admin

Γεύση και όσφρηση έχουν συνεργική δράση;

Έχω ακούσει πως η γεύση είναι στενά συνδεδεμένη με την όσφρηση. Αληθεύει; Πώς ακριβώς γίνεται;

Με περισσότερους από 10.000 γευστικούς κάλυκες ισομερώς κατανεμημένους στην επιφάνεια της γλώσσας, τα ούλα και το εσωτερικό των παρειών, θα οδηγούμασταν εύλογα στο συμπέρασμα ότι ο άνθρωπος είναι κατάλληλα εξοπλισμένος να αντιλαμβάνεται όλες τις γευστικές αποχρώσεις των τροφών. Όμως αυτό απέχει πολύ από την αλήθεια.

Αν και οι γευστικοί κάλυκες είναι τόσο πολλοί, μας ενημερώνουν μόνο για τις πέντε βασικές γεύσεις: γλυκό, αλμυρό, πικρό, ξινό, ουμάμι (πικάντικο). Η τελευταία μελετήθηκε πρώτη φορά το 2000 και αναφέρεται στην ικανότητα της γευστικής αναγνώρισης των όξινων αλάτων. Επί της ουσίας όμως, το στοιχείο που δίνει στη γεύση μας τον τελικό τόνο είναι η αίσθηση της όσφρησης.

Η όσφρηση είναι τόσο σημαντική που το 80-90 % της «γεύσης» πηγάζει από αυτή.

Όταν μασάμε, απελευθερώνονται από το φαγητό ορισμένες αρωματικές ουσίες που εξατμίζονται ανεβαίνοντας προς τη μύτη μέσω της διόδου που ενώνει τη στοματική με τη ρινική κοιλότητα. Στη μύτη, οι αρωματικές ουσίες συνδέονται στους απειράριθμους οσφρητικούς υποδοχείς που βρίσκονται στα οσφρητικά κύτταρα στο επάνω μέρος των ρουθουνιών μας. Όταν η σύνδεση συντελεστεί, οι οσφρητικοί υποδοχείς αποστέλλουν τάχιστα ένα σήμα στο κέντρο γεύσης του εγκεφάλου. Εκεί τα σήματα όσφρησης αναμιγνύονται με τα σήματα γεύσης που καταφθάνουν από το στόμα. Η τελική γεύση που αντιλαμβανόμαστε παράγεται από μια μείξη τύπων των δύο αυτών σημάτων. Στην όλη διαδικασία πάντως τα σήματα από τη μύτη είναι πιο σημαντικά.

Το πόσο επηρεάζεται η γεύση από την όσφρηση το αισθανόμαστε όταν έχουμε συνάχι. Τότε τα οσφρητικά κύτταρα είναι καλυμμένα με ένα στρώμα βλέννας, με αποτέλεσμα η δίοδος μεταξύ μύτης και στόματος να φράσσεται παροδικά, περιορίζοντας τη γευστική απόλαυση. Επίσης, όταν το φαγητό είναι ζεστό, αντιδρούμε πιο άμεσα στα αρώματα. Κι αυτό επειδή το ζεστό φαγητό απελευθερώνει περισσότερα αρώματα απ’ ό,τι το κρύο. Όταν αυτές οι ουσίες φτάσουν στη μύτη, η γεύση γίνεται ευκολότερα αντιληπτή.

Η όσφρηση υποστηρίζει τη γεύση

Η γλώσσα και ο στοματικός βλεννογόνος καλύπτονται από γευστικούς κάλυκες. Έτσι, μπορούμε να διακρίνουμε γεύσεις. Ωστόσο, περιοριζόμαστε σε πέντε από αυτές. Την ειδοποιό διαφορά των λεπτών γευστικών αποχρώσεων μας τη διασφαλίζει η όσφρηση.

ΜΥΤΗ: Οι αρωματικές ουσίες συνδέονται με τους οσφρητικούς υποδοχείς της μύτης, που αποστέλλουν ένα σήμα στο κέντρο γεύσης του εγκεφάλου.

