Ιανουάριος 2013: Αφιέρωμα στην Τεχνολογία

Πολλές διαφορετικές δράσεις αφιερωμένες στον τομέα της Τεχνολογίας φιλοξενεί η Διαδραστική Έκθεση Επιστήμης και Τεχνολογίας του Ιδρύματος Ευγενίδου τον Ιανουάριο.

Στις 19 και 20 Ιανουαρίου η Διαδραστική Έκθεση φιλοξενεί ερευνητές, οι οποίοι θα μιλήσουν για τις τελευταίες εξελίξεις σε συγκεκριμένους τεχνολογικούς τομείς.

Στις 13, 20 και 27 Ιανουαρίου οι φανατικοί των ρομπότ θα μπορέσουν να παρακολουθήσουν το «Διαδραστικό Εργαστήρι: Εισαγωγή στη Ρομποτική». Παράλληλα, κάθε Σάββατο και Κυριακή, οι επισκέπτες της Διαδραστικής Έκθεσης θα παρακολουθούν την ενότητα «Τεχνολογία: Από τη μηχανή του Ήρωνα στα ιπτάμενα τρένα», που περιλαμβάνει Πειράματα, Διαδραστικό Παραμύθι για παιδιά και Διαδραστική Αφήγηση για την αρχαία Ελληνική Τεχνολογία. Ακολουθεί αναλυτικά το πρόγραμμα των δραστηριοτήτων:

Ομιλίες ερευνητών στη Διαδραστική Έκθεση Επιστήμης & Τεχνολογίας

Οι ομιλίες αυτές προτείνονται για παιδιά άνω των 13 ετών και ενήλικες. Σε περίπτωση μεγάλης προσέλευσης, θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας. Η είσοδος στις ομιλίες είναι ελεύθερη.

Σάββατο 19 Ιανουαρίου, ώρα 20:00
Ομιλία Δρ. Βασίλειου Κωνσταντούδη, Φυσικού στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και Ερευνητή στο ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος.
Τίτλος ομιλίας: «Επιφάνειες μεταξύ τάξης και χάους: εκεί που τα νανο-τρανζίστορ συναντούν τους κυματισμούς της θάλασσας αλλά και της γλώσσας»

Όπως συμβαίνει πάντα στην έρευνα, όλα ξεκινούν από ένα συγκεκριμένο ερώτημα: πώς επηρεάζεται η λειτουργία των τρανζίστορ στα τσιπάκια των υπολογιστών μας από την τραχύτητα των πλευρών τους, όταν οι διαστάσεις τους μικραίνουν σε μερικά δισεκατομμυριοστά του μέτρου;

Για να καταλάβουμε την επίδραση αυτή πρέπει να κατανοήσουμε πρώτα τι είναι τραχύτητα. Η τραχύτητα μίας επιφάνειας μπορεί να οριστεί ως η απόκλιση από την επιπεδότητα με χαρακτηριστικά τυχαιότητας. Κατ΄ αυτή την έννοια, τραχύτητα συναντάμε παντού: στα τοπία που βλέπουμε, στην επιφάνεια μιας κυματίζουσας θάλασσας, στην άκρη ενός χαρτιού που καίγεται ή ακόμη και σε αυτό το κείμενο όταν αναπαρασταθεί μαθηματικά με κάποιο τρόπο.

Τραχύτητα δεν σημαίνει σε όλες τις περιπτώσεις επανάληψη ενός μοτίβου, ούτε και πλήρη τυχαιότητα, αλλά μάλλον είναι ένα μείγμα τους. Τέτοια μείγματα κανονικότητας και τυχαιότητας υπάρχουν και στη μορφή πολλών πραγμάτων (π.χ. φράκταλ), αλλά και σε εξελίξεις στον χρόνο (χαοτική δυναμική, ανάλυση σημάτων, συναρτήσεις). Έχουν όμως όλα αυτά καμιά σχέση με τη νανοτραχύτητα που μας ενδιαφέρει; Μπορεί ο συνδυασμός αυτών των διαφορετικών προσεγγίσεων των επιφανειών με τραχύτητα να οδηγήσει σε νέους τρόπους κατανόησής της αλλά και των επιπτώσεών της στη λειτουργία των νανοτρανζίστορ;

Τα ερωτήματα αυτά με έμφαση στην πορεία της διερεύνησής τους, με τις ιδέες-κλειδιά, τα νέα αποτελέσματα αλλά και τα λάθη και τις αποτυχίες, θα γίνει προσπάθεια να παρουσιασθούν στην ομιλία αυτή.

