένα μεγάλο μέρος του χρόνου τους σε αναζήτηση τροφής, το ζώο με τον περισσότερο ελεύθερο χρόνο θα πρέπει να αναζητηθεί ανάμεσα σε εκείνα που χορταίνουν την πείνα τους ευκολότερα. Καταρχήν, αποκλείονται όλα τα φυτοφάγα ζώα, καθώς η τροφή τους είναι σημαντικά πιο φτωχή σε ενέργεια και πρωτεΐνες απ’ ό,τι το κρέας, κι έτσι ένα τέτοιο ζώο για να χορτάσει θέλει μεγάλες ποσότητες τροφής και αφιερώνει πολύ χρόνο στην επεξεργασία της.

Μεταξύ των σαρκοφάγων τώρα, πρέπει να αποκλείσουμε τα μικρότερα ζώα, αφού έχουν συγκριτικά μεγαλύτερες ενεργειακές ανάγκες από τα μεγαλόσωμα. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η επιφάνειά τους είναι μεγαλύτερη σε σχέση με τον όγκο τους απ’ ό,τι είναι στα μεγαλόσωμα ζώα. Ένα μικρόσωμο ζώο υφίσταται, επομένως, μεγαλύτερη απώλεια θερμότητας, που πρέπει να εξισορροπηθεί με πιο έντονο μεταβολισμό.

Τα μεγάλα αιλουροειδή, λοιπόν, όπως οι τίγρεις και τα λιοντάρια, απολαμβάνουν μια ζωή με λιγότερο στρες. Μετά την καταβρόχθιση της λείας τους, μπορούν να περάσουν αρκετές μέρες –ή και βδομάδες– χωρίς να σκέφτονται το φαγητό. Αυτό όμως δεν είναι τίποτα μπροστά στις δυνατότητες των μεγάλων σαρκοφάγων ερπετών. Καθώς είναι ζώα εξώθερμα, που σημαίνει ότι δε χρειάζεται να καταναλώνουν πολλή ενέργεια για να διατηρούν σταθερή τη θερμοκρασία του σώματός τους, έχουν ανάγκη λιγότερης τροφής απ’ ό,τι τα θηλαστικά.

Ο κροκόδειλος, για παράδειγμα, μπορεί να τα βγάλει πέρα χωρίς φαγητό για μήνες ολόκληρους, και αυτό τον καθιστά από τους επικρατέστερους υποψηφίους για το ζώο με τον περισσότερο ελεύθερο χρόνο.

Πότε άρχισε ο άνθρωπος να χρησιμοποιεί αρώματα;

Πρόσφατα ανακαλύφθηκε στην περιοχή Πύργος της Κύπρου ένα αρωματοποιείο 4.000 ετών. Στο χώρο βρέθηκαν αποστακτήρες, λεκάνες ανάμειξης και αλαβάστρινα φιαλίδια αρωμάτων. Από τα υπολείμματα στα φιαλίδια αποκαλύφθηκε ότι οι εύποροι Κύπριοι εκείνης της εποχής χρησιμοποιούσαν αρώματα από λεβάντα, λαουροκέρασο, δεντρολίβανο, πεύκο και κορίανδρο. Πρόκειται για τα παλιότερα γνωστά ευρήματα αρωμάτων με βάση το αλκοόλ.

Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι εκτιμούσαν κι αυτοί τα αρώματα. Προϊόντα της αιγυπτιακής αρωματοποιίας πωλούνταν σε πολλά μέρη της Μεσογείου. Σε αντίθεση με τα κυπριακά αρώματα, αυτά των Αιγυπτίων είχαν τη μορφή ελαίων και αλοιφών. Έχουν βρεθεί αιγυπτιακά φιαλίδια με ίχνη αρώματος ηλικίας έως και 4.500 ετών, δηλαδή, το ίδιο παλιά ή και παλιότερα από το κυπριακό αρωματοποιείο. Οι Αιγύπτιοι αρωματίζονταν, μεταξύ άλλων, με ροδέλαιο, κρίνο, ίριδα, κανέλα, πορτοκάλι, μύρο, μοσχολέμονο, σανταλόξυλο και ρητίνη. Τα καλά αρωματικά έλαια παρασκευάζονταν από αμύγδαλο ή από διάφορα φυτά, υπήρχαν όμως και ορισμένα που προέρχονταν από ζώα, όπως αγελάδες, χοίρους και χήνες. Οι αιγυπτιακές μούμιες αλείφονταν επίσης με αρωματικά έλαια.

Γιατί τα σκυλιά γέρνουν το κεφάλι στο πλάι;

Τα σκυλιά συνηθίζουν να γέρνουν το κεφάλι τους στο πλάι όταν η προσοχή τους είναι τεταμένη. Γιατί;

Οι σκύλοι προέρχονται από τους λύκους, οι οποίοι συγκαταλέγονται στα πιο κοινωνικά θηλαστικά του κόσμου. Για να λειτουργήσει αρμονικά μια αγέλη λύκων, τα ζώα αυτά έχουν επινοήσει ένα πλούσιο ρεπερτόριο σινιάλων επικοινωνίας, ώστε το ένα να μπορεί να «διαβάσει» τις διαθέσεις του άλλου. Το πώς λοιπόν ένας λύκος κουνάει την ουρά του, το κεφάλι, τα αυτιά ή τα χείλια του έχει μεγάλη σημασία.

Οι σκύλοι έχουν κληρονομήσει πολλά από τα σινιάλα των λύκων. Όταν ένας σκύλος γέρνει το κεφάλι του, συνήθως έχει εντοπίσει κάτι ενδιαφέρον. Σε μια αγέλη αυτό είναι πολύ σημαντικό, γιατί τα ζώα μπορούν να καταλάβουν ότι ένα από τα μέλη της αγέλης έχει παρατηρήσει κάτι, για παράδειγμα κάποιον κίνδυνο. Στους σκύλους, ωστόσο, το γερμένο κεφάλι μπορεί να δηλώνει και διάθεση για παιχνίδι, όπως όταν κουνάνε την ουρά τους. Ο σκύλος μπορεί, επίσης, να γείρει το κεφάλι του με χαριτωμένο τρόπο επειδή ξέρει ότι έτσι θα του δώσουν μια λιχουδιά. Υπάρχουν παραδείγματα σκύλων που ανεβάζουν τα ακρόχειλά τους, σαν να χαμογελούν, επειδή γνωρίζουν ότι ο ιδιοκτήτης τους θα τα ανταμείψει.