admin

Ποιος αποκρυπτογράφησε την Γραμμική Β;

Ο νεαρός Άγγλος αρχιτέκτονας Μάικλ Βέντρις ανακοίνωσε στο BBC την 1η Ιουλίου 1952 την αποκρυπτογράφησή της. Η γραμμική β χρησιμοποιήθηκε κατά τη Μυκηναική περίοδο κυρίως για τη τήρηση λογιστικών αρχείων στα ανάκτορα. Η αποκρυπτογράφηση έγινε με βάση τα ονόματα πόλεων που υπήρχαν μόνο σε πινακίδες από την Κρήτη.

Ποιος χρησιμοποίησε πρώτος το ελαστικό;

Οι Αιγύπτιοι ήταν οι πρώτοι που χρησιμοποίησαν ένα ελαστικό που αποκαλούσαν «κόμμι». Σήμερα κατασκευάζεται συνθετικά, αλλά αρχικά ήταν φυσικό προϊόν, προερχόμενο από την ουσία latex, η οποία υπάρχει στους χυμούς πολλών φυτών.

Ποιος σκαρφίστηκε το χαρτοπαίγνιο;

Οι Κινέζοι επινόησαν την τράπουλα, η οποία έφτασε στην Ευρώπη το 1380. Τα σύμβολα των τεσσάρων φύλλων ήταν αρχικά πολύ διαφορετικά, αλλά οι Γάλλοι τους έδωσαν τη σημερινή τελική τους μορφή.

Γιατί αποδημούν τα πουλιά;

Αναρωτιέμαι γιατί το καλοκαίρι τα αποδημητικά πουλιά φεύγουν για το βορρά. Γιατί δεν παραμένουν στις θερμές χώρες;

Στα ταξίδια τους τα αποδημητικά πτηνά διανύουν πολλές χιλιάδες χιλιόμετρα, όπως και πολλά άλλα ζώα στις ετήσιες περιπλανήσεις τους σε διάφορους τόπους, όπου οι πιθανότητες να αναπαραχθούν ή να βρουν τροφή είναι περισσότερες, ενώ και το κλίμα εκείνη την εποχή είναι ευνοϊκότερο.

Η πτητική ικανότητα, φυσικά, παρέχει στα πουλιά ιδιαίτερη κινητικότητα κι έτσι εκμεταλλεύονται τη διαδοχή των εποχών. Τα μεγαλύτερα ταξίδια είναι προνόμιο του αρκτικού γλαρονιού που τρέφεται, μεταξύ άλλων, και με μικρά ψάρια της θάλασσας. Ζευγαρώνει κατακαλόκαιρο στην Αρκτική και κατόπιν πετάει ως την άλλη πλευρά της Γης, την Ανταρκτική, για να βρει τροφή. Το συνολικό μήκος αυτού του ετήσιου ταξιδιού φτάνει τα 80.000 χλμ.

Τα αποδημητικά πουλιά που πετούν την άνοιξη ως τη Σκανδιναβία, τα χελιδόνια, για παράδειγμα, έχουν ξεχειμωνιάσει σε θερμότερες χώρες της Ευρώπης ή της Αφρικής και αποδημούν για να ζευγαρώσουν και να εκμεταλλευτούν το πλούσιο σε τροφή, από έντομα κυρίως, καλοκαίρι. Εκείνη την εποχή στις θερμές χώρες, όπου η ξηρασία είναι έντονη, η τροφή δεν αρκεί για να θρέψουν τους νεοσσούς τους. Προς το τέλος του καλοκαιριού ή το φθινόπωρο τα πουλιά αποδημούν νοτιότερα, αφού δεν θα μπορέσουν να βγάλουν το σκανδιναβικό χειμώνα.

Γενικά, θα λέγαμε ότι όσο μεγαλύτερες είναι οι θερμοκρασιακές διαφορές ανάμεσα στο καλοκαίρι και το χειμώνα, τόσο περισσότερα αποδημητικά πουλιά υπάρχουν στην περιοχή. Το ψαρόνι, για παράδειγμα, συχνά είναι αποδημητικό πτηνό στη Σκανδιναβία αλλά δεν είναι αποδημητικό στην Αγγλία, όπου οι χειμώνες είναι ηπιότεροι. Στις πολικές περιοχές, επομένως, όλα σχεδόν τα πουλιά είναι αποδημητικά, ενώ στα τροπικά δάση όλα σχεδόν τα πουλιά δεν αποδημούν, αφού η τροφή τους είναι εξασφαλισμένη.