Κυριακή 20 Ιανουαρίου, ώρα 20:00
Ομιλία Δρ. Αθανάσιου Δεμίρη, Διδάκτορα Ιατρικής Πληροφορικής, Πανεπιστημίου Χαϊδελβέργης (Γερμανία), Υπεύθυνου έρευνας & ανάπτυξης της εταιρείας micro2gen, Αθήνα, Τεχνολογικό Πάρκο Δημόκριτου.
Τίτλος ομιλίας: «Εργαστήρια σε μέγεθος παλάμης»

Η ανάπτυξη ιατρικών και διαγνωστικών μηχανημάτων έχει στραφεί τα τελευταία χρόνια σε μία νέα ομάδα τεχνολογιών, που χαρακτηρίζονται ως «εργαστήρια σε ένα τσιπάκι» ή αγγλιστί “lab-on-a-chip”. Οι τεχνολογίες αυτές, σε συνδυασμό με τη μοριακή διαγνωστική, έχουν αρχίσει να δίνουν νέες προοπτικές στην ιατρική και ειδικότερα στη μικροβιολογία, στη γενετική, στην ογκολογία, στην τοξικολογία καθώς και στην αγροτεχνολογία, την ανίχνευση γενετικά τροποποιημένων οργανισμών γενικότερα και σε μία σειρά άλλων πεδίων, καθώς επιτρέπουν την υλοποίηση πολύπλοκων εξετάσεων και αναλύσεων σε μικρότερο χρόνο με μικρότερο κόστος και πολύ πιο συμπαγή, στις περισσότερες περιπτώσεις, φορητά μηχανήματα.

Στα μικροσυστήματα lab-on-a-chip ενσωματώνονται πολύπλοκες εργαστηριακές λειτουργίες σε μία μικρή, λεπτή, πλαστική (συνήθως) κάρτα στο μέγεθος της παλάμης ή και ακόμη μικρότερη. Και στην Ελλάδα γίνεται προσπάθεια για την ανάπτυξη τέτοιων λύσεων με ήδη λειτουργικά πρωτότυπα μηχανήματα,που χρησιμοποιούνται αρχικά κυρίως στην ανίχνευση κάποιων γενετικών ασθενειών, όπως η κοιλιοκάκη, η κυστική ίνωση κ.λπ..

Διαδραστικό Εργαστήρι: Εισαγωγή στη Ρομποτική

Σας αρέσουν τα ρομπότ; Έχετε δει κατασκευές όπως μια αυτόνομη ρομποτική σκούπα και είστε περίεργοι να μάθετε πώς «βρίσκει το δρόμο της» μέσα στο άγνωστο περιβάλλον του σπιτιού σας; Έχετε παλιά τηλεκατευθυνόμενα και θέλετε να τους καταστήσετε πιο αυτόνομα; Θέλετε να κατασκευάσετε ένα μικρό αυτόνομο ρομπότ και δεν ξέρετε από πού να αρχίσετε;

Τις Κυριακές 13, 20 και 27 Ιανουαρίου διοργανώνονται εργαστήρια εισαγωγής στη ρομποτική, στη Διαδραστική Έκθεση Επιστήμης και Τεχνολογίας. Κατά τη διάρκεια των εργαστηρίων θα δείτε σε δράση ένα ρομποτικό λουλούδι που αισθάνεται το άγγιγμά σας, αλλά και δύο μικροσκοπικά ρομπότ Zumo. Τα ρομπότ Zumo, όπως και πολλές άλλες δημοφιλείς κατασκευές, είναι βασισμένες στην πλατφόρμα Arduino. Κατά τη διάρκεια των εργαστηρίων θα λάβετε βασικές πληροφορίες για την πλατφόρμα αυτή, τον προγραμματισμό της, τους αισθητήρες που μπορεί να δεχθεί και θα μάθετε τις βασικές εφαρμογές που επιτρέπουν στα ρομπότ να αναγνωρίζουν τον χώρο γύρω τους, να λαμβάνουν βασικές αποφάσεις και να κινούνται αυτόνομα. Επιπλέον, θα μάθετε χρήσιμα μυστικά για να αντιμετωπίσετε περίπλοκες καταστάσεις στην κίνηση των ρομπότ σας και θα πάρετε ιδέες για να ξεκινήσετε τις δικές σας μοναδικές κατασκευές!

