admin

Ποιο είναι το ταχύτερο θαλάσσιο ζώο;

Το ταχύτερο ψάρι είναι ο ιστιοφόρος του Ειρηνικού (Istiophorus platypterus), που πλέει δαιμονιωδώς με 110 χλμ./ώρα. Στη δεύτερη θέση βρίσκεται ο ξιφίας με 80 χλμ./ώρα και στην τρίτη ο τόνος με 74 χλμ./ώρα. Στον αντίποδα βρίσκεται ο ιππόκαμπος με 15 μ./ώρα.

Πώς αναπτύσσονται τα οστά;

Τα οστά του κρανίου δημιουργούνται και αναπτύσσονται με άμεση οστεοπλασία στους συνδετικούς ιστούς. Στον υπόλοιπο σκελετό η διαδικασία λαμβάνει χώρα στα προπλάσματα χόνδρων του μελλοντικού οστού. Τα οστά αργότερα σκληραίνουν με την προσθήκη φωσφόρου και ασβεστίου.

Γιατί ελέγχουμε τη θερμοκρασία στο μέτωπό μας;

Όταν το σώμα μολύνεται με βακτήρια ή ιούς, η θερμοκρασία του ανεβαίνει, δίνοντας σήμα ότι ασθενεί. Είθισται μάλιστα να βάζουμε το χέρι μας στο μέτωπο, για να εξακριβώσουμε την άνοδο της θερμοκρασίας. Η πιθανότερη αιτία αυτής της κίνησης θα πρέπει να αναζητηθεί στο γεγονός ότι το μέτωπο δεν καλύπτεται από κάποιο ρούχο.

Εφόσον βέβαια η θερμοκρασία δεν μπορεί να μετρηθεί με ακρίβεια με το χέρι, η συγκεκριμένη μέθοδος δεν θεωρείται η πλέον αποτελεσματική.

Πρόσφατα κυκλοφόρησαν νέου τύπου θερμόμετρα, που μετρούν τη θερμοκρασία του μετώπου. Ωστόσο, έρευνες κατέδειξαν πως η θερμοκρασία αυτού του σημείου του σώματος αποκλίνει κατά 1,5 βαθμό, άρα η αξιοπιστία της μέτρησης ελέγχεται.

Ο καλύτερος τρόπος είναι η μέτρηση στο ορθό. Η θερμοκρασία μπορεί να ελεγχθεί και στο αυτί ή το στόμα, αλλά και αυτές οι μέθοδοι θεωρούνται αναξιόπιστες. Θα πρέπει μάλιστα να προσθέσουμε μισό βαθμό για να έχουμε την ακριβή μέτρηση.

Πόσο οξυγόνο παράγει ένα φυτό;

Τα φυτά παράγουν διαφορετικές ποσότητες οξυγόνου;

Τα φυτά παράγουν οξυγόνο (Ο) από το φως του ήλιου, διοξείδιο του άνθρακα (CO2) και νερό με τη βοήθεια μιας μακράς σειράς ενζύμων και συμπλέγματος πρωτεϊνών στα φύλλα. Αυτή η πλέον θεμελιώδης διαδικασία της φύσης ονομάζεται φωτοσύνθεση. Για την παραγωγή ενός μορίου Ο2 και την πρόσληψη ενός μορίου CO2 το φυτό πρέπει να αιχμαλωτίσει περίπου 10 φωτόνια.

Σε γενικές γραμμές, πάντως ένα φυτό αξιοποιεί μόλις το 1% του ηλιακού φωτός που προσπίπτει στα φύλλα του, ενώ πολύ λίγα αξιοποιούν έως και το 3% της ηλιακής ενέργειας. Η μέτρηση του βαθμού φωτοσύνθεσης ενός φυτού γίνεται μέσω του υπολογισμού της παραγωγής Ο2 ή της πρόσληψης CO2. Αυτή η μέθοδος όμως δεν θεωρείται ιδιαίτερα ακριβής, αφού ένα φυτό χρησιμοποιεί επίσης διάφορους τρόπους αναπνοής κατά την οποία χρησιμοποιεί Ο2 και απελευθερώνει CO2. Οι σχετικές ποσότητες επομένως πρέπει να συναχθούν από πιο σύνθετο υπολογισμό των αερίων του φυτού.