ΣΤΟΜΑ: Όταν μασάμε το φαγητό απελευθερώνονται αρωματικές ουσίες, που μέσω της διόδου στο πίσω μέρος της στοματικής κοιλότητας οδεύουν προς τη μύτη.

Οι γευστικοί κάλυκες μας επιτρέπουν να διακρίνουμε πέντε γεύσεις: ουμάμι, ξινό, πικρό, γλυκό και αλμυρό.

Ποιος καθιέρωσε το κίτρινο στο φωτεινό σηματοδότη;

Τα κόκκινα και πράσινα φανάρια χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά το 1868. Το κυκλοφοριακό στις ΗΠΑ είχε αυξηθεί τόσο, που ο αστυνομικός William Potts συνέλαβε την ιδέα να προσθέσει ένα προειδοποιητικό κίτρινο φως.

Ποιος επινόησε το @;

Το σύμβολο @ χρησιμοποίησαν πρώτοι μοναχοί το 15ο αιώνα. Επρόκειτο για σύντμηση της λέξης «ad», που σημαίνει «στο/η/α» ή «προς». Όταν ο προγραμματιστής Ray Tomlinson επινόησε το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, επέλεξε το σύμβολο @ για να ξεχωρίζει το όνομα του χρήστη από του υπολογιστή.

Επηρεάζει η βροχή τους στροβιλοκινητήρες;

Ένας στροβιλοκινητήρας απορροφά τεράστιες ποσότητες αέρα, αλλά η βροχή σπανίως του δημιουργεί πρόβλημα. Αυτό οφείλεται κυρίως σε δύο παράγοντες.

Καταρχάς, η πλειονότητα των σύγχρονων αεροπλάνων διαθέτει κινητήρες τύπου «turbofan» (ανεμιστήρες τούρμπο). Εδώ ο αέρας συναντά, σε πρώτη φάση, έναν ταχύτατα περιστρεφόμενο ανεμιστήρα που καταβροχθίζει μέσω ενός αεραγωγού μεγάλο μέρος της βροχής, η οποία στη συνέχεια αποβάλλεται, έχοντας παρακάμψει το θάλαμο καύσης του κινητήρα. Μέσω αυτής της διαδικασίας η βροχή δεν φτάνει στον κινητήρα. Δεύτερον, οι ποσότητες του νερού, ακόμη κι όταν η βροχή είναι κατακλυσμιαία, είναι σχετικά μικρές σε σχέση με τον αέρα που απορροφά ο κινητήρας. Επιπλέον, στο εσωτερικό του κινητήρα η θερμοκρασία είναι τόσο υψηλή που το νερό ακαριαία μετατρέπεται σε υδρατμούς, που αποβάλλονται μαζί με τα υπόλοιπα προϊόντα της καύσης.

Όμως, κατά την τροχοδρόμηση για την απογείωση η βροχή καθώς και τα νερά στην πίστα ενδέχεται να προκαλέσουν πρόβλημα. Κι αυτό γιατί το νερό μπορεί, εν μέρει, να μειώσει την απόδοση του κινητήρα, γεγονός που θεωρείται σχετικά επικίνδυνο κατά την απογείωση. Αν η πίστα έχει πολλά νερά, προβλέπεται διαδικασία φυσιολογικής απογείωσης. Αντιθέτως, αν βρέχει και η πίστα είναι στεγνή, ο πιλότος αρκεί να πιέσει το κουμπί «runway wet» (υγρή πίστα). Τότε οι υπολογιστές του αεροπλάνου αυξάνουν κατά τι την ισχύ των κινητήρων, προκειμένου να αντισταθμίσουν την απώλεια εξαιτίας της βροχής.