Το Διαδραστικό Εργαστήρι απευθύνεται σε παιδιά από Β’ Γυμνασίου έως Α’ Λυκείου και θα λαμβάνει χώρα από τις 10:00 μέχρι τις 12:00 στο ισόγειο της Διαδραστικής Έκθεσης. Σε κάθε κύκλο θα συμμετέχουν 10 υποψήφιοι «ρομποτιστές» οι οποίοι θα χωριστούν σε δύο ομάδες εργασίας. Δεδομένου του περιορισμένου αριθμού θέσεων θα τηρηθεί αυστηρή σειρά προτεραιότητας, βάσει της αίτησης που θα κάνουν οι ενδιαφερόμενοι στις ηλεκτρονικές διευθύνσεις (επιλέξτε την ημερομηνία που σας ενδιαφέρει):

Κυριακή 20 Ιανουαρίου 2013: http://goo.gl/ghDeA
Κυριακή 27 Ιανουαρίου 2013: http://goo.gl/5hNFQ

Για τη συμμετοχή στο εργαστήριο, εκτός από τη σειρά προτεραιότητας, απαιτείται και η προμήθεια ενός εισιτηρίου για τη Διαδραστική Έκθεση Επιστήμης & Τεχνολογίας. Με το εισιτήριο αυτό οι συμμετέχοντες μπορούν να παρακολουθήσουν όλες τις δραστηριότητες της ενότητας «Τεχνολογία: Από τη μηχανή του Ήρωνα στα ιπτάμενα τρένα», που περιγράφεται στη συνέχεια.

Ενότητα Τεχνολογία: Από τη μηχανή του Ήρωνα στα ιπτάμενα τρένα

Κάθε Σάββατο και Κυριακή, από τις 12 έως τις 27 Ιανουαρίου συνεχίζεται το αφιέρωμα στην Τεχνολογία στη Διαδραστική Έκθεση, με την ενότητα «Τεχνολογία: Από τη μηχανή του Ήρωνα στα ιπτάμενα τρένα». Με το ημερήσιο εισιτήριο μπορείτε να παρακολουθήσετε το ειδικό αφιέρωμα στην Τεχνολογία, αλλά και να «παίξετε» με τα 65 μόνιμα διαδραστικά εκθέματα. Το πρόγραμμα της ενότητας «Τεχνολογία: Από τη μηχανή του Ήρωνα στα ιπτάμενα τρένα» περιλαμβάνει:

13:30 – 14:10 Επίδειξη Πειραμάτων: Η Τεχνολογία είναι παντού!
(Προτείνεται για παιδιά άνω των 8 ετών και ενήλικες)

Η τεχνολογία είναι παντού, από τον μοχλό και τα γρανάζια έως τον ηλεκτρισμό και τα μαγνητικά τρένα! Σ΄ αυτήν την επίδειξη πειραμάτων θα ανακαλύψουμε τα μυστικά των ανθρώπινων επιτευγμάτων από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, αλλά και από τα αντικείμενα που χρησιμοποιούμε καθημερινά έως την τελευταία λέξη της τεχνολογίας. Μεταξύ άλλων θα αναφερθούμε:

Στην αιολόσφαιρα: Μία αρχαία θερμική μηχανή. Πώς λειτουργούσε και γιατί απέτυχε;
Στους ηλεκτρικούς κινητήρες: Ποιο είναι το μυστικό τους; Ευφάνταστοι κινητήρες με απλά υλικά που μπορείτε κι εσείς να φτιάξετε.

Στη χημική τεχνολογία στο σπίτι μας και στην καθημερινότητά μας: Η χημεία στη διατροφή, στην καθαριότητα και στην ένδυση. Ξέρουμε πώς να βγάζουμε καλό λάδι… και θα σας το αποδείξουμε κιόλας! Θα αποκαλύψουμε τα μυστικά του σαπουνιού μέσα από μια παραδοσιακή συνταγή και θα σας δείξουμε πώς φτιάχτηκε το πρώτο συνθετικό ρούχο από νάιλον στην ιστορία.

