Archive for December 2010

Πόσες τρίχες έχουμε στο κεφάλι μας;

Στο κεφάλι μας έχουμε περίπου 100.000 τρίχες. Υπάρχουν, φυσικά, μεγάλες διαφοροποιήσεις, και τα ξανθά άτομα έχουν περισσότερες τρίχες από τους μελαχρινούς ή τους κοκκινομάλληδες.

Μπορούν όλοι να μάθουν να τραγουδούν;

Όταν τραγουδάμε, παράγουμε μουσική με το σώμα μας, χωρίς τη χρήση κάποιου άλλου, βοηθητικού μέσου. Το σώμα μας γίνεται, δηλαδή, από μόνο του ένα μουσικό όργανο.

Σύμφωνα με τους δασκάλους φωνητικής, όλοι μπορούν να μάθουν να τραγουδούν, να χρησιμοποιούν δηλαδή τα φωνητικά τους όργανα για να παράγουν μουσική.

Πρώτα απ’ όλα, πρέπει κανείς να μάθει τη φωνή του, και να κάνει κάποιες ασκήσεις, ώστε η φωνή να βγαίνει όσο το δυνατόν καλύτερα. Είναι, μεταξύ άλλων, σημαντικό να μάθουμε να αναπνέουμε σωστά, χωρίς να σφιγγόμαστε. Μετά από κάποια εξάσκηση, που ασφαλώς απαιτεί υπομονή, οι περισσότεροι μπορούν να αποκτήσουν ένα εύρος φωνής δύο περίπου οκτάβες, που αντιστοιχεί σε 13 με 14 συνεχόμενα πλήκτρα στο πιάνο. Με μια τέτοια τονική γκάμα, μπορεί κανείς να τραγουδήσει τα περισσότερα δημοφιλή τραγούδια.

Ωστόσο, το ότι κάποιος έχει μάθει αυτή την τεχνική δε σημαίνει απαραίτητα ότι έγινε και καλός τραγουδιστής. Εξακολουθεί να είναι απαραίτητο να έχει κανείς ταλέντο και ανεπτυγμένη μουσικότητα, κάτι που συνήθως είναι έμφυτο.

Πώς ζευγαρώνουν οι μέδουσες;

Οι μέδουσες δεν είναι οι καλύτεροι κολυμβητές του κόσμου, και τα ισχυρά ρεύματα τις παρασύρουν. Όταν όμως βρίσκονται σε ήρεμα νερά, κινούνται αρκετά καλά με τις δικές τους δυνάμεις.

Χάρη στις κολυμβητικές τους ικανότητες και τη συνήθειά τους να κολυμπούν όλες μαζί προς μια κατεύθυνση, ανάλογα με το φως, τον άνεμο, τα ρεύματα και τις καιρικές συνθήκες εν γένει, οι μέδουσες έχουν την τάση να συγκεντρώνονται σε συγκεκριμένες περιοχές. Τότε λαμβάνει χώρα και το ζευγάρωμά τους, και όσο μεγαλύτερο είναι το πλήθος των μεδουσών που συγκεντρώνονται τόσο μεγαλύτερες είναι και οι πιθανότητες να είναι το ζευγάρωμα επιτυχές.

Τα αρσενικά εκλύουν σπερματοζωάρια υπό μορφή συνδεδεμένων ινιδίων, που τα τρώνε τα θηλυκά. Στην πραγματικότητα, δηλαδή, η γονιμοποίηση καθαυτή λαμβάνει χώρα στο στομάχι του θηλυκού. Από τη διαδικασία αυτή προκύπτουν προνύμφες, οι οποίες προσκολλώνται αρχικά στα πλοκάμια των θηλυκών. Αργότερα, απελευθερώνονται στο νερό, και στο εξής πρέπει να τα βγάζουν πέρα μόνες τους. Κάθε προνύμφη κατευθύνεται προς το βυθό, στον οποίο και προσκολλάται. Εκεί παίρνει τη μορφή ενός πολύποδα, ενός μικρού, προσκολλημένου στο βυθό επιμήκους ζώου, με μακριά, λεπτά πλοκάμια. Οι πολύποδες μπορούν να ζήσουν έτσι για μεγάλο χρονικό διάστημα, πριν τελικά περάσουν στο επόμενο στάδιο της εξέλιξής τους. Τα πλοκάμια μαραίνονται, και το επίμηκες σώμα του πολύποδα αρχίζει να διαιρείται κάθετα πολλές φορές, μέχρι που καταλήγει να θυμίζει μια στοίβα από ταλαντευόμενα πιάτα. Μετά από λίγο, αυτά τα «πιάτα» διαχωρίζονται και καθένα από αυτά εξελίσσεται σε ενήλικη μέδουσα.

