Archive for June 2011

Τι θα συμβεί αν η Σελήνη προσεγγίσει τη Γη;

Αρκετές φορές έχουμε την αίσθηση ότι η Σελήνη πλησιάζει στη Γη, η αλήθεια όμως είναι ότι απομακρύνεται. Ο φυσικός δορυφόρος μας κάποτε ήταν πολύ κοντά στον πλανήτη μας. Είναι αδύνατο όμως να τον πλησιάσει ξανά γιατί η βαρυτική αλληλεπίδραση της Σελήνης με τη Γη, η στροφορμή και οι ροπές που αναπτύσσονται μεταξύ τους έχουν ως αποτέλεσμα τη μεταφορά ενέργειας από τη Γη στη Σελήνη. Η τελευταία ανέρχεται συνεχώς σε υψηλότερη τροχιά με ρυθμό 38 χιλιοστών περίπου το χρόνο.

Το αποτέλεσμα είναι η απόσταση μεταξύ των δύο πλανητών συνεχώς να αυξάνει και η περιστροφή της Γης να επιβραδύνεται. Κατά συνέπεια, η διάρκεια της ημέρας αυξάνει κατά 15 εκατομμυριοστά του δευτερολέπτου το χρόνο.

Παρόλο που, όπως είπαμε, είναι αδύνατο για τη Σελήνη να πλησιάσει τη Γη, αν συνέβαινε κάτι τέτοιο, θα καταλάμβανε περισσότερο χώρο στον ουρανό και οι εκλείψεις Ηλίου θα ήταν συχνότατες και διαρκέστερες. Ακόμη, ένα πιο κοντινό φεγγάρι, με την κατά πολύ ισχυρότερη βαρυτική του έλξη, θα προκαλούσε πολύ πιο βίαια και ισχυρά παλιρροϊκά φαινόμενα. Η διαφορά ανάμεσα στην άμπωτη και την πλημμυρίδα θα ήταν μεγαλύτερη και πιθανόν (ανάλογα με την απόσταση της Σελήνης) μεγάλα παλιρροϊκά κύματα θα προκαλούσαν καταστροφικές πλημμύρες.

Αν η Σελήνη μας είχε πλησιάσει πολύ, η βαρυτική έλξη της δεν θα επηρέαζε καταλυτικά μόνο τα νερά του πλανήτη μας, αλλά ενδεχομένως να προκαλούσε ισχυρούς σεισμούς και ηφαιστειακές εκρήξεις.

Γιατί υπάρχουν ερμαφρόδιτοι;

Ορισμένοι άνθρωποι είναι ερμαφρόδιτοι. Ισχύει το ίδιο και στον κόσμο των φυτών και των ζώων;

Ερμαφρόδιτο χαρακτηρίζεται το ον που διαθέτει και τα ανδρικά και τα γυναικεία όργανα αναπαραγωγής. Μπορεί επομένως να αναπαραχθεί και με τα δύο φύλα. Στο ζωικό και το φυτικό περιβάλλον ο ερμαφροδιτισμός δεν είναι σπάνιο φαινόμενο. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι πολλά φυτά και σχεδόν όλα τα σκουλήκια είναι ερμαφρόδιτα.

Αντίθετα, στον άνθρωπο απαντά σπανίως. Σε όλες τις περιπτώσεις δε οφείλεται σε κάποιο λάθος κατά την ανάπτυξη των γεννητικών οργάνων. Οι ερμαφρόδιτοι άνθρωποι είναι συνήθως στείροι ή αναπαράγονται μόνο με το ένα φύλο. Σε αυτές τις περιπτώσεις γίνεται λόγος για ψευδερμαφροδιτισμό. Η αιτία της εκδήλωσης του φαινομένου αποδίδεται στην έλλειψη αντίδρασης των γεννητικών οργάνων κατά το πρώιμο στάδιο στις φυλετικές ορμόνες, αυτές δηλαδή που καθορίζουν το φύλο του ανθρώπου.

Η Νοτιοαφρικανή δρομέας Caster Semenya, που κέρδισε την κούρσα των 800 μέτρων στο παγκόσμιο πρωτάθλημα του 2009 είναι, σύμφωνα με τη διεθνή ομοσπονδία στίβου IAAF, και άνδρας και γυναίκα.

Γιατί λέμε «μπαμ» όταν σκάει ένα μπαλόνι;

Σε μια σαπουνόφουσκα ασκείται ασθενής υπερπίεση ενώ σε ένα φουσκωμένο μπαλόνι ισχυρότατη, συχνά έως και 10 φορές μεγαλύτερη από του περιβάλλοντα αέρα. Γι’ αυτό και ο ήχος από μια σαπουνόφουσκα που σκάει είναι αδύναμος σε αντίθεση με τον κρότο που κάνει ένα μπαλόνι όταν το τρυπήσουμε. Το τελευταίο είναι κατασκευασμένο από ελαστικό που αποτελείται από επιμήκη μόρια που μοιάζουν με μακαρόνια.

Όταν το φουσκώνουμε, τα μόρια εκτείνονται, δημιουργώντας στο τέλος ένα λεπτό και συμπαγές στρώμα. Ο εγκλωβισμένος αέρας πιέζει τα τοιχώματα του μπαλονιού. Αν εισχωρήσει σε αυτά μια καρφίτσα, γίνεται στιγμιαία πτώση της πίεσης, που διαρρηγνύει το ελαστικό, δημιουργώντας ένα χαοτικό ωστικό κύμα που εμείς το αντιλαμβανόμαστε ως κρότο.