Στα ρομπότ και στις λειτουργίες τους. Θα διαδράσουμε με ένα ρομποτικό λουλούδι και θα ανακαλύψουμε τι μπορεί να κάνει!

Στα ιπτάμενα τρένα: Η υπεραγωγιμότητα στην υπηρεσία των μεταφορών.

15:30 – 17:00 Διαδραστικό Παραμύθι: «… η κλήση σας προωθείται»
(προτείνεται για παιδιά από 5 έως 10 ετών)

«Τα παιδιά ενός άλλοτε ήσυχου χωριού βρέθηκαν αντιμέτωπα με έναν τρομακτικό και αλαζόνα χιονάνθρωπ,ο που προκάλεσε στο χωριό τους μία πρωτοφανή καταστροφή! Από εκείνη τη στιγμή, οι άνθρωποι έπαψαν να είναι ευτυχισμένοι και τα παιδιά δεν έβγαιναν να παίξουν στην πλατεία του χωριού. Όταν ανακάλυψαν ότι επόμενος στόχος θα ήταν η Λαπωνία τα παιδιά προσπάθησαν να επικοινωνήσουν με τα παιδιά στη Λαπωνία, ώστε να σταματήσουν την τρέλα του χιονάνθρωπου. Η κινητή τηλεφωνία ήταν μια άμεση και γρήγορη λύση, αλλά…. η κλήση τους προωθήθηκε!»

Πρόκειται για ένα χειμωνιάτικο παραμύθι για όσους αγαπούν την τεχνολογία. Ένα καθημερινό πρόβλημα παίρνει μορφή με όχημα τη φαντασία, καθώς τα παιδιά προσπαθούν να βρουν τη λύση στο ερώτημα: Γιατί δεν πιάνει σήμα στη Λαπωνία; Τα παιδιά μαθαίνουν τις βασικές αρχές των τηλεπικοινωνιών καθώς αναζητούν τις πιθανές αιτίες στο πρόβλημά τους, στην προσπάθειά τους να επικοινωνήσουν με τη μακρινή Λαπωνία!

17:30 – 18:30 Διαδραστική Αφήγηση: Αρχαία Ελληνική Τεχνολογία
(προτείνεται για παιδιά άνω των 12 ετών και ενήλικες)

Επιβιβαζόμαστε στις αρχαίες τριήρεις για να ταξιδέψουμε πολλούς αιώνες πίσω στον χρόνο μέσα από μία ζωντανή διαδραστική αφήγηση. Τι γνωρίζουμε για τις τεχνικές των αρχαίων Ελλήνων; Σε ποιους μύθους έχουμε τις πρώτες ενδείξεις εφαρμογών; Υπήρχαν αυτόματες μηχανές; Τι ήταν ο περίφημος μηχανισμός των Αντικυθήρων; Σε τι αφορούσε ο αινιγματικός αριθμός φ; Παράλληλα με την αφήγηση, οι επισκέπτες θα κατασκευάσουν σε μικρογραφία τον καταπέλτη του Αρχιμήδη, τον ναό της Αρτέμιδος στην Έφεσο και τον περίφημο Δούρειο Ίππο!

Σημείωση: Για τις δραστηριότητες αυτές δεν γίνεται κράτηση, μπορείτε όμως να τις παρακολουθήσετε με το εισιτήριο της Διαδραστικής Έκθεσης, το οποίο είναι ημερήσιο. Σε περίπτωση μεγάλης προσέλευσης θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας.

Περισσότερες πληροφορίες για τη Διαδραστική Έκθεση μπορείτε να αναζητήσετε στην ιστοσελίδα του Ιδρύματος Ευγενίδου: http://www.eugenfound.edu.gr καθώς και οπτικοακουστικό υλικό με πειράματα, αφηγήσεις για την ιστορία της επιστήμης και ομιλίες ερευνητών, που μας ενημερώνουν για τις τελευταίες επιστημονικές εξελίξεις, στις σελίδες και στα κανάλια που ακολουθούν:

Vimeo: https://vimeo.com/channels/248278
YouTube: http://www.youtube.com/user/eugenfound
Facebook: http://www.facebook.com/Diadraseis
Twitter: https://twitter.com/diadraseis