admin

Είναι όλες οι εκλείψεις του Ήλιου ισόχρονες;

Οι τροχιές της Σελήνης και της Γης είναι ελλειπτικές. Καθορίζει αυτό το δεδομένο τη χρονική διάρκεια μιας έκλειψης Ηλίου ή είναι όλες οι εκλείψεις ισόχρονες;

Ένα από τα εντυπωσιακότερα φυσικά φαινόμενα που μπορούμε να απολαύσουμε είναι η ολική έκλειψη Ηλίου. Όταν η Σελήνη καλύπτει ολοκληρωτικά τον Ήλιο, ο ουρανός σκοτεινιάζει και τα αστέρια γίνονται ευδιάκριτα. Δυστυχώς, η διάρκεια της ολικής ηλιακής έκλειψης είναι περιορισμένη. Κατά μέσο όρο διαρκεί λίγο περισσότερο από 2 λεπτά, ενώ η μεγαλύτερη φτάνει στα επτά λεπτά και 31 δευτερόλεπτα.

Το γεγονός πως οι ολικές εκλείψεις δεν είναι ισόχρονες οφείλεται στην ελλειπτική τροχιά τόσο της Γης όσο και της Σελήνης. Αυτό αφορά ιδιαίτερα τη Σελήνη, της οποίας η απόσταση από τη Γη κυμαίνεται ανάμεσα στα 363.000 χιλιόμετρα, όταν βρίσκεται στο κοντινότερο σημείο, το περίγειο, και στα 406.000 χιλιόμετρα, στο πιο απόμακρο, το απόγειο. Αυτό σημαίνει πως όταν βλέπουμε το σεληνιακό δίσκο από τη Γη στη φάση του περίγειου, αυτός εμφανίζεται μεγαλύτερος κατά 12 % από τον αντίστοιχο κατά το απόγειο. Και η τροχιά της Γης είναι ελλειπτική, η διαφορά όμως ανάμεσα στη μακρύτερη και κοντινότερη απόστασή της από τον Ήλιο προσδιορίζεται μόλις στο 3,4%.

Τον Ιούλιο η Γη βρίσκεται στη μεγαλύτερη απόστασή της από τον Ήλιο, με αποτέλεσμα να βλέπουμε μικρότερο τον ηλιακό δίσκο από τη Γη. Αν συμβεί μια ολική ηλιακή έκλειψη τον Ιούλιο σε μια χρονική στιγμή που η Σελήνη είναι κοντά στη Γη (και επομένως ο δίσκος της μεγάλος), τότε έχουμε μια έκλειψη Ηλίου μεγάλης χρονικής διάρκειας. Αυτό ακριβώς συνέβη στις 22 Ιουλίου του 2009, όταν η ολική έκλειψη έγινε ορατή και από την Κίνα.

Σε ορισμένα σημεία του πλανήτη διήρκεσε 6 λεπτά και 39 δευτερόλεπτα. Τότε καταγράφηκε η μεγαλύτερη χρονικά έκλειψη κατά τον πρώτο αιώνα του 2000. Πάντως, εκλείψεις τόσο μεγάλης διάρκειας θεωρούνται σπάνιες καθώς η επόμενη διάρκειας άνω των επτά λεπτών θα πραγματοποιηθεί ξανά το 2150.

Ολικές εκλείψεις πραγματοποιούνται μόνο όταν η Σελήνη είναι σχετικά κοντά στο περίγειο, όταν δηλαδή ο δίσκος της φαίνεται μεγάλος. Συνηθέστερα η Σελήνη βρίσκεται μακριά από τη Γη με αποτέλεσμα να μην καλύπτεται εντελώς ο ηλιακός δίσκος. Σε αυτή την περίπτωση πραγματοποιείται δακτυλιοειδής έκλειψη με τον Ήλιο, να εμφανίζεται σαν λαμπερό δαχτυλίδι γύρω από τη Σελήνη. Το 60% περίπου του συνόλου των εκλείψεων είναι δακτυλιοειδείς. Ωστόσο, η διάρκεια μιας ολικής ή δακτυλιοειδούς έκλειψης συνιστά κλάσμα μόνο του χρόνου μιας ολικής έκλειψης Ηλίου.

Η Σελήνη χρειάζεται δύο ή τρεις ώρες για να περάσει μπροστά από το δίσκο του Ήλιου. Κατά το μεγαλύτερο μέρος δε αυτού του χρόνου έχουμε μερική έκλειψη. Όταν η Σελήνη είναι κοντά στη Γη, κινείται προφανώς ταχύτερα. Έτσι καλύπτει τον Ήλιο για μικρότερο διάστημα. Ο ακριβής προσδιορισμός της διάρκειας μιας ηλιακής έκλειψης είναι αρκετά περίπλοκος κι αυτό καθώς πρέπει να ληφθούν υπόψη τόσο το φαινομενικό μέγεθος του Ήλιου και της Σελήνης στον ουρανό όσο και οι ταχύτητες με τις οποίες τα δύο σώματα κινούνται το ένα μπροστά από το άλλο.