Πόση ενέργεια έχει ένας κεραυνός;

Η ένταση του ρεύματος σε έναν κεραυνό μπορεί να φτάσει τα 200.000 αμπέρ και η διαφορά τάσης αρκετά εκατομμύρια βολτ. Επίσης, μεταφέρεται συνολική ενέργεια μέχρι και 1×1010 τζάουλ.

Πόσο παχύς μπορεί να είναι ο πάγος στη θάλασσα;

Το θαλασσινό νερό είναι αλμυρό και παγώνει στους -1,8ºC. Κατά τη διάρκεια ενός σκληρού χειμώνα το πάχος του πάγου μπορεί να φτάσει τα 1-2 μέτρα. Αν μάλιστα δεν λιώσει τους καλοκαιρινούς μήνες, μπορεί να φτάσει τα 3 μέτρα πάχος.

Ποιος επινόησε τα γυαλιά διπλής εστίασης;

Ο Αμερικανός πολιτικός Βενιαμίν Φραγκλίνος (1706-1790) ήταν αυτός που κατασκεύασε για πρώτη φορά γυαλιά διπλής εστίασης. Έχοντας βαρεθεί να αλλάζει συνέχεια γυαλιά, αποφάσισε να δράσει: πήρε δύο ζευγάρια, έκοψε τους τέσσερις φακούς στη μέση και μοντάρισε τα μισά κομμάτια ενώνοντάς τα. Έτσι διάβαζε με το κάτω μισό μέρος του φακού κaι έβλεπε μακριά με το πάνω μισό.

Σε τι ηλικία μπορεί να φτάσει ένα έντομο;

Τα περισσότερα έντομα δεν προλαβαίνουν ούτε να χρονίσουν. Πολλά είδη ζουν μέχρι και λίγα χρόνια. Όμως υπάρχουν και εξαιρέσεις, όπως η βασίλισσα στους τερμίτες, που μπορεί να φτάσει τα 50 έτη, και κάποια σκαθάρια, που ανοίγουν τρύπες σε δέντρα, γεννούν μέσα αυγά και τα ώριμα άτομα εμφανίζονται ύστερα από 40 χρόνια.

Ποιο είναι το μακρύτερο οστό του σώματός μας;

Το μηριαίο οστό. Ξεκινά από το γόνατο και καταλήγει στη λεκάνη, με την οποία συνδέεται το άνω άκρο του, η κεφαλή του, στην άρθρωση του ισχίου.

Πόση ενέργεια καταναλώνει ο εγκέφαλος;

Ο εγκέφαλος αποτελεί μόλις το 2% του συνολικού μας βάρους, αλλά καταναλώνει το 20% της ενέργειας του σώματός μας.

Απορροφά το 15% του αίματος από την καρδιά, μεταβολίζει το 25 % της ζάχαρης και το 20% του οξυγόνου που τροφοδοτεί το σώμα.

Αν μετατρέψουμε τα συγκεκριμένα αριθμητικά δεδομένα σε ηλεκτρική ενέργεια, ο εγκέφαλος χρησιμοποιεί τόσο ρεύμα όσο μια απλή λάμπα των 10 βατ.

Αν το διαμάντι είναι το πιο σκληρό ορυκτό, ποιο είναι το πιο μαλακό;

Το πιο μαλακό ορυκτό είναι ο τάλκης. Παρά το γεγονός ότι δεν είναι τόσο γνωστό στη φυσική του μορφή, οι περισσότεροι από εμάς το γνωρίζουμε από τη λευκή πούδρα, το ταλκ, με την οποία οι γονείς πουδράρουν τα μωρά τους στα ευαίσθητα σημεία και ορισμένοι αθλητές τα χέρια τους. Από γεωλογικής άποψης, ο τάλκης είναι ένα πυριτικό ορυκτό πλούσιο σε μαγνήσιο, που περιέχει και ελάχιστο νερό.

Η σκληρότητα των ορυκτών μετράται με την κλίμακα Mohs που φέρει το όνομα του επινοητή της, του Γερμανού ορυκτολόγου Friedrich Mohs. Στην αρχή της κλίμακας βρίσκεται ο τάλκης, με τιμή 1, και στο τέλος το διαμάντι, με τιμή 10. Το χαρακτηριστικό της κλίμακας Mohs είναι πως κάθε ορυκτό χαράζει την επιφάνεια των προηγούμενων και χαράζεται από τα επόμενα. Ορυκτά με τιμή χαμηλότερη του 3 μπορούν να χαραχτούν με το νύχι – επομένως και ο τάλκης. Τα ορυκτά που χαράσσονται με μαχαίρι έχουν τιμή γύρω στο 6.

Ο τάλκης δημιουργείται από το μετασχηματισμό άλλων ορυκτών πλούσιων σε μαγνήσιο κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες πίεσης και θερμοκρασίας. Το ορυκτό βρίσκεται σε φυσική μορφή σε πολλά σημεία του πλανήτη μας και κατόπιν επεξεργασίας αξιοποιείται εμπορικά. Μάλιστα, είναι πολλαπλών χρήσεων. Χρησιμοποιείται στη βιομηχανία χάρτου, κεραμικών, ελαστικών και μονωτικών. Χρησιμεύει επίσης ως προσθετικό στην κατασκευή χρωμάτων και σε ορισμένα τρόφιμα.

Τα ορυκτά ταξινομούνται με βάση τη σκληρότητά τους

Η κλίμακα Mohs ταξινομεί τα ορυκτά με βάση τη σκληρότητά τους, με τιμές από το 1 για το πιο μαλακό έως το 10 για το πιο σκληρό.

Ορυκτό / Σκληρότητα
Τάλκης 1
Γύψος 2
Ασβεστίτης 3
Φθορίτης 4
Απατίτης 5
Άστριοι 6
Χαλαζίας 7
Τοπάζι 8
Κορούνδιο 9
Διαμάντι 10