Μερικές από τις υψηλότερες τιμές παραγωγής οξυγόνου παρατηρούνται στα επονομαζόμενα φυτά C4, στους τροπικούς. Τα κύτταρά τους συγκεντρώνουν CO2 από τον αέρα. Με αυτό τον τρόπο μειώνουν την απώλεια νερού λόγω της ζέστης.

Τα φυτά με κανονική φωτοσύνθεση ονομάζονται C3. Στους τροπικούς δυσκολεύονται αρκετά, ενώ στα βορειότερα κλίματα ευημερούν.

Υπάρχουν δηλητηριώδη πτηνά;

Δεν συνηθίζουμε να συνδέουμε την τοξικότητα με τα πτηνά, ούτε υπάρχουν πουλιά που αναισθητοποιούν ή σκοτώνουν τη λεία τους με δηλητήριο. Εντούτοις, τα τελευταία 20 χρόνια ερευνητές ανακάλυψαν κάμποσα είδη πτηνών με δηλητήριο.

Μέχρι στιγμής, δηλητηριώδη πτηνά έχουν εντοπιστεί μόνο στη Νέα Γουινέα. Τα περισσότερα πουλιά που βρέθηκαν ανήκουν στο γένος Pitohui. Μελέτες που διενεργήθηκαν κατέδειξαν πως το δηλητήριο συγκεντρώνεται κυρίως στα φτερά της κοιλιάς, του στήθους και των ποδιών. Αργότερα βρέθηκαν και άλλα είδη συγγενικά των Pitohui, που επίσης διαθέτουν τοξικές ουσίες.

Η σύνθεση των δηλητηρίων γίνεται από διάφορα είδη βατραχοτοξινών. Οι επιστήμονες θεωρούν πως τα πουλιά δεν παράγουν δηλητήρια, αλλά τα προσλαμβάνουν με την τροφή τους. Επίσης, δεν είναι σίγουρο ότι κάνουν χρήση αυτών. Εικάζεται πως τα χρησιμοποιούν στη μάχη κατά των παρασίτων και για να προστατευτούν από μολύνσεις του δέρματος και των φτερών. Κατά μία άλλη άποψη οι τοξικές ουσίες τα προστατεύουν από τα σαρκοβόρα ζώα.

Γιατί τα διαστημόπλοια έχουν συνθήκες τεχνητής βαρύτητας;

Η μακροχρόνια έλλειψη βαρύτητας μπορεί να βλάψει την υγεία των αστροναυτών, καθώς, μεταξύ άλλων, ενοχοποιείται και για την αποδυνάμωση του σκελετικού συστήματος. Επομένως, είναι διαρκής η προσπάθεια για τη δημιουργία τεχνητής βαρύτητας στα διαστημικά σκάφη.

Μία από τις ιδέες που έχουν πέσει στο τραπέζι είναι η κατασκευή ενός σταθμού που θα περιστρέφεται γύρω από κάποιον άξονα, δημιουργώντας έτσι συνθήκες βαρύτητας παρόμοιες με της Γης. Η βαρύτητα που δημιουργείται μέσω περιστροφής έχει όμως και δυσάρεστες παρενέργειες. Κι αυτό καθώς η δύναμη Κοριόλις τείνει να εκτρέπει τις κινήσεις προς την κατεύθυνση της περιστροφής. Σε όσους δεν κινούνται πολύ, όπως οι αστροναύτες, αυτό μπορεί να προκαλέσει ίλιγγο και ναυτία. Θεωρητικά, το γεγονός θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί με την κατασκευή ενός μεγάλου διαστημικού σταθμού που θα περιστρεφόταν με πιο αργό ρυθμό. Ένας τέτοιος σταθμός όμως δεν μπορεί ακόμη να κατασκευαστεί.