Πώς δημιουργήθηκε ο Ήλιος μας;

Λέγεται πως ο Ήλιος δημιουργήθηκε από αέρια και σκόνη. Πώς συνέβη αυτό;

Όπως γνωρίζουμε σήμερα, τα άστρα γεννιούνται στις σκοτεινότερες και ψυχρότερες περιοχές αέριων νεφών, οι οποίες αποτελούνται κατά κύριο λόγο από 75% υδρογόνο και 25% ήλιο, με προσμίξεις άλλων ενώσεων και σκόνης. Εξαιτίας διαφορετικών παραγόντων, όπως η γειτονική έκρηξη ενός σουπερνόβα, περιοχές του νέφους που έχουν ελάχιστα μεγαλύτερη πυκνότητα από τις γειτονικές τους αρχίζουν και καταρρέουν λόγω μεγαλύτερης βαρύτητας, ενώ η εσωτερική τους πίεση και θερμοκρασία αρχίζουν και αυξάνουν. Σε κάθε τέτοια περιοχή θα δημιουργηθεί και ένα νέο άστρο.

Η εσωτερική πίεση αντιστέκεται στη βαρύτητα, που τείνει να το συρρικνώσει, γι’ αυτό και η περαιτέρω κατάρρευση επιβραδύνεται. Όσο όμως εξακολουθεί η κατάρρευση, η εσωτερική πίεση και η θερμοκρασία στο εσωτερικό του αυξάνουν. Και κάποια στιγμή η θερμοκρασία ανεβαίνει τόσο, που ξεκινούν οι θερμοπυρηνικές αντιδράσεις σύντηξης και το υδρογόνο μετατρέπεται σε ήλιο. Τη στιγμή που θα συμβεί αυτό η εσωτερική πίεση εξισορροπεί τη βαρύτητα και ένα νέο αστέρι κάνει την εμφάνισή του. Επειδή οι περιοχές του νέφους που καταρρέουν έχουν την τάση να περιστρέφονται, σχηματίζονται σταδιακά γύρω τους πεπλατυσμένοι δίσκοι υπερθερμασμένων υλικών. Το νεαρό αστέρι βρίσκεται στο κέντρο, ενώ ο δίσκος που το περιβάλλει μπορεί να αποτελέσει εφαλτήριο για τη δημιουργία πλανητών.

Ο δίσκος διέρχεται μια φάση βίαιης εξέλιξης

Σε αυτό το στάδιο, μεγάλα τμήματά του εξακοντίζονται στο διάστημα λόγω της ακτινοβολίας του νέου άστρου. Παρ’ όλα αυτά, απομένει αρκετή ύλη, ικανή για τη δημιουργία ενός πλανητικού συστήματος, όπως συνέβη και με το δικό μας ηλιακό σύστημα.

Το κόκπιτ ήταν γεμάτο κοκόρια και αξιωματικούς

Στα αγγλικά «cockpit» σημαίνει αρένα κοκορομαχιών. Για μια περίοδο η λέξη σήμαινε επίσης «χώρος για νέους αξιωματικούς του ναυτικού».

Οι Αιγύπτιοι έκαναν αποτρίχωση με κόκαλα και περιττώματα μύγας

Η απάντηση των αρχαίων Αιγυπτίων στην αποτρίχωση με κερί ήταν ένα μείγμα θρυμμάτων από οστά πτηνών, περιττώματα μύγας, κόλλα από κόμμι, αγγούρι και χυμό μούρων. Θέρμαιναν το μείγμα και στη συνέχεια το άπλωναν στην επιδερμίδα.

Ψείρα της Κεντρικής Αμερικής πυροδότησε κερδοφόρο εμπόριο

Το 16ο αιώνα οι Ισπανοί παρατήρησαν πως οι Αζτέκοι έφτιαχναν από το έντομο κοχενίλη μια κόκκινη χρωστική ουσία με την οποία έβαφαν τα ρούχα τους. Μέσα σε ελάχιστο χρόνο, το χρώμα αυτό έγινε της μόδας και φυσικά ένα από τα πιο κερδοφόρα εξαγωγικά προϊόντα της Νέας Ισπανίας.