Μας τελειώνει το πόσιμο νερό;

Αν εκλάβουμε τη Γη ως ολότητα, τότε το πόσιμο νερό ουδέποτε θα μας λείψει. Το νερό που πίνουμε, ανεξάρτητα από το αν προέρχεται από τη βρύση, το μπουκάλι ή κάποια πηγή, έχει εντέλει προέλευση τις βροχοπτώσεις. Οι βροχές είναι περισσότερες παρά ποτέ, άρα και το νερό είναι άφθονο.

Το νερό είναι, επομένως, ανανεώσιμη πηγή, σε αντίθεση με το πετρέλαιο ή το φυσικό αέριο, που δημιουργούνται πιο αργά απ’ όσο τα καταναλώνουμε. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως τοπικά δεν υφίσταται λειψυδρία. Σε ορισμένες περιοχές του πλανήτη μας, η ξηρασία εξαφανίζει το πόσιμο νερό. Σε πολλά άλλα σημεία της Γης, ιδίως σε φτωχές χώρες, το νερό είναι τόσο μολυσμένο που είναι ακατάλληλο για πόση. Η κατανάλωσή του είναι μία από τις κύριες αιτίες διάδοσης ασθενειών.

Σε άλλες πάλι περιοχές η ανάγκη για νερό για άρδευση ή βιομηχανική χρήση είναι τόσο μεγάλη που το νερό δεν αρκεί. Αυτό, μεταξύ άλλων, είναι ένα πρόβλημα γύρω από τη λίμνη Αράλη της Κεντρικής Ασίας.

Πώς διαβάζουμε ένα barcode;

Στο γραμμωτό κώδικα ενός προϊόντος εμπεριέχονται ένα σωρό πληροφορίες. Τι είδους πληροφορίες είναι αυτές;

Ο γραμμωτός κώδικας (barcode) πρωτοεμφανίστηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1940 και βασίζεται σε αυστηρές προδιαγραφές. Ένα από τα πλέον διαδεδομένα συστήματα είναι το ΕΑΝ-13. Αποτελείται από 13 ψηφία με τη μορφή ενός συνδυασμού γραμμών και διαστημάτων.

Στον κώδικα υπάρχουν ορισμένες γραμμές που είναι μακρύτερες από τις υπόλοιπες. Στην αρχή και το τέλος υπάρχουν οι γραμμές ορίων που επιτρέπουν σε ένα σαρωτή να προσδιορίσει πού αρχίζει και πού τελειώνει ο κώδικας. Οι δύο μεσαίες γραμμές χωρίζουν τον κώδικα σε δύο τμήματα ώστε να είναι εύκολη, αν χρειαστεί, η πληκτρολόγηση των 13 ψηφίων. Παράλληλα, είναι ευχερέστερη η αποκωδικοποίηση των δύο τμημάτων από το σαρωτή χωριστά, ανεξάρτητα από το αν το προϊόν είναι ανεστραμμένο ή όχι.

Τα δύο πρώτα ψηφία από τα 13 του γραμμωτού κώδικα είναι ο κωδικός της χώρας όπου είναι καταχωρημένος ο κατασκευαστής, όχι όμως απαραίτητα και της χώρας που κατασκευάστηκε το προϊόν. Η Σουηδία, για παράδειγμα, έχει κωδικό χώρας 73 και η Ελλάδα 52. Τα επόμενα πέντε ψηφία κωδικοποιούν τον παραγωγό ή τον εισαγωγέα ενώ τα επόμενα πέντε είναι ο αριθμός του προϊόντος που προσδιορίζεται από τον παραγωγό για τη διευκόλυνση παρακολούθησης της αποθήκης του και των πωλήσεών του.

Το τελευταίο ψηφίο του κώδικα είναι ψηφίο ελέγχου. Ο σαρωτής διαθέτει έναν τύπο που τον εφαρμόζει πάνω στα δώδεκα πρώτα ψηφία επιβεβαιώνοντας έτσι πως το αποτέλεσμα είναι ίδιο με το ψηφίο ελέγχου.