Μια άλλη επιλογή είναι η κατασκευή ενός διαστημικού σκάφους σε δύο αυτοτελείς μονάδες που θα συνδέονται με ένα μακρύ καλώδιο. Κάτι τέτοιο επιχειρήθηκε το 1966, όταν το διαστημόπλοιο Gemini 11 συνδέθηκε με το όχημα Agena με ένα καλώδιο μήκους 36 μέτρων. Το σύστημα τέθηκε σε αργή περιστροφή, αλλά η βαρυτική δύναμη ήταν τόσο ασθενής που πέρασε απαρατήρητη στους αστροναύτες. Για να αυξηθεί η βαρυτική δύναμη θα πρέπει είτε να αυξηθεί το μήκος του καλωδίου ή να επιταχυνθεί ο ρυθμός περιστροφής. Το πρόβλημα είναι πως οι δύο μονάδες αρχίζουν να περιστρέφονται σχεδόν ανεξέλεγκτα όταν το καλώδιο μαζεύει, καθιστώντας εξαιρετικά δύσκολη την επιβράδυνση της περιστροφής.

Ορισμένα ηφαίστεια είναι πιο επικίνδυνα;

Έχω ακούσει πως ο βαθμός επικινδυνότητας των ηφαιστείων ποικίλλει ανάλογα με το είδος τους. Αληθεύει;

Η γειτνίαση ανθρώπων και ηφαιστείων δεν ενδείκνυται, καθώς όσοι κατοικούν κοντά σε αυτά νιώθουν την απειλή τους. Επομένως, το όρος Έρεβος στην Ανταρκτική, που εκρήγνυται σε τακτά διαστήματα από το 1972, θεωρείται ακίνδυνο. Πέραν αυτού, όμως, ένα ηφαίστειο είναι επικίνδυνο εφόσον έχει μεγάλες ή βίαιες εκρήξεις.

Ετησίως εκρήγνυνται περίπου 50 χερσαία ηφαίστεια. Τα περισσότερα είναι βασαλτικού τύπου και σπάνια δημιουργούν προβλήματα. Αυτό οφείλεται στο γεγονός πως το βασαλτικό μάγμα, που είναι συμπαγές και παχύρρευστο, ρέει αργά και σταθερά και σπανίως ταχύτερα απ’ όσο μπορεί να τρέξει ένας άνθρωπος. Για παράδειγμα, η μέγιστη ταχύτητα ροής της λάβας του ηφαιστείου Mauna Loa στη Χαβάη έχει μετρηθεί στα 16 μόλις χιλιόμετρα την ώρα.

Ωστόσο, μεμονωμένες εκρήξεις προέρχονται από ηφαίστεια με όξινο ή ανδεσιτικό μάγμα. Αυτοί οι τύποι μάγματος περιέχουν μεγάλες ποσότητες πυριτίου σε σχέση με το βασαλτικό. Η υψηλή περιεκτικότητα σε πυρίτιο δημιουργεί ένα είδος θρόμβου στην πυκνότητα του όξινου ή ανδεσιτικού μάγματος, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η εξασκούμενη πίεση κατά την άνοδο του μάγματος και τα είδη αυτά των ηφαιστείων να εκρήγνυνται πιο βίαια από τα ηφαίστεια με βασαλτικό μάγμα.

Η επικινδυνότητα όμως των ηφαιστείων δεν περιορίζεται μόνο στο μάγμα που ρέει από αυτά. Πυροκλαστικά νέφη πυρακτωμένης τέφρας μπορούν να κατρακυλήσουν με μεγάλη ταχύτητα σε μια βουνοπλαγιά ύστερα από μια έκρηξη. Ένα τέτοιο νέφος εξαφάνισε κάθε ίχνος ζωής στην Πομπηία το 79 μ.Χ. Επίσης, δεν αποκλείεται η έκλυση επικίνδυνων αερίων από τις οπές και ρωγμές των πλευρών του ηφαιστείου. Αυτά ενοχοποιούνται για το 3% του συνόλου των θανάτων που αποδίδονται στα ηφαίστεια. Τέλος, μια ισχυρή βροχή μπορεί να παρασύρει τη συσσωρευμένη τέφρα που έχει αποτεθεί στο χείλος του ηφαιστείου, να προκαλέσει τεφρώδη χιονοστιβάδα και αυτή με τη σειρά της κατολισθήσεις λασπορροών ή λαχάρ, όπως έχει καθιερωθεί ο όρος από τα ινδονησιακά ηφαίστεια. Η εκδήλωση ενός τέτοιου φαινομένου το 1985 κόστισε τη ζωή 23.000 ανθρώπων που κατοικούσαν στις υπώρειες του ηφαιστείου Nevado del Ruiz, στην Κολομβία.

