Το γιγαντιαίο καλαμάρι είναι ο απόλυτος γίγαντας του ωκεανού. Κυνηγάει ψάρια στο σκοτεινό και κρύο βυθό. Μήκος: έως 15 μέτρα. Βάθος στο οποίο ζει: έως 2.000 μέτρα. Συγγενείς στην επιφάνεια: Μεταξύ άλλων, το Loligo Forbesii, με μήκος 30 εκατοστά. IMAGE: DEEPSEAPHOTOGRAPHY.COM

Τα σκουλήκια-γίγαντες του βυθού, Riftia. Μπορεί να έχουν πάχος όσο κι ένας καρπός χεριού. Μήκος: 2,4 μέτρα. Βάθος στο οποίο ζει: 5.000 μέτρα. Συγγενείς στην επιφάνεια: Διάφορα είδη σκουληκιών, πολλά με μήκος έως 5 εκατοστά. IMAGE: DEEPSEAPHOTOGRAPHY.COM

Ο γιγάντιος ιαπωνικός κάβουρας-αράχνη δεν μπορεί να κινηθεί σε ταραγμένα νερά. Μήκος: έως 4 μέτρα. Βάθος στο οποίο ζει: έως 800 μέτρα. Συγγενείς στην επιφάνεια: Κάβουρες της άμμου όπως ο Hyas sp., με διάμετρο 30 εκατοστά. IMAGE: PAT MORRIS / ARDEA

Με διάμετρο 4 μέτρων, ο γιγάντιος ιαπωνικός κάβουρας είναι ο ασυναγώνιστος βασιλιάς των καρκινοειδών. IMAGE: SEAPICS.COM

Η αχιβάδα-γίγαντας Calyptogena Magnifica ζει από το θειάφι των υδροθερμικών αναβλύσεων. Μήκος: έως 30 εκατοστά. Βάθος στο οποίο ζει: έως 2.500 μέτρα. Συγγενείς στην επιφάνεια: αχιβάδες όπως αυτές του γένους Tellina με μήκος κέλυφους 1 εκατοστό. IMAGE: DEEPSEARCHPHOTOGRAPHY.COM

Ο καρχαρίας Somniosus της Γροιλανδίας είναι μεγάλος και αργός. Αναζητά κουφάρια στα σκοτάδια του βυθού. Μήκος: έως 7.5 μέτρα. Βάθος στο οποίο ζει: έως 2.000 μέτρα. Συγγενείς στην επιφάνεια: Squalus Acanthias με μήκος 1,2 μέτρα. IMAGE: SEAPICS.COM

Ψαράδες από τη Νέα Ζηλανδία έπιασαν για πρώτη φορά το 2007 ένα ενήλικο γιγαντιαίο καλαμάρι. IMAGE: SCANPIX

Τα πόδια της θαλάσσιας αράχνης είναι τόσο μακριά και λεπτά, που δεν θα άντεχαν στα κύματα της επιφάνειας. Διάμετρος: έως 75 εκατοστά. Βάθος στο οποίο ζει: έως 7.000 μέτρα. Συγγενείς στην επιφάνεια: Nymphon Brevirostre, με διάμετρο 4 εκατοστά. IMAGE: N. WU / MINDEN PICTURES

Το σπαθόψαρο ανεβαίνει στην επιφάνεια σε εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις και εφόσον τα νερά είναι ήρεμα. Μήκος: έως 11 μέτρα. Βάθος στο οποίο ζει: έως 1.000 μέτρα. Συγγενείς στην επιφάνεια: Ουσιαστικά δεν υπάρχει. IMAGE: SEAPICS.COM

Κάτω από τεράστιες υδάτινες μάζες, στο βυθό του ωκεανού, ζώα σαν το θαλάσσιο ισόποδο αποκτούν τεράστιο μέγεθος. Το ζώο είναι 13 φορές μεγαλύτερο απ' ό,τι οι χερσαίοι συγγενείς του. IMAGE: David Schrichte / SEAPICS.COM

#FFCC00fadefalse

Νέο τηλεσκόπιο ακτίνων Χ εστιάζει στα ακραία φαινόμενα του σύμπαντος

January 9, 2013 | Κατηγορία: ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ - ΑΣΤΡΟΦΥΣΙΚΗ 0 Σχόλια

Ένα νέο τηλεσκόπιο ακτίνων Χ, που παρέχει στους αστρονόμους σημαντικά ευκρινέστερες εικόνες από εκείνες που έδιναν τα προηγούμενα τηλεσκόπια του ίδιου τύπου, τέθηκε σε τροχιά γύρω από τη Γη στις 13 Ιουνίου 2012.

Θα εστιάσει στην προερχόμενη από τις μαύρες τρύπες ακτινοβολία, στους υπερκαινοφανείς αστέρες και στους αστέρες νετρονίου. Με τη βοήθεια των δεδομένων που θα συλλέξει οι αστρονόμοι θα διευρύνουν τις γνώσεις τους σχετικά με ορισμένα από τα εντυπωσιακότερα φαινόμενα του σύμπαντος.