Ποια ασθένεια έχει σκοτώσει τους περισσότερους ανθρώπους;

Για περισσότερα από 12.000 χρόνια η ευλογιά σκοτώνει κάθε χρόνο εκατομμύρια ανθρώπους. Μόλις το 1967, σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO), μολύνθηκαν περισσότερα από 15 εκατομμύρια άνθρωποι, εκ των οποίων πέθαναν τα 2 εκατομμύρια. Ύστερα από μία επιτυχημένη εκστρατεία μαζικών εμβολισμών η ευλογία εκριζώθηκε το 1979 ως η πρώτη και μοναδική νόσος.

Ποια σκαμμένη τρύπα είναι η μεγαλύτερη;

Η μεγαλύτερη τρύπα που έχει σκαφτεί από ανθρώπους είναι τα ορυχεία χαλκού στο φαράγγι Bingham στα όρη Oquirrh στη Γιούτα των ΗΠΑ. Η τρύπα έχει βάθος 1.200 μέτρων και πλάτος 4 χιλιομέτρων. Είναι δε τόσο μεγάλη που φαίνεται από ένα διαστημόπλοιο –μάλιστα και χωρίς κιάλια.

Βράζει το νερό πάντα στους 100°C;

Στην επιφάνεια της θάλασσας το σημείο ζέσης του νερού είναι οι 100°C. Όσο ψηλότερα όμως ανεβαίνουμε, τόσο χαμηλότερη είναι η ατμοσφαιρική πίεση και κατά συνέπεια και το σημείο βρασμού. Στην κορυφή του όρους Έβερεστ το νερό βράζει στους 70°C.

Πόσο ισχυρό είναι ένα φτέρνισμα;

Κατά το φτέρνισμα εκτοξεύονται από το στόμα μας, σε απόσταση δύο τριών μέτρων, 40.000 μικροσκοπικά σταγονίδια με ταχύτητα 150 χλμ./ώρα περίπου. Η πίεση είναι ιδιαίτερα ψηλή. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο δεν πρέπει «να κρατιόμαστε», αλλά να φταρνιζόμαστε. Διαφορετικά, κινδυνεύουμε ακόμη και με ρήξη τυμπάνου από την πίεση που ασκείται στο υγρό που υπάρχει στο μέσο αυτί.

Ποιο ζώο κυοφορεί περισσότερο χρόνο;

Η σαλαμάνδρα των Άλπεων είναι το ζώο με το μεγαλύτερο βεβαιωμένο χρόνο κυοφορίας, 38 ολόκληρους μήνες. Ζει στα βόρεια και κεντρικά τμήματα των Άλπεων σε ύψος μεταξύ 700 και 3.000 μέτρων. Ο χρόνος κυοφορίας επιμηκύνεται με το ύψος από την επιφάνεια της θάλασσας. Συγκεκριμένα, οι 38 μήνες ισχύουν για ύψη άνω των 1.400 μέτρων. Υπάρχουν πάντως σοβαρές ενδείξεις ότι ένα παράξενο είδος καρχαρία που ζει σε αρκετά μεγάλα βάθη, το Chlamydoselachus anguineus, κυοφορεί για 3,5 χρόνια.

Πώς αντιδρά μια πυξίδα στο διάστημα;

Η απάντηση εξαρτάται από το πού βρίσκεται το διαστημόπλοιο. Στη Γη η βελόνα της πυξίδας στρέφεται προς το βόρειο μαγνητικό πόλο. Στο διάστημα μια πυξίδα θα ευθυγραμμιζόταν με το πλησιέστερο μαγνητικό πεδίο. Σε κάποιον άλλον πλανήτη, για παράδειγμα, θα ευθυγραμμιζόταν με το μαγνητικό πεδίο του πλανήτη ‒εάν, φυσικά, ο πλανήτης διέθετε δικό του μαγνητικό πεδίο. Αν στο διάστημα περάσει δίπλα από ένα διαστημόπλοιο ένας αστεροειδής που εμπεριέχει μέταλλο, η βελόνα θα δείξει το βόρειο μαγνητικό πόλο του αστεροειδούς.

Το Big Ben πήρε το όνομά του από ένα χοντρό;

Το Big Ben στο λονδρέζικο κοινοβούλιο κατασκευάστηκε το 1858. Το ύψος του ανέρχεται στα 2,3 μέτρων, ενώ έλαβε το όνομά του από τον τότε υπουργό εργασίας sir Benjamin Hall, που ήταν παχύσαρκος.

Οι Έλληνες έτρεχαν ολόγυμνοι;

Από τότε που ο αθλητής Όρσιππος έβγαλε τα ρούχα του προς το τέλος ενός αγώνα δρόμου σε ολυμπιακούς αγώνες της αρχαιότητας θεωρήθηκε θεμιτό να διεξάγονται χωρίς ρούχα οι αγώνες των αρχαίων Ελλήνων αθλητών.

Οι Εβραίοι κλειδώνονταν;

Ο όρος γκέτο χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στη Βενετία το 1516. Τότε ανεγέρθηκε ένα τείχος γύρω από το εβραϊκό τμήμα της πόλης, ενώ το βράδυ η πύλη κλειδωνόταν. Η λέξη προέρχεται μάλλον από την ιταλική getto, χυτήριο, καθώς κοντά στην περιοχή υπήρχε ένα χυτήριο.