Πώς μπορεί ένα υλικό να πάρει φωτιά από μόνο του;

Αυτανάφλεξη μπορεί να συμβεί ακαριαία, για παράδειγμα όταν λευκός φώσφορος έρθει σε επαφή με το οξυγόνο του αέρα.

Κατά κανόνα, ωστόσο, η διαδικασία είναι πιο αργή και προκύπτει από μια σειρά ατυχών συμπτώσεων και κακή μόνωση. Αυτό, για παράδειγμα, μπορεί να συμβεί με ένα κουρελόπανο βουτηγμένο σε λινέλαιο. Όταν το λάδι αντιδρά με το οξυγόνο του αέρα, αναπτύσσεται θερμότητα, και εφόσον το κουρέλι λειτουργεί σαν μονωτικό, η θερμότητα δεν μπορεί να διαφύγει. Αν η θερμοκρασία φτάσει στους 200 0C, το κουρέλι αρχίζει να φλέγεται.

Σε άλλες περιπτώσεις, για την αύξηση της θερμοκρασίας ευθύνονται ζωντανοί οργανισμοί. Μπορεί, για παράδειγμα, να συμβεί σε μια αποθήκη με ροκανίδια, από τα οποία τρέφονται μικροοργανισμοί. Μέσω διαφόρων βιολογικών διεργασιών, η θερμοκρασία στην αποθήκη μπορεί να ανέβει ακόμα και στους 60 βαθμούς. Οι ειδικοί ονομάζουν το φαινόμενο αυτοθέρμανση. Η αυτοθέρμανση δεν είναι επικίνδυνη από μόνη της, αλλά η υψηλή θερμοκρασία ενδέχεται να πυροδοτήσει αλυσίδα χημικών αντιδράσεων, που θα ανεβάσουν ακόμη περισσότερο τη θερμοκρασία, προκαλώντας πυρκαγιά. Ο κίνδυνος είναι ιδιαίτερα μεγάλος αν προστεθεί ξαφνικά επιπλέον οξυγόνο, αν δηλαδή κάποιος ανοίξει την πόρτα της αποθήκης.

Τέτοιες αυτογενείς πυρκαγιές, με ροκανίδια, άχυρα, σχίζες, κάρβουνα ή σε χωματερές σκουπιδιών, μπορεί να σιγοκαίνε χωρίς να φαίνονται φλόγες, γι’ αυτό και συχνά είναι δύσκολη η κατάσβεσή τους. Μπορούν να αποφευχθούν με το να διατηρείται προληπτικά η θερμοκρασία σε ένα επίπεδο ασφαλείας, ανάλογα με το υλικό.