Μπορούν όλα τα ζώα να αποκτήσουν μονοζυγωτικά δίδυμα;

Μονοζυγωτικά δίδυμα συναντάμε σε πολλές ομάδες σπονδυλόζωων και φυσικά σε πολλά θηλαστικά, εκτός του ανθρώπου, όπως σε ελέφαντες και αγελάδες. Μεταξύ των πτηνών και των ερπετών καταγράφονται επίσης πολλά παραδείγματα διδύμων που βγήκαν από το ίδιο αβγό. Το ίδιο έχει παρατηρηθεί σε εμού, αλιγάτορες, χελώνες και πολλά είδη φιδιών.

Καθώς τα γονιμοποιημένα ωάρια των ψαριών περιπλανώνται μέσα στο νερό, είναι δύσκολο να παρατηρήσουμε τους γόνους όταν βγαίνουν από το αβγό. Όμως υπάρχουν σιαμαία δίδυμα ψάρια. Αυτά προέρχονται από το ίδιο ωάριο και έχουν αναπτυχθεί μαζί εξαιτίας κάποιου λάθους στην πορεία της εξέλιξης. Γεγονός που καταδεικνύει μονοζυγωτικά δίδυμα και στα ψάρια.

Βεβαίως, οι παρατηρήσεις σχετικά με τα είδη που αποκτούν μονοζυγωτικά δίδυμα είναι τυχαίες. Το ότι δεν έχουν παρατηρηθεί μονοζυγωτικά δίδυμα σε ένα συγκεκριμένο είδος δεν σημαίνει πως δεν μπορούν και να προκύψουν. Με δεδομένο πάντως πως μονοζυγωτικά δίδυμα αποκτούν πολλά θηλαστικά, ερπετά, πτηνά και ψάρια θα πρέπει να συναγάγουμε το συμπέρασμα πως όλα τα είδη αυτών των ζωικών ομάδων μπορούν να αποκτήσουν μονοζυγωτικά δίδυμα.

Δεν ισχύει το ίδιο ωστόσο και για τα πολυπληθέστερα ασπόνδυλα ζώα (έντομα, μαλάκια, σκώληκες, μέδουσες, σπόγγοι κ.λπ.), στα οποία εμφανίζεται μεγάλη ποικιλία τρόπων αύξησης του γονιμοποιημένου ωαρίου, κάποιοι από τους οποίους δεν επιτρέπουν την ανάπτυξη μονοζυγωτικών διδύμων.

Ποιος εφηύρε το γραμμωτό κώδικα;

Το 1949 οι Αμερικανοί Norman Joseph Woodland και Bernard Silver κατοχύρωσαν την ευρεσιτεχνία τους για τον πρώτο γραμμωτό κώδικα. Δεν είχε παράλληλες γραμμές αλλά κύκλους και μπορούσε να διαβαστεί από όλες τις κατευθύνσεις – «bullseye code». Χρειάστηκε όμως να φτάσουμε στη δεκαετία του 1970 για να δούμε το γραμμωτό κώδικα στα προϊόντα των καταστημάτων.

Ποιος έδωσε στη Βίβλο το όνομά της;

Η Βίβλος συνιστά για τον πολιτισμό μας «το βιβλίο των βιβλίων». Οι ελληνόφωνοι Ιουδαίοι ονόμασαν το σύνολο των γραφών «Βιβλία». Η λέξη προέρχεται πιθανότατα από το βύβλος, που στην αρχαία αιγυπτιακή γλώσσα σημαίνει πάπυρος.