Τι είναι ένα πιτεράκ;

Έχω ακούσει για έναν πολύ ισχυρό άνεμο στη Γροιλανδία, το πιτεράκ. Πώς σχηματίζεται και πόσο δυνατός μπορεί να είναι;

Πιτεράκ σημαίνει «αυτό που επιτίθεται», και περί αυτού ακριβώς πρόκειται. Το πιτεράκ είναι ένας κάθετος άνεμος, που σχηματίζεται κυρίως τις κρύες νύχτες με άπνοια, όταν ο αέρας από την παγωμένη ενδοχώρα της Γροιλανδίας ψύχεται όλο και περισσότερο καθώς περνάει πάνω από το παγωμένο έδαφος. Υπό αυτές τις συνθήκες, σχηματίζεται ένα παχύ στρώμα πολύ ψυχρού αέρα, που διαχωρίζεται από τα σχετικά θερμότερα στρώματα αέρα που βρίσκονται πιο πάνω. Ο ψυχρός αέρας είναι βαρύτερος από το θερμό, γι’ αυτό και, όπου παρουσιάζονται οι κατάλληλες συνθήκες, κινείται καθοδικά.

Όπως ακριβώς μια χιονοστιβάδα κατρακυλάει στις πλαγιές ενός βουνού, έτσι και ο ψυχρός αέρας γλιστράει πάνω στους πάγους. Το αέριο ρεύμα ενισχύεται ακόμη περισσότερο όταν στο τοπίο υπάρχουν ρεματιές ή επικλινές έδαφος, όπου μπορεί να συσσωρευτεί και να επιταχύνει. Όταν ο αέρας φτάσει στην ακτή, μπορεί να έχει μετατραπεί σε θύελλα, με ισχύ διπλάσια ακόμη και από εκείνη ενός τυφώνα. Για παράδειγμα, ο οικισμός Ammassalik στην ανατολική ακτή της Γροιλανδίας σαρώθηκε από ένα πιτεράκ στις 6 Φεβρουαρίου του 1970. Πριν τα ανεμόμετρα καταστραφούν, κατέγραψαν ταχύτητα ανέμου πάνω από 250 χλμ./ώρα.

Οι ψυχροί κάθετοι άνεμοι μπορούν να διασχίσουν πολύ μεγάλες αποστάσεις. Για παράδειγμα, ο ψυχρός άνεμος Μπόρα ξεκινάει συχνά από τις παγωμένες εκτάσεις της Ρωσίας για να καταλήξει στις βόρειες ακτές της Αδριατικής.