Γιατί τα σκυλιά έχουν δυσανεξία στη σοκολάτα;

Η σοκολάτα φτιάχνεται από ζάχαρη και κόκκους κακαόδεντρου, οι οποίοι περιέχουν θεοβρωμίνη και καφεΐνη, που δεν επιδρούν αρνητικά στο νευρικό μας σύστημα και προσφέρουν αίσθημα ευεξίας.

Τα σκυλιά, όπως και οι άνθρωποι, τρελαίνονται για γλυκά και μασουλάνε ευχαρίστως μια σοκολάτα όποτε τους δοθεί η ευκαιρία. Αυτό όμως δεν πρέπει να το επιτρέπουμε, αφού η θεοβρωμίνη είναι για τα σκυλιά δηλητήριο. Η ουσία διασπάται στα σκυλιά με πολύ πιο αργούς ρυθμούς απ’ ό,τι στον άνθρωπο. Αυτή η αργή διαδικασία διάσπασης της θεοβρωμίνης επηρεάζει αρνητικά το νευρικό και καρδιακό σύστημα καθώς και τους νεφρούς των σκυλιών.

Αν ένας σκύλος καταναλώσει μεγάλη ποσότητα σοκολάτας, τα συμπτώματα είναι εμετοί, διάρροιες, ταχυκαρδία, πολυουρία, μυϊκή παράλυση και ανησυχία. Σε περιπτώσεις σοβαρής δηλητηρίασης, η σοκολάτα μπορεί να προκαλέσει δύσπνοια, καρδιακή ανακοπή ή, σπανιότερα, άμεσο θάνατο. Ωστόσο, δεν χρειάζεται να πανικοβαλλόμαστε αν το σκυλί φάει ένα κομματάκι σοκολάτας –πρέπει να καταναλώσει μεγάλη ποσότητα προτού παρουσιαστούν συμπτώματα δηλητηρίασης. Η μαύρη σοκολάτα περιέχει επτά φορές περισσότερη σοκολάτα απ’ ό,τι η γάλακτος.

Τι σημαίνει για τη Γη η αργή περιστροφή της;

Αν η γη περιστρεφόταν τόσο αργά ώστε να βλέπει πάντα προς τον ήλιο η μία της πλευρά, θα υπήρχε ζωή στον πλανήτη μας και πώς θα ήταν το κλίμα;

Καταρχάς, προκειμένου ένας πλανήτης να στροβιλίζεται με αυτό τον τρόπο γύρω από το άστρο του, θα πρέπει να βρίσκεται πολύ πιο κοντά του απ’ ό,τι βρίσκεται η Γη στον Ήλιο. Είναι λοιπόν απίθανο να συμβεί κάτι τέτοιο στον πλανήτη μας. Αν, παρ’ όλα αυτά, η Γη έστρεφε την ίδια πάντα πλευρά της προς τον ήλιο ώστε μια περιστροφή να διαρκεί 365 μέρες, το μαγνητικό πεδίο της Γης, που μας προστατεύει από τις κοσμικές ακτίνες και την ακτινοβολία του Ήλιου, μάλλον θα εξαφανιζόταν, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την επιβίωση της ζωής στον πλανήτη μας.

Στη σκοτεινή πλευρά, η συνεχής ακτινοβολία θα οδηγούσε σε χαμηλές θερμοκρασίες και πάγους. Στη φωτεινή πλευρά, αντίθετα, η ανυπόφορη κάψα του ήλιου θα τροφοδοτούσε με απίστευτη ενέργεια τη διαδικασία υπερθέρμανσης των θαλασσών, με αποτέλεσμα άγριες καταιγίδες και κυκλώνες. Όσο απομακρυνόμαστε από την περιοχή της Γης που βρίσκεται ακριβώς κάτω από τον Ήλιο, ο Ήλιος θα φαίνεται χαμηλότερα στον ουρανό και, κατά συνέπεια, θα πρέπει να διαμορφώνονται ζώνες στη Γη με σταδιακά χαμηλότερη θερμοκρασία από αυτήν που επικρατεί στον ισημερινό. Στη σκοτεινή πλευρά της Γης, αντίθετα, η θερμοκρασία θα πρέπει να είναι περίπου ομοιόμορφη. Αυτές οι θερμοκρασιακές διαφορές θα προκαλούσαν ένα καιρικό σύστημα που θα μετέφερε θερμότητα μακριά από τον ισημερινό. Επειδή όμως ο πλανήτης θα περιστρεφόταν τόσο αργά, η δύναμη Coriolis θα ήταν αμελητέα και δεν θα επηρέαζε τους ανέμους και τα καιρικά συστήματα όπως τα επηρεάζει τώρα.