Πόσα είδη ζώων υπάρχουν;

Φαίνεται ότι οι βιολόγοι συνεχίζουν να ανακαλύπτουν νέα ζώα. Γνωρίζουμε πόσα είδη ζώων υπάρχουν;

Είναι αδύνατον να προσδιορίσουμε επακριβώς πόσα είδη ζώων υπάρχουν, κι αυτό αφενός επειδή ανακαλύπτονται συνεχώς νέα είδη –ειδικά έντομα και άλλα ασπόνδυλα ζώα– και αφετέρου επειδή για πολλές ομάδες ζώων δεν έχει γίνει μια συγκεντρωτική καταγραφή όλων των ειδών τους που έχουν περιγραφεί επιστημονικά. Δεν υπάρχει επίσης μια πλήρης βάση δεδομένων όλων των ειδών. Ο αριθμός των ειδών έχει να κάνει επιπλέον και με το πώς ορίζουμε το είδος. Πάνω σε αυτό δεν υπάρχει ομοφωνία στους κόλπους της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας.

Υπολογίζεται ότι μέχρι σήμερα έχουν περιγραφεί περίπου 1,5 με 2 εκατομμύρια διαφορετικά είδη έμβιων οργανισμών, από τα οποία τα 1,2 εκατομμύρια περίπου είναι ζώα. Από αυτά, τα έντομα αποτελούν μακράν τη μεγαλύτερη ομάδα, καθώς έχουν ανακαλυφθεί κάπου 1 εκατομμύριο είδη εντόμων. Στο άλλο άκρο της κλίμακας βρίσκονται πολύ μικρές ομάδες ζώων, όπως τα αρθρόποδα της ομοταξίας Μηρόστομα, στην οποία ανήκουν μόλις τέσσερα είδη. Οπωσδήποτε, υπάρχει μεγάλη διαφορά ανάμεσα στον αριθμό των ειδών που έχουν ανακαλυφθεί και περιγραφεί και το συνολικό αριθμό ειδών που υπάρχουν στην πραγματικότητα. Είναι δύσκολο να εκτιμήσουμε πόσα είδη μένει ακόμη να ανακαλυφθούν. Από τα μέσα του 19ου αιώνα, όταν ο Άγγλος βιολόγος Richard Owen υποστήριζε ότι τα περισσότερα είδη ζώων είχαν ήδη ανακαλυφθεί, αναθεωρούμε συνεχώς τις εκτιμήσεις μας για τα ζωικά είδη που υπάρχουν στον πλανήτη.

Χάρη στη λεπτομερή εξερεύνηση νέων περιοχών και τη βοήθεια των νέων τεχνολογιών, ο αριθμός των υπαρχόντων ειδών αποδεικνύεται διαρκώς σημαντικά μεγαλύτερος από τον αναμενόμενο. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι δεν προλαβαίνουμε να ταρακουνήσουμε ένα δέντρο σε ένα τροπικό δάσος, και πέφτει ένα νέο, άγνωστο είδος ζώου. Ακόμη και οι πιο προσεκτικοί υπολογισμοί του συνολικού αριθμού ειδών ξεκινούν από την εκτίμηση ότι έχουμε ανακαλύψει το πολύ τα μισά από τα ζωικά είδη που υπάρχουν. Κάποιοι, μάλιστα, ισχυρίζονται ότι υπάρχουν περισσότερα από 100 εκατομμύρια διαφορετικά είδη ζώων.

Γιατί δε χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι Αιγύπτιοι αψίδες;

Στην Αίγυπτο υπάρχουν πολλοί αρχαίοι ναοί που έχουν χτιστεί με μεγάλους ογκόλιθους, αλλά τα κτίσματα με αψίδες που έχουν σωθεί είναι ελάχιστα. Υπάρχουν πάντως τέτοια κτίρια, αν και οι αψίδες τους δεν είναι τόσο εξελιγμένες όσο οι ρωμαϊκές αψίδες ή οι αψίδες που γνωρίζουμε από τον ευρωπαϊκό Μεσαίωνα. Οι θολωτές αψίδες που σχηματίζουν ημικύκλιο ως προς έναν οριζόντιο άξονα ήταν γνωστές στην Αίγυπτο από το 2600 π.Χ. περίπου. Χρησιμοποιούνταν κυρίως σε σπίτια, αποθήκες και σε υπόγειες στοές νεκρικών θαλάμων.

Η μεγαλύτερη διατηρημένη αψίδα βρίσκεται στους στάβλους του ταφικού μνημείου Medinet Habu, που χτίστηκε επί Ραμσή Γ΄ (περίπου 1198-1166 π.Χ.), δηλαδή πριν από τουλάχιστον 3.170 χρόνια. Το άνοιγμα της αψίδας είναι 8,6 μέτρα. Στις σιταποθήκες του ναού του Ραμσή Β΄ (περίπου 1291-1225 π.Χ.) συναντάμε ακόμη παλιότερες αψίδες. Το άνοιγμα ορισμένων από αυτές είναι 4,10 μέτρα και το ύψος τους 2,43 μέτρα.

Οι Αιγύπτιοι δε γνώριζαν πώς να κατασκευάζουν τοξωτές αψίδες με τετραγωνισμένες οροφές. Αυτές επινοήθηκαν από τους Ρωμαίους.

Τι είναι ο ηλιακός άνεμος;

Ο Ήλιος, όπως και άλλα άστρα, εκπέμπουν ένα συνεχές ρεύμα φορτισμένων σωματιδίων. Πρόκειται κυρίως για πρωτόνια και ηλεκτρόνια, τα οποία στην περίπτωση του Ήλιου ονομάζονται ηλιακός άνεμος. Κινούνται στο διάστημα με ταχύτητες εκατοντάδων χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο. Όταν αυτά τα φορτισμένα σωματίδια συναντήσουν τη γήινη ατμόσφαιρα, ενδέχεται να δημιουργηθεί βόρειο και νότιο σέλας στους αντίστοιχους πόλους.

Πώς μπόρεσε ο πάγος να τρυπήσει τον Τιτανικό;

Ο χάλυβας είναι πιο σκληρός από τον πάγο. Πώς μπόρεσε επομένως ένα παγόβουνο να σχίσει τα ύφαλα του Τιτανικού;

Ο Τιτανικός βυθίστηκε στο παρθενικό του ταξίδι το 1912, μόλις δυόμισι ώρες μετά τη σύγκρουσή του με ένα παγόβουνο. Το πλοίο προσέκρουσε στο παγόβουνο με το πλάι, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί ένα μακρύ ρήγμα κατά μήκος της μιας πλευράς του πλοίου, μερικά μέτρα κάτω από την ίσαλο γραμμή. Το ότι ο πάγος μπόρεσε να σχίσει το χάλυβα οφείλεται σε ένα συνδυασμό συγκυριών.

Πρώτον, το σκαρί του Τιτανικού είχε κατασκευαστεί από χάλυβα πολύ κακής ποιότητας, που είχε μεγάλη περιεκτικότητα σε θείο. Αυτό επιβεβαιώθηκε από το 1985 και μετά, όταν εντοπίστηκε το ναυάγιο και άρχισαν να ανασύρονται τμήματά του. Δεύτερον, το νερό της θάλασσας ήταν πολύ κρύο, συγκεκριμένα -0,50C, και αυτό έκανε το χάλυβα πολύ εύθραυστο. Υπό κανονικές συνθήκες, ο χάλυβας παραμορφώνεται όταν ασκείται πίεση πάνω του, αλλά στην περίπτωση αυτή σχίστηκε.

Τρίτον, τα κομμάτια χάλυβα του κύτους ήταν πριτσινωτά, και η σύγκρουση με το παγόβουνο ήταν τόσο σφοδρή, που πολλά πριτσίνια έφυγαν από τη θέση τους. Αυτό είχε ως συνέπεια να σπάσουν πολλοί από τους αρμούς του σκάφους.

Ζυγίζει η ψυχή 21 γραμμάρια;

Στην ταινία «21 γραμμάρια» λέγεται ότι το σώμα γίνεται ακριβώς 21 γραμμάρια ελαφρύτερο όταν πεθαίνει κανείς. Ισχύει αυτό;

Κατά τη διάρκεια της ακμής του πνευματισμού γύρω στο 1900, έγιναν πολλά μακάβρια πειράματα, κατά τα οποία ετοιμοθάνατοι τοποθετούνταν πάνω σε μια ειδική ζυγαριά και ζυγίζονταν πριν, κατά το θάνατο και μετά το θάνατο.

Πολλοί από τους επιστήμονες που έκαναν αυτά τα πειράματα ανέφεραν ότι ακριβώς τη στιγμή του θανάτου συνέβαινε μια αναπάντεχη και ανεξήγητη μείωση βάρους, συνήθως της τάξης των 20-30 γραμμαρίων. Αυτό το εξέλαβαν ως απόδειξη για το ότι η ψυχή τη στιγμή εκείνη εγκατέλειπε το σώμα.

Η μείωση του βάρους μπορεί επίσης να οφείλεται στην εκπνοή και την ατμοποίηση, και σήμερα οι περισσότεροι επιστήμονες θεωρούν ότι τα αποτελέσματα εκείνων των πειραμάτων αντικατοπτρίζουν κυρίως το πνεύμα της εποχής για την ύπαρξη της ψυχής παρά ένα πραγματικό φαινόμενο.

Πόσα κράτη υπάρχουν στον κόσμο;

Ο ΟΗΕ έχει 192 μέλη. Επιπλέον, υπάρχει και το Βατικανό, που έχει επιλέξει να μη συμμετέχει στον Οργανισμό. Έτσι λοιπόν, έχουμε 193 διεθνώς αναγνωρισμένα κράτη, και επιπροσθέτως κάποια ακόμη που δεν αναγνωρίζονται απ’ όλους.

Πώς θα απαλλαγούμε από τα διαστημικά σκουπίδια;

Πώς θα μπορούσαμε να απαλλαγούμε από όλα αυτά τα διαστημικά σκουπίδια που περιφέρονται γύρω από τη Γη;

Από την εκτόξευση του Σπούτνικ το 1957 μέχρι σήμερα, όλα τα κράτη που διαθέτουν διαστημικά προγράμματα έχουν στείλει στο διάστημα συνολικά περί τα 4.500 επανδρωμένα ή μη σκάφη, δορυφόρους, τμήματα διαστημικών σταθμών κτλ. Οι περισσότερες αποστολές άφησαν πίσω τους, σε τροχιά γύρω από τη Γη, κάποια διαστημικά σκουπίδια. Ειδικά οι τελευταίοι «όροφοι» των πυραύλων είναι μια σημαντική πηγή ρύπανσης. Το αποτέλεσμα είναι να υπάρχουν σήμερα σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη μας πάνω από 100.000 τεχνητά αντικείμενα, με διάμετρο από ένα έως δέκα εκατοστά. Αν συνυπολογίσουμε και τα ακόμη μικρότερα αντικείμενα, τότε μιλάμε για πολλά εκατομμύρια.

Καθώς μια ενδεχόμενη σύγκρουση με ένα «σκουπίδι» πάχους ενός εκατοστού θα ισοδυναμούμε με μια σύγκρουση με μπάλα του μπόουλινγκ που έχει ταχύτητα 100 χιλιομέτρων την ώρα, η NASA και οι υπόλοιπες διαστημικές υπηρεσίες έχουν πάρει την υπόθεση πολύ σοβαρά, καθώς φοβούνται ότι μπορεί να υπάρξουν απώλειες τόσο σε ζωές όσο και σε πανάκριβους δορυφόρους.

Οι επιστήμονες έχουν προτείνει κατά καιρούς πλήθος τρόπους για να απαλλαγούμε από τα διαστημικά σκουπίδια. Θα μπορούσαμε, για παράδειγμα, να τα «πυροβολήσουμε» από τη Γη με ισχυρά λέιζερ, αλλά τα σκουπίδια κινούνται γύρω από τη Γη σαν ένα αφηνιασμένο μελίσσι και δε διαθέτουμε ακόμη την τεχνολογία να τα αιχμαλωτίσουμε. Σε ό,τι αφορά τους δορυφόρους και τα άλλα μεγάλα σκουπίδια, θα ήταν από τεχνική άποψη εφικτό να στείλουμε πυραύλους που θα τα «αιχμαλωτίσουν» και θα τα μεταφέρουν σε χαμηλότερες τροχιές, μέχρι να αναφλεγούν στη γήινη ατμόσφαιρα. Μια τέτοια λύση, όμως, θα ήταν ιδιαίτερα απαιτητική και δαπανηρή.

Η μόνη μέχρι στιγμής ικανοποιητική λύση είναι να αποφεύγουμε να αφήνουμε σκουπίδια. Ο ΟΗΕ συνιστά σήμερα στους διαστημικούς οργανισμούς να «παρκάρουν» τους ανενεργούς δορυφόρους σε «τροχιές-νεκροταφεία», απ’ όπου μετά από μερικά χρόνια θα κινούνται προς την ατμόσφαιρα της Γης και θα αναφλέγονται.