Υπάρχει σκέψη χωρίς γλώσσα;

Ένα παιδί που δεν έχει μάθει ακόμη να μιλάει μπορεί να κάνει μια σκέψη του τύπου «πεινάω»;

Οι σκέψεις μπορούν κάλλιστα να έχουν μη λεκτικό χαρακτήρα. Εύκολα μπορεί κανείς, για παράδειγμα, να συνειδητοποιήσει, χωρίς να σκεφτεί με λέξεις, τις συνέπειες που θα έχει αν περάσει με κόκκινο φανάρι σε ένα δρόμο ταχείας κυκλοφορίας. Οι άνθρωποι που γεννήθηκαν κωφοί χρησιμοποιούν κάτι σαν εσωτερική «βουβή ταινία», την οποία διανθίζουν με συναισθήματα και εντυπώσεις που προσλαμβάνουν με τις υπόλοιπες αισθήσεις.

Η νοηματική γλώσσα βοηθά τους κωφούς να επικοινωνούν μέσω μιας αφηρημένης διαδικασίας, ακριβώς όπως συμβαίνει και με την ομιλία. Αν κάποιος έχει μάθει τη νοηματική γλώσσα από παιδί, σκέπτεται και ονειρεύεται στη νοηματική.

Ακόμη κι αν η σκέψη δεν ταυτίζεται με τη γλώσσα, δε χωράει αμφιβολία ότι η γλώσσα λειτουργεί ως κινητήριος δύναμη πίσω από τις νοητικές μας ικανότητες. Οι επιστήμονες, ωστόσο, διαφωνούν ως προς το βαθμό στον οποίο η γλώσσα διαμορφώνει τις σκέψεις του ανθρώπου και την αντίληψή του για την πραγματικότητα.

Ορισμένοι επιστήμονες θεωρούν ότι η σκέψη υπόκειται στη δύναμη του λόγου κατά τέτοιον τρόπο, που η γλώσσα μας ουσιαστικά διαμορφώνει την πραγματικότητά μας. Άλλοι όμως υποστηρίζουν ότι κάθε γλώσσα υπακούει σε μια παγκόσμια και έμφυτη νοητική γλώσσα, κι επομένως η σκέψη είναι ανεξάρτητη από τη διαδικασία της γλωσσικής μάθησης.

Οι περισσότεροι επιστήμονες βρίσκονται, ωστόσο, ανάμεσα σε αυτές τις δύο ακραίες απόψεις, θεωρώντας ότι γλώσσα και σκέψη είναι δύο αλληλοεπικαλυπτόμενες ενότητες, που η μία επιδρά στην άλλη διαρκώς.