Τι είναι μια δολίνη;

Οι δολίνες είναι βαθιές λακκούβες ή τρύπες, που σχηματίζονται, κατά κανόνα, από την υπονόμευση του εδάφους σε κάποια σημεία. Οι δολίνες συναντιούνται κυρίως σε περιοχές με ασβεστολιθικά πετρώματα.

Σχηματίζονται συνήθως ως εξής: Το βρόχινο νερό περνάει στο υπέδαφος και διασπά βαθμιαία το ασβεστολιθικό πέτρωμα, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται υπόγειες κοιλότητες και σπηλιές. Σε ορισμένες περιπτώσεις, αυτές οι σπηλιές γίνονται σταδιακά τόσο μεγάλες, που δεν μπορούν πλέον να αντέξουν το βάρος της οροφής τους. Έτσι, το έδαφος που βρίσκεται από πάνω τους καταρρέει, και εμφανίζονται μεγάλες ή μικρότερες τρύπες.

Σε κάποια μέρη του κόσμου, οι δολίνες είναι τόσο πολλές, που διαμορφώνουν το τοπίο. Τέτοιου είδους τοπία ονομάζονται καρστικά, από την περιοχή Καρστ στα σύνορα Ιταλίας-Σλοβενίας. Σε σπάνιες περιπτώσεις, οι δολίνες μπορούν να γίνουν πολύ μεγάλες και πολύ βαθιές.

Κάτι τέτοιο συνέβη στην Πόλη της Γουατεμάλας, το Φεβρουάριο του 2007. Ισχυρές βροχοπτώσεις και νερά που διέρρεαν από ένα μη στεγανοποιημένο υπόνομο, σε συνδυασμό με την ύπαρξη πολλών κοιλοτήτων στο υπέδαφος, οδήγησαν σε μια απότομη κατάρρευση του εδάφους. Σχηματίστηκε μια τρύπα βάθους 100 μέτρων, που κατάπιε πολλά σπίτια και στοίχισε τρεις ανθρώπινες ζωές.

Γιατί οι Ασιάτες έχουν λοξά μάτια;

Οι Κινέζοι, οι Ιάπωνες και άλλοι λαοί της Άπω Ανατολής έχουν πάνω από τα μάτια τους μια πτυχή δέρματος που καλύπτει εν μέρει το βλέφαρο και τον έσω κανθό, δηλαδή, την άκρη του ματιού που βρίσκεται προς τη μύτη.

Αυτή η πτυχή δέρματος, που κάνει τα μάτια να φαίνονται λοξά, είναι ένα στρώμα λίπους που πιθανώς προέρχεται από την εποχή που οι πρόγονοι των μογγολικών λαών ζούσαν σε πολύ ψυχρές περιοχές. Αυτό το μονωτικό στρώμα προστάτευε τα μάτια τους από το ψύχος.

Επιπλέον, η πτυχή κάνει τα μάτια στενότερα και τα προφυλάσσει ως ένα βαθμό από τις αντανακλάσεις του φωτός στο χιόνι και τον πάγο. Ωστόσο, η εξήγηση αυτή δεν είναι επιβεβαιωμένη και αποτελεί ουσιαστικά μια υπόθεση.

Η πτυχή δέρματος ονομάζεται επίκανθος. Ξεκινάει από τη μύτη και φτάνει μέχρι τον έξω κανθό. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και στους Ευρωπαίους και τους Αφρικανούς τα μωρά έχουν την πτυχή αυτή πριν αναπτυχθεί πλήρως η ρίζα της μύτης. Όταν η μύτη μεγαλώσει, η δερματική πτυχή τεντώνεται και εξαφανίζεται, αλλά επειδή οι Ασιάτες έχουν μύτη με επίπεδη ρίζα, η πτυχή παραμένει.

Άρα, το λοξό σχήμα του ματιού τους μπορεί να οφείλεται και στα ανατομικά χαρακτηριστικά του προσώπου τους.