Σήμερα, στο βόρειο ημισφαίριο, η γνωστή δύναμη Coriolis εκτρέπει την κίνηση του αέρα από ψηλό προς χαμηλό βαρομετρικό προς τα δεξιά. Αυτή είναι η βάση οποιασδήποτε κίνησης του καιρού πάνω στη Γη και χωρίς τη δύναμη Coriolis αυτή η αρχή της κίνησης μεταξύ ψηλού και χαμηλού βαρομετρικού θα άλλαζε ολοσχερώς.

Η σκοτεινή πλευρά της Γης θα ήταν παγωμένη

Αν η Γη έστρεφε προς τον ήλιο πάντα την ίδια πλευρά, στη σκοτεινή πλευρά θα είχαμε αιώνιους πάγους. Η ατμόσφαιρα της Γης, ωστόσο, θα κατένειμε τη θερμότητα σε μεγαλύτερα τμήματα του πλανήτη μας – και όσο θα υπήρχε ατμόσφαιρα θα υπήρχαν σίγουρα και μεγάλες περιοχές με εύκρατο κλίμα.

Αναγνωρίζουν τα νεογέννητα τη μητέρα τους;

Ακριβώς μετά τη γέννησή του ένα βρέφος βλέπει ένα θολό και άχρωμο κόσμο, αφού το νευρικό του σύστημα δεν έχει ακόμη ολοκληρώσει την ανάπτυξή του. Η όραση του ατόμου βρίσκεται σε πλήρη λειτουργικότητα όταν αυτό φτάσει τα έξι του χρόνια.

Ωστόσο, η όραση ενός παιδιού βελτιώνεται τάχιστα και η ικανότητα εστίασης γίνεται πέντε φορές καλύτερη μετά το πρώτο εξάμηνο. Ήδη μία εβδομάδα μετά τη γέννησή του ένα βρέφος αρχίζει να διακρίνει το κόκκινο, το πορτοκαλί, το κίτρινο και το πράσινο. Παρά την περιορισμένη όρασή του, ένα μωράκι λίγων μόλις ημερών αναγνωρίζει το πρόσωπο της μητέρας του, με την προϋπόθεση ότι τα μαλλιά και τα αφτιά της δεν είναι καλυμμένα.

Τι είναι οι καυτοί Δίες;

Με την ανακάλυψη του πρώτου εξωπλανήτη, ο οποίος περιφερόταν γύρω από ένα άστρο παρόμοιο με τον ήλιο, το 1995 οι επιστήμονες επιβεβαίωσαν και με την παρατήρηση ότι το ηλιακό μας σύστημα δεν είναι το μοναδικό στο σύμπαν.

Μέχρι σήμερα έχουν ανακαλυφθεί περίπου 465 εξωπλανήτες, πολλοί από τους οποίους είναι αέριοι γίγαντες σαν τον Δία, με μόνη διαφορά ότι βρίσκονται πολύ πλησιέστερα στο άστρο τους απ’ ό,τι ο Δίας στον ήλιο. Οι εξωπλανήτες αυτοί, που ονομάστηκαν «καυτοί Δίες» (hot Jupiters), συμπληρώνουν μια πλήρη περιφορά γύρω από το άστρο τους το πολύ σε λίγες μέρες, ενώ η θερμοκρασία τους μπορεί να φτάνει ακόμη και τους 1.000ºC ή και περισσότερο.

Σύμφωνα όμως με τις κρατούσες θεωρίες δημιουργίας πλανητικών συστημάτων, τόσο μεγάλοι πλανήτες είναι αδύνατο να σχηματιστούν σε τόσο μικρές αποστάσεις από το άστρο τους γιατί, αφενός, δεν υπάρχει αρκετή ποσότητα ύλης σε αυτές τις αποστάσεις και, αφετέρου, η θερμοκρασία είναι πολύ υψηλή για κάτι τέτοιο. Γι’ αυτό και οι περισσότεροι επιστήμονες υιοθετούν την άποψη ότι οι καυτοί Δίες θα πρέπει να δημιουργήθηκαν πολύ μακρύτερα και να «μετανάστευσαν» στις τωρινές τους τροχιές αργότερα.