Άστρα γίνονται κομμάτια και η δύναμη της βαρύτητας είναι τόσο ισχυρή ώστε να μην ξεφεύγει ούτε το φως. Έτσι επηρεάζουν το περιβάλλον τους ορισμένα από τα πιο ακραία φαινόμενα του σύμπαντος, όπως οι μαύρες τρύπες. Όταν η ύλη πέφτει σε μια μαύρη τρύπα, εξαφανίζεται κάθε ίχνος της, αλλά προτού συμβεί αυτό η ύλη στέλνει στο σύμπαν μια τελευταία κραυγή κινδύνου – την ακτινοβολία.

Το αμερικανικό τηλεσκόπιο NuSTAR που τέθηκε σε τροχιά στις 13 Ιουνίου 2012 ανιχνεύει την ακτινοβολία αυτή. Το NuSTAR είναι εκατό φορές πιο ευαίσθητο και έχει δέκα φορές μεγαλύτερη ικανότητα ανάλυσης από παλαιότερα τηλεσκόπια ακτίνων Χ και γι’ αυτό μπορεί να καταγράψει πολύ ευκρινέστερες εικόνες. Το τηλεσκόπιο αυτό ανιχνεύει τις «σκληρές» ακτίνες Χ, δηλαδή το τμήμα της ακτινοβολίας Χ με την υψηλότερη ενέργεια.

Οι αστρονόμοι ελπίζουν να ανιχνεύσουν, μεταξύ άλλων, υπερμεγέθεις γαλαξιακές μαύρες τρύπες, όπως επίσης και να υπολογίσουν το πώς διογκώνονται σε σχέση με τους γαλαξίες που τις εμπεριέχουν. Εκτός αυτού, οι αστρονόμοι θα χρησιμοποιήσουν το τηλεσκόπιο για να μελετήσουν τις εκρήξεις υπερκαινοφανών, τους αστέρες νετρονίου και τις αστρικές μαύρες τρύπες.

Νέα οπτική συσκευή για τις λεπτομέρειες

Οι μαύρες τρύπες δεν φαίνονται ούτε εκπέμπουν ακτινοβολία αλλά αποκαλύπτουν την ύπαρξή τους μέσω μιας ισχυρής επίδρασης στο περιβάλλον. Κοντά σε μια μαύρη τρύπα η θερμοκρασία είναι τόσο υψηλή ώστε η ύλη που στροβιλίζεται γύρω της εκπέμπει ακτίνες Χ που μπορούν να ανιχνευτούν με ειδικά τηλεσκόπια. Στο παρελθόν έχουν σταλεί στο Διάστημα και άλλα τηλεσκόπια ακτίνων Χ αλλά το NuSTAR είναι πιο ευαίσθητο και έχει σαφώς καλύτερη ανάλυση από τα προηγούμενα. Αυτό κυρίως οφείλεται στο οπτικό σύστημα του τηλεσκοπίου, που εστιάζει στις ακτίνες Χ προτού αυτές πέσουν πάνω στους τελευταίας τεχνολογίας ανιχνευτές. Έτσι οι εικόνες καθίστανται ευκρινέστερες, που σημαίνει ότι οι αστρονόμοι θα μπορούν να ανακαλύπτουν ασθενείς πηγές ακτίνων Χ οι οποίες διαφορετικά δεν θα φαίνονταν.

Ωστόσο οι ακτίνες Χ έχουν την ικανότητα να διαπερνούν την ύλη, έτσι είναι πολύ δύσκολο να τις συλλάβει ένα τηλεσκόπιο, παρά μόνο αν αυτό γίνει πολύ προσεκτικά και με ειδικά κάτοπτρα. Το οπτικό σύστημα του NuSTAR αποτελείται από δυο σειρές 133 ομόκεντρων κάτοπτρων επικαλυμμένων με 200 στρώσεις 2 εξειδικευμένων υλικών, ενός με μεγάλη πυκνότητα και ενός με μικρή. Με την τεχνική αυτή επιτυγχάνεται και σημαντική διεύρυνση του εύρους της ενέργειας που ανακλάται σε υψηλότερης ενέργειας ακτίνες Χ. Μέσα στον ανιχνευτή οι ακτίνες Χ μετατρέπονται σε ηλεκτρικά σήματα τα οποία παρέχουν υψηλότατης ευκρίνειας εικόνες του σύμπαντος.

Στις εικόνες αυτές οι αστρονόμοι θα παρατηρήσουν, μεταξύ άλλων, τις μεγαλύτερες μαύρες τρύπες που κρύβονται στο κέντρο των γαλαξιών. Αυτές οι τεράστιας μάζας μαύρες τρύπες μπορεί να έχουν τη μάζα δέκα δισεκατομμυρίων